لابیرنتیت

لابیرنتیت نوعی عفونت گوش داخلی است که عمدتا” بر سیستم تعادلی فرد اثر می گذارد. لابیرنتیت به دو نوع تقسیم می شود که عبارتند از:

1- لابیرنتیت ویروسی:

این نوع عفونت نسبت به عفونت باکتریایی شایع تر است.. به نظر می رسد ویروس هایی از قبیل ویروس سرخجه، اوریون، هپاتیت، و انواعی از ویروس هرپس که سبب تبخال، آبله مرغان و تاسی می شوند، با لابیرنتیت نیز مرتبط هستند. لابیرنتیت ویروسی معمولا” فقط یک گوش را درگیر می کند، دوره آن سریع تر طی شده و ظاهرا” تمام می شود؛ اما ممکن است مجددا” به طور ناگهانی عود کند.

2- لابیرنتیت باکتریال:

این نوع ممکن است به دو طریق ایجاد شود:

• باکتری های عامل عفونت گوش میانی (اتیت مدیا)، سمی را تولید می کنند که به گوش داخلی نفوذ کرده و سبب التهاب ساختارهای گوش داخلی می شود.
• عفونتی در استخوان های اطراف گوش داخلی ایجاد می شود که سمیت ناشی از آن بخش های غشایی گوش داخلی را متأثر می کند.

شایع ترین علت لابیرنتیت باکتریال، عفونت مزمن و طولانی مدت گوش میانی است. البته یک نوع شدیدتر و نادر لابیرنتیت باکتریایی هم زمانی رخ می دهد که میکروب ها از محیط خارج از گوش، به لابیرنت گوش داخلی نفوذ می کنند. رایج ترین علت این نوع لابیرنتیت، مننژیت باکتریایی است.

علائم لابیرنتیت:

رایج ترین علائم لابیرنتیت عبارتند از:

• گیجی (dizziness) یا سرگیجه (vertigo) (در سرگیجه واقعی، فرد احساس می کند که محیط پیرامون به دور او می چرخد)؛
• عدم ثبات وضعیتی و عدم تعادل (ممکن است صاف ایستادن یا راه رفتن بر روی یک خط صاف برای فرد مبتلا دشوار باشد)؛
• حالت تهوع و استفراغ؛
• ضعف و بی حالی؛
• کم شنوایی فرکانس بالا در یک گوش (کم شنوایی موقت بوده و با بهبود بیماری، از بین می رود؛ اما در موارد بسیار نادری ممکن است کم شنوایی دائمی ایجاد شود)؛
• وزوز گوش (وزوز شبیه به صدای زنگ یا صدای همهمه است)؛
• ناتوانی در متمرکز کردن چشم ها بر روی یک هدف؛

علائم لابیرنتیت اغلب به طور ناگهانی شروع شده و ممکن است در چند روز اول، خیلی شدید باشند. این علائم در هنگام خواب کاهش می یابند؛ اما فرد مبتلا هنگامی که از خواب بیدار می شود علائم را دارد و ممکن است علائم در طول روز تشدید شوند. معمولا” علائم بیماری بعد از چند روز شروع به کاهش می کنند؛ اما ممکن است زمانی که بیمار سر خود را به طور ناگهانی حرکت می دهد، به طور خفیف ایجاد شوند. این حالت پس از چند هفته به طور کامل از بین می رود. علائم تعادلی به طور متوسط پس از 6-2 هفته رفع می شوند؛ اما ممکن است مدت طولانی تری هم وجود داشته باشند. لازم به ذکر است که لابیرنتیت معمولا” باعث درد گوش نمی شود.

بیشتر بخوانید: علل درد گوش چیست؟!

علل ایجاد لابیرنتیت:

لابیرنتیت می تواند در هر سنی رخ دهد. عوامل مختلفی ممکن است سبب بروز این بیماری شوند. از جمله:

• بیماری های دستگاه تنفسی مانند برونشیت؛
• ویروس های مختلف؛ مانند عفونت های ویروسی گوش داخلی، ویروس های سیستم گوارش، ویروس هرپس (عامل تبخال)؛
• عفونت های باکتریایی؛ مانند عفونت باکتریایی گوش میانی؛
• بیماری مربوط به ارگانیسم هایی که سبب اختلال خونی می شوند.

