طبق آمار ارائه شده توسط سازمان بهزیستی کشور، از هر 1000 نوزاد متولد شده در ایران، %7/2 آن‌ها مبتلا به کم  شنوایی هستند. به عبارت دیگر سالانه 3500 کودک مبتلا به کم شنوایی در کشور متولد می‌شوند (یعنی به طور میانگین روزانه 10 نفر). کم شنوایی می‌تواند بر رشد زبان و گفتار و در نتیجه مهارت‌های اجتماعی و برقراری ارتباط کودک اثر بگذارد. هرچه کم شنوایی زودتر تشخیص داده شده و درمان و مداخله زودتر آغاز شود، احتمال تأثیر منفی کم شنوایی بر جنبه‌های مختلف زندگی کودک کم‌تر خواهد بود.
اکثر نوزادان دچار کم شنوایی، از والدین هنجار متولد می‌شوند. بنابراین با تولد نوزاد کم شنوا در یک خانواده، تمام اعضای خانواده باید آموزش‌های لازم جهت درک شرایط و مراقبت از این نوزاد را کسب کنند. هرچه اعضای خانواده اطلاعات بیشتری در مورد نیازهای کودک کم شنوا داشته باشند، بیشتر می‌توانند در زمینه یادگیری، بازی و برقراری ارتباط به او کمک کنند. به همین منظور در این بخش مباحثی در زمینه فرایند شنیدن و درک اصوات، کم شنوایی کودکان، علل، علائم، تشخیص و درمان این نوع کم شنوایی و همچنین اطلاعاتی در مورد برندهای برتر سمعک و وسایل کمک شنوایی مخصوص کودکان و قیمت سمعک های مختلف ارائه می‌شود.

کم شنوایی کودکان را می توان بر اساس فاکتورهای مختلفی طبقه¬بندی کرد. از جمله:

1- زمان ایجاد کم شنوایی:

کم شنوایی مادرزادی: این نوع کم شنوایی همانطور که از نامش پیداست، در هنگام تولد وجود دارد.
کم شنوایی اکتسابی: در این حالت نوزاد در هنگام تولد کم شنوا نیست؛ اما در طول زندگی کم شنوایی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود.

2- محل وجود اختلال (نوع کم شنوایی):

کم شنوایی انتقالی: بیشترین میزان شیوع را در کودکان دارد. در این نوع کم شنوایی، عامل کم شنوایی در گوش خارجی یا میانی بوده و مانع رسیدن صدا به حلزون گوش می‌شود. مهم‌ترین علامت کم شنوایی انتقالی این است که فرد صدای خود را بلندتر از حد طبیعی می‌شنود؛ در حالی که سایر اصوات را کمتر می‌شنود. کم شنوایی انتقالی اغلب اوقات قابل درمان است و گاهی بطور خودبخودی رفع می‌شود؛ ولی در بیشتر موارد به درمان دارویی یا جراحی نیاز دارد.

علت کم شنوایی کودکان چیست؟

رایج‌ترین علل کم‌شنوایی انتقالی در کودکان عبارتند از:

1- جرم گوش (سرومن):

در بیشتر افراد در حالت طبیعی جرم گوش به صورت خودبخودی خارج می‌شود؛ اما گاهی به دلیل ترشح زیاد سرومن یا کند بودن فرایند خروج آن، سرومن در مجرای گوش جمع و فشرده می‌گردد. زمانی که جرم درون مجرای گوش فشرده و سفت شود، مجرای گوش را مسدود کرده و مانع رسیدن امواج صوتی به پرده تمپان می‌شود. این حالت، علاوه بر کم شنوایی موقتی ممکن است علائم دیگری مانند درد گوش، وزوز گوش، احساس پری در گوش و سرفه داشته باشد. هرگز برای تمیز کردن جرم گوش کودک، از گوش‌ پاک‌کن استفاده نکنید؛ زیرا با این کار جرم را به سمت پرده گوش هل داده و ممکن است به پرده گوش آسیب بزنید. در این موارد به متخصص گوش  و حلق  و بینی مراجعه کنید تا با تجویز قطره‌های مخصوص جرم گوش نرم شود و سپس از طریق شست‌وشوی گوش یا ساکشن جرم را خارج کند.