در برخی موارد، ریسک ابتلا به لابیرنتیت و همچنین سرعت پیشرفت بیماری بیشتر می شود. از جمله:

• سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل و دخانیات؛
• داشتن سابقه آلرژی؛
• خستگی مفرط و دائمی؛
• اضطراب و استرس زیاد؛
• مصرف بیش از حد برخی داروها؛ مانند آسپرین؛

بیشتر بخوانید: اتوتوکسیسیتی (سمیت ناشی از مصرف داروها)

به طور کلی هیچ راه شناخته شده ای برای جلوگیری از لابیرنتیت وجود ندارد؛ اما توصیه می شود در صورت بروز هرگونه عفونت ویروسی یا باکتریایی در بدن، سریعا” برای درمان آن اقدام کنید تا ریسک ابتلا به لابیرنتیت کاهش یابد.

در صورت داشتن علائم لابیرنتیت چه اقداماتی انجام دهیم؟!

لابیرنتیت معمولا” به طور خودبخود بهبود می یابد. اما با یک سری ملاحظات می توان شدت علائم را در طول مدت بیماری کاهش داد. این ملاحظات عبارتند از:

• خواب کافی داشته باشید؛ خستگی می تواند علائم بیماری را تشدید کند.
• در صورت احساس ضعف و سستی، آب فراوان بنوشید. بهتر است آب را به دفعات زیاد و مقدار کم بنوشید تا موجب تهوع و استفراغ نشود.
• در مواقع حمله سرگیجه، در حالت نشسته بمانید و سعی کنید سرتان را ثابت نگه دارید. در این مواقع از رانندگی، دوچرخه سواری و کار با ابزارها و دستگاه های خطرناک خودداری کنید.
• در زمان بیداری، تلاش کنید چشم های خود را روی یک هدف ثابت متمرکز کنید. حرکت مداوم چشم ها سرگیجه را تشدید می کند.
• بهتر است در محیطی با نور کم باشید تا این که در محیطی تاریک یا پرنور قرار داشته باشید.
• از مواجهه با نویز و نور شدید خودداری کنید. در حملات سرگیجه از خیره شدن به تلویزیون، موبایل و کامپیوتر مواجهه با نور مستقیم خودداری کنید.
• از تغییر وضعیت سریع یا حرکات ناگهانی خودداری کنید. از حالت خوابیده یا نشسته به آرامی بلند شوید.
• مصرف الکل و دخانیات علائم را تشدید می کند. پس اکیدا” ترک شود.

در چه مواقعی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟!

در صورتی که علائم لابیرنتیت بعد از چند روز بهبود نیافتند یا این که به مرور زمان بدتر شدند، حتما” به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت وقوع کم شنوایی ناگهانی در یک گوش، سریعا” با اورژانس تماس بگیرید؛ چرا که اگر طی 5 ساعت کورتون درمانی انجام نشود، ممکن است کم شنوایی به طور دائمی باقی بماند. علاوه بر این، موارد زیر نیز می توانند نشانه خطر جدی باشند و در صورت مشاهده هر یک فورا” با پزشک خود مشورت کنید:

• ضعف و سستی شدید
• فلج قسمتی از صورت
• تشنج
• اختلال گفتار
• تب
• دوبینی

تشخیص لابیرنتیت:

پزشکان عموما” می توانند لابیرنتیت را با یک ارزیابی فیزیکال تشخیص دهند. در برخی موارد، لابیرنتیت در طی ارزیابی گوش مشهود نیست؛ بنابراین یک ارزیابی فیزیکال کامل که شامل ارزیابی نورولوژیک نیز می باشد، باید انجام شود.