2- اوتیت مدیا (عفونت گوش میانی):

رایج‌ترین علت کم شنوایی در کودکان، عفونت گوش میانی است. بیش از 85% کودکان حداقل یک‌بار دچار اوتیت میانی می‌شوند. اوتیت مدیا ممکن است به دلیل بزرگ بودن لوزه سوم و اختلال عملکرد شیپور استاش که رابط بین گوش میانی و حلق است، ایجاد شود. همچنین در نوزادان، نحوه نادرست شیر دادن می‌تواند باعث ورود شیر به گوش میانی (از طریق شیپور استاش) و عفونت شود. عفونت‌های دستگاه تنفس فوقانی بر اثر استنشاق دود سیگار نیز این بیماری را ایجاد می‌کند. اوتیت مدیا ممکن است حاد باشد (یعنی ترشحات چرکی در پشت پرده گوش جمع شوند و به آن فشار وارد کنند) و یا مزمن باشد (در این مرحله ترشحات چرکی پرده گوش را پاره کرده و بیرون می‌ریزند. اگر علت اوتیت مدیا اختلال عملکرد شیپور استاش باشد، تا زمانی که این اختلال رفع نشود، عفونت‌های مکرر ایجاد خواهد شد که در طولانی مدت می‌تواند سبب کم شنوایی دائمی شود.

3- اوتیت خارجی:

اوتیت یا عفونت مجرای گوش که به عنوان “گوش شناگران” نیز شناخته می‌شود، نوعی عفونت باکتریایی یا قارچی است که بر اثر ماندن رطوبت در مجرای گوش بعد از حمام یا استخر ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند از طریق ورم و بستن مجرای گوش، کم شنوایی انتقالی موقت ایجاد کند.

4- شکاف کام:

این بیماری نوعی ناهنجاری مادرزادی است که از هز 900 نوزاد متولد شده، یک نفر به آن مبتلاست. این کودکان به دلیل عملکرد غیر طبیعی شیپور استاش مستعد ابتلا به اوتیت مدیا هستند که سبب کم شنوایی انتقالی می‌شود. در صورتی که اوتیت مدیا به طور مکرر رخ دهد، از طریق جراحی یک لوله‌ی کوچک در پرده گوش جایگذاری می‌شود تا بتواند به جای شیپور استاش تهویه گوش میانی را انجام دهد. بعضی از کودکان دچار شکاف کام و لب، مجرای گوش در دوران جنینی تشکیل نمی‌شود و جلوی پرده گوش بسته است که اصطلاحا” گفته می‌شود دچار «آترزی مجرای گوش» هستند.

5- بدشکلی‌های گوش خارجی و میانی:

این بدشکلی‌ها انواع مختلفی دارند:
● میکروشیا (گوش کوچک): در این حالت، لاله گوش کوچک‌تر از حد طبیعی است یا این که اصلا وجود ندارد. این اختلال معمولا” در یک گوش وجود دارد و در پسران بیشتر از دختران رخ می‌دهد. اغلب این کودکان تحت تحت جراحی قرار گرفته و در صورت لزوم لاله گوش مصنوعی برایشان پیوند زده می‌شود.

● آترزی (انسداد کامل مجرای گوش): علت آن معمولا” نقص کروموزومی، سرخجه مادرزادی یا استفاده از برخی داروها توسط مادر در دوران بارداری است. در این حالت ممکن است لاله گوش طبیعی باشد یا این که با میکروشیا همراه باشد. شیوع این اختلال بین 5-1 در هر 20000 نوزاد متولد شده است. در صورت امکان با جراحی مشکل برطرف می‌شود؛ ولی در غیر اینصورت کودک باید از سمعک‌های استخوانی استفاده کند.

● استئوزیس (باریک بودن بیش از حد مجرای گوش): این اختلال ممکن است مادرزادی باشد یا به صورت اکتسابی و بر اثر ضربه ایجاد شود.

● بدشکلی‌های گوش میانی: گوش میانی در سه ماهه اول جنینی تشکیل می‌شود؛ بنابراین هرگونه مشکلی در این دوران؛ مانند اختلالات ارثی، مصرف داروهای غیر مجاز و … می‌تواند باعث بروز بدشکلی گوش میانی شود. این بدشکلی‌ها اغلب شامل فقدان زنجیره استخوانی یا چسبندگی در قسمت‌های مختلف آن است که با جراحی درمان می‌گردد.

کم شنوایی حسی عصبی در کودکان: این نوع کم شنوایی ناشی از اختلال عملکرد حلزون گوش و یا عصب شنوایی بوده و اغلب در هنگام تولد، وجود دارد. از علل دیگر کم شنوایی حسی عصبی می‌توان به مواجهه طولانی مدت با صدای بلند و مصرف داروهای اتوتوکسیک اشاره کرد. این نوع کم شنوایی دائمی بوده و با دارو یا جراحی درمان نمی شود. بنابراین اغلب کودکان مبتلا به کم شنوایی حسی-عصبی کاندید کاشت حلزون و یا استفاده از سمعک هستند.

 رایج ترین علت های کم شنوایی حسی-عصبی در کودکان

رایج ترین علل کم شنوایی حسی-عصبی در کودکان عبارتند از:

1- عفونت‌ها:

عفونت‌های مادر در دوران بارداری و همچنین عفونت‌های بعد از تولد می‌تواند سبب کم شنوایی شود. ویروس‌هایی که معمولا” در کودکان عامل کم شنوایی هستند، عبارتند از: اوریون (شایع‌ترین عامل کم شنوایی حسی-عصبی یکطرفه در کودکان)، سرخک، آبله مرغان، آنفلوآنزا، دیفتری، کزاز، هپاتیت ب و مننژیت.
همچنین در صورتی که مادر در دوران بارداری به ویروس‌هایی مانند سیتومگالوویروس و سیفلیس آلوده شود، ممکن است خودش هیچ علامتی نداشته باشد؛ اما عوارضی از جمله کم شنوایی در نوزادش ایجاد شود.

2- مصرف داروهای اتوتوکسیک توسط مادر در دوران بارداری یا تجویز این داروها برای خود کودک:

این داروها بر حلزون و یا بخش تعادلی گوش داخلی اثر گذاشته و ممکن است باعث ایجاد کم شنوایی حسی-عصبی دائمی، سرگیجه، حالت تهوع و عدم تعادل شوند. کم شنوایی در این مورد معمولا” در هر دو گوش بوده و میزان آن می‌تواند ملایم تا شدید باشد. یک دسته مهم از داروهای اتوتوکسیک، آنتی‌بیوتیک‌های آمینوگلیکوزیدی (کانامایسین، جنتامایسین، آمیکایسین و …) است که اغلب برای درمان عفونت‌ها در کودکان تجویز می‌شود. داروهای درمان زردی نوزادان یا داروهای شیمی درمانی نیز می‌توانند اتوتوکسیک باشند. در صورت تجویز داروهای اتوتوکسیک برای کودکان، باید ارزیابی‌های دوره‌ای شنوایی انجام شود تا در صورت مشاهده اثر دارو، تمهیدات لازم در نظر گرفته شود.

3- ضربه به سر و شکستگی استخوان جمجمه:

گاهی ضربه به پشت سر و قسمت گیجگاه باعث آسیب حلزون و کم-شنوایی حسی-عصبی می‌شود. البته ضربه ممکن است باعث گسیختگی زنجیره استخوانچه‌ای گوش میانی نیز شود که در اینصورت جراحی برای ترمیم آن‌ها لازم است.

4- مواجهه با نویز (کم شنوایی ناشی از نویز):

اسباب‌بازی‌های پرسروصدا و ترقه می‌توانند سبب آسیب شنوایی کودکان شوند. همچنین صدای زیاد بازی‌های کامپیوتری و گوش دادن به موسیقی با هندزفری بسیار خطرناک است. مطالعات نشان می‌دهند که این نوع کم شنوایی در پسران 5 برابر بیشتر از دختران است.
علاوه بر این، تکنولوژی‌هایی که در بخش NICU (بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان) استفاده می‌شوند هم ممکن است صدای بلندی داشته باشند. با توجه به این که کودکانی که بعد از تولد در دستگاه قرار می‌گیرند، برای تکامل ریه و جلوگیری از عفونت از داروهای اتوتوکسیک استفاده می‌کنند، آسیب‌پذیری بیشتری داشته و نویز ناشی از دستگاه‌ها می‌تواند بیشتر از کودکان عادی بر شنوایی آن‌ها اثر بگذارد.

5- ناهنجاری‌های مادرزادی گوش داخلی:

به دلایل مختلفی ممکن است ساختمان گوش در دوران جنینی به طور کامل تشکیل نشود. این ناهنجاری‌ها که به عنوان “آپلازی” شناخته می‌شوند، به سه دسته تقسیم می‌شوند:
– آپلازی میشل: عبارتست از ناهنجاری یا فقدان کامل گوش داخلی و عصب شنوایی. معمولا” ناشی از مصرف داروی «تالیدوماید» توسط مادر در دوران بارداری است؛ ولی در بعضی سندروم‌ها نیز دیده می‌شود. در این حالت کودک هیچ باقیمانده شنوایی ندارد. مزایای استفاده از سمعک در این کودکان محدود؛ اما ارزشمند است.
– آپلازی موندینی: فقط یکی از سه پیچ حلزون تشکیل می‌شود. بنابراین کودک فقط فرکانس‌های بالا را به صورت محدود می‌شنود و اصوات فرکانس پایین را نمی‌شنود. این کودکان کاندید کاشت حلزون هستند.
– آپلازی شیبه: شایع‌ترین نوع بدشکلی گوش داخلی است و اغلب پیچ پایه حلزون گوش را درگیر می‌کند. این کودکان ممکن است کمی شنوایی در فرکانس‌های پایین داشته باشند؛ ولی به دلیل کم شنوایی زیاد باید مداخلات توانبخشی هرچه سریع‌تر انجام شوند.

– کم شنوایی مختلط: این نوع کم شنوایی ترکیبی از کم شنوایی‌های انتقالی و حسی-عصبی است.

3- آستانه ی شنوایی (میزان کم شنوایی)

زمانی که شنوایی‌شناس ارزیابی شنوایی انجام می‌دهد، کم‌ترین شدت صوتی که کودک به آن پاسخ داده است را به عنوان آستانه در نظر می‌گیرد. در کودکان با شنوایی هنجار، آستانه شنوایی حداکثر 20-15 دسیبل است. صدای برگ‌های خشک در زیر پا یا درگوشی صحبت کردن افراد تقریبا” چنین شدتی دارد. اگر کودک نتواند چنین اصواتی را بشنود، احتمالا” کم-شنوایی خفیف دارد. اگرچه این میزان کم شنوایی خیلی ناچیز است؛ اما می‌تواند درک بخش‌هایی از گفتار را مختل کند و همین میزان کم شنوایی می‌تواند برای کودکی که از لحظه تولد یادگیری زبان و گفتار را آغاز می‌کند، بسیار دردسرساز باشد.

کم شنوایی کودک بر اساس آستانه‌های شنوایی او در یکی از طبقات ذیل قرار می‌گیرد:
– کم شنوایی خفیف: آستانه‌های شنوایی  25-15
(این میزان کم شنوایی ممکن است تا زمان غربالگری اول دبستان تشخیص داده نشود؛ زیرا کودک می‌تواند اصوات بلند را خوب بشنود و والدین درخواست کودک مبنی بر تکرار صحبت را اشتباها” به دلیل حواس‌پرتی او می‌دانند).

– کم شنوایی ملایم: آستانه‌های شنوایی 40-25
(این میزان افت شنوایی باعث می‌شود که کودک در مکالمات بخشی از گفتار گوینده را نشنود. این کودکان معمولا” دامنه لغات محدودی دارند، در درک معنی کلمات و یادگیری قواعد دستوری با مشکل مواجه هستند و به دلیل عدم تکامل گفتار افراد غریبه به سختی سخنان آن‌ها را متوجه می‌شوند)

– کم شنوایی متوسط: آستانه‌های شنوایی  41-55
– کم شنوایی متوسط تا شدید: آستانه های شنوایی  70-55
– کم شنوایی شدید:dB HL آستانه های شنوایی 90-70
– کم شنوایی عمیق: آستانه های شنوایی بیش از 90

4- فرکانس کم شنوایی (زیر و بمی)

فرکانس بر حسب هرتز (Hz) اندازه گیری می شود. شنوایی شناس، آستانه‌های شنوایی کودک را در فرکانس های 250، 500، 1000، 2000، 4000 و 8000 هرتز اندازه‌گیری می‌کند و سپس بر اساس این که آستانه‌های شنوایی در کدام ناحیه فرکانسی خارج از حد طبیعی است، کم شنوایی را در یکی از سه دسته زیر قرار می‌دهد:

• کم شنوایی فرکانس پایین (Low Frequency): در این حالت فرکانس‌های پایین (Hz 2000-250) دچار کم شنوایی هستند.
• کم شنوایی فرکانس بالا (High Frequency): فقط در فرکانس‌های بالا (KHz 8-4) کم شنوایی وجود دارد. کودک مبتلا به کم شنوایی متوسط در فرکانس‌های بالا، ممکن است بخش‌هایی از گفتار را درک نکند؛ اما صدای هلیکوپتر را از فاصله‌ی زیاد بدون هیچ مشکلی بشنود.
• کم شنوایی مسطح (Flat): در این حالت همه فرکانس‌های مورد بررسی، دچار افت شنوایی هستند.

5- گوش درگیر (یکطرفه یا دوطرفه بودن کم شنوایی):

• کم شنوایی یک‌طرفه: در این حالت فقط یک گوش دچار کم شنوایی بوده و گوش مقابل کاملا هنجار است.
• کم شنوایی دوطرفه: در این حالت هر دو گوش کم شنوایی دارند.

همواره، عدم پاسخ کودک به صحبت های شما، به معنای کم شنوایی او نیست. گاهی بعضی کودکان به دلیل عدم توجه ممکن است به شما پاسخی ندهند. اما اگر مطمئن هستید که کودک کاملا متوجه گفتار شما شده و پاسخی نمی‌دهد، باید به کم شنوایی او شک کنید. یکی از مهم ترین علائم کم شنوایی، تاخیر در تکامل گفتار و زبان است. سایر علائم ناهنجاری شنوایی کودکان عبارتند از:

• زمانی که فردی در حال صحبت کردن است، به او توجه نمی‌کند. به ویژه زمانی که عوامل حواس پرت کننده هم وجود داشته باشند.
• عدم وقوع رفلکس استارتل (پلک زدن، محکم مکیدن شیر، گرد شدن چشم ها و …) در هنگام شنیدن اصوات بلند و ناگهانی
• نشستن در فاصله کم نسبت به تلویزیون زمانی که ولوم صدای تلویزیون برای سایر افراد خانواده کافی است.
• افزایش خیلی زیاد صدای تلویزیون یا رادیو.
• عدم پاسخ به اصواتی مانند صدای تلفن و یا حرکت مداوم سر و عدم تشخیص جهت منبع صدا.

اگر کودک شما یک یا چند مورد از فاکتورهای زیر را دارد، احتمال ابتلا به کم شنوایی در او بیشتر است. بنابراین لازم است کودک به طور دوره ای تحت ارزیابی شنوایی قرار گیرد.

نوزادان: تولد تا 28 روزگی

رد شدن در غربالگری شنوایی بدو تولد در بیمارستان؛

•  تاریخچه خانوادگی کم شنوایی حسی-عصبی ارثی در کودکی؛
•  عفونت‌های مادر در دوران بارداری مانند سیتومگالوویروس، سرخجه، سیفلیس، هرپس یا توکسوپلاسموز؛
•  بدشکلی‌های جمجمه، سر و صورت؛
•  وزن کمتر از 1500 گرم در زمان تولد،
•  زردی بالا در حدی که نیاز به تعویض خون داشته باشد؛
•  مصرف برخی داروها مانند آمینوگلیکوزیدها (آنتی بیوتیک‌هایی مانند جنتامایسین) در چندین مرحله و یا همراه با داروهای ادرارآور که اثرات سمی بر سیستم شنوایی دارد)
•  مننژیت باکتریایی
•  امتیاز سلامت عمومی (آپگار) بین 4-0 در یک دقیقه اول تولد و یا 6-0 در 5 دقیقه بعد از تولد.
•  یافته‌های مرتبط با سندروم هایی که با کم شنوایی حسی-عصبی همراه هستند.

کودکان: 29 روز تا دو سال

نگرانی در مورد تأخیر در برقراری ارتباط یا تکامل زبان و گفتار؛

•  مننژیت باکتریایی یا سایر عفونت‌هایی که سبب کم شنوایی حسی-عصبی می‌شوند؛
•  وارد شدن ضربه به سر به گونه‌ای که باعث از دست دادن هوشیاری یا شکستگی جمجمه شود؛
•  اوتیت میانی با ترشح (اوتیت مدیای مزمن) مکرر به مدت سه ماه یا بیشتر