علائم لابیرنتیت ممکن است با برخی بیماری های دیگر مشابه باشد. به همین دلیل پزشک ارزیابی هایی را برای بررسی سایر بیماری ها نیز درخواست می دهد. برخی از بیماری های مشابه لابیرنتیت عبارتند از:

• بیماری منیر (یکی از علائم منیر، سرگیجه همراه با تهوع و استفراغ است. تفاوت منیر و لابیرنتیت در شکل کم شنوایی ناشی از آن ها می باشد. لابیرنتیت فقط فرکانس های بالا را درگیر می کند؛ در حالی که منیر کم شنوایی نوسانی ایجاد می کند که ابتدا در فرکانس های پایین و سپس در فرکانس های بالا رخ می دهد)
• نوریت وستیبولار (لابیرنتیت و نوریت وستیبولار، هر دو علائم تعادلی را ایجاد می کنند؛ اما تفاوت آن ها در محل ضایعه است. لابیرنتیت عبارتست از التهاب لابیرنت گوش داخلی؛ در حالی که نوریت وستیبولار عبارتست از التهاب عصب تعادلی که پیام ها را از گوش داخلی به مغز ارسال می کند. از نظر علائم، لابیرنتیت شنوایی را متأثر می کند؛ در حالی که نوریت وستیبولار تأثیری بر شنوایی ندارد)
• میگرن (یکی از علائم میگرن وستیبولار سرگیجه و تهوع است)
• سکته خفیف
• خونریزی مغزی
• آسیب به شریان های گردنی
• BPPV (در لابیرنتیت ممکن است همانند BPPV با حرکت ناگهانی سر، سرگیجه شدیدی ایجاد شود)
• تومور مغزی

تست هایی که برای این موارد ممکن است درخواست شوند، عبارتند از:

• ارزیابی شنوایی
• آزمایش خون
• CT scan یا MRI سر برای بررسی ساختارهای مغزی
• الکتروانسفالوگرافی

درمان لابیرنتیت:

درمان لابیرنتیت اغلب شامل داروهایی برای کنترل علائم آن می باشد. بنابراین داروهای زیر بر حسب شرایط بیمار ممکن است کمک کننده باشند:

• آنتی هیستامین ها؛ مانند desloratadine (این داروها تا سه روز می توانند علائم را کنترل کنند؛ اما بهتر است برای مدت طولانی استفاده نشوند؛ چرا که روند بهبود بیماری را کندتر می کنند)؛
• داروهای کاهنده گیجی و تهوع؛ مانند meclizine؛
• مسکن ها؛ مانند diazepam؛
• کورتیکواستروئیدها؛ مانند prednisone؛
• آنتی بیوتیک ها؛ لابیرنتیت مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا معمولا” ناشی از عفونت ویروسی است. بنابراین در صورت وجود عفونت فعال، ممکن است پزشک آنتی بیوتیک نیز تجویز کند.

گاهی ممکن است علائم تعادلی بیماری مدت طولانی (چند ماه یا حتی سال) باقی بمانند. توانبخشی وستیبولار، مجموعه ای از تمریناتی است که می تواند به بازیابی تعادل فرد کمک کند. این تمرینات زیر نظر شنوایی شناس انجام می شوند. بنابراین می توانید از پزشک بخواهید که شما را به شنوایی شناس ارجاع دهد یا این که خودتان به او مراجعه کنید. همچنین در صورتی که کم شنوایی ناشی از لابیرنتیت دائمی باشد، شنوایی شناس سمعک برای بیمار تجویز خواهد کرد. 

در صورتی که به هر دلیلی از کم شنوایی رنج می برید، می توانید جهت دریافت مشاوره با کارشناسان سمعک اقدسیه تماس بگیرید. کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سوالات شما در مورد کم شنوایی و خرید سمعک می باشند. شماره تماس: 0646 2228 – 021

پیش آگهی بیماری:

در اکثر موارد علائم طی یک تا سه هفته بهبود می یابند و طی چند ماه به طور کامل برطرف می شوند. در ضمن علائمی مانند سرگیجه و استفراغ ممکن است با توانایی شما در کار کردن، رانندگی یا ورزش کردن تداخل داشته باشد. سعی کنید به محض بهبود بیماری، به تدریج این فعالیت ها را از سر بگیرید.

اگر علائم شما بعد از چند ماه بهبود نیافتند، پزشک ممکن است تست های دیگری را برای رد برخی بیماری ها که در ابتدا در نظر نگرفته بود، درخواست کند.

شایان ذکر است که اکثر افراد تنها یک اپیزود لابیرنتیت را تجربه می کنند و لابیرنتیت به ندرت مزمن می شود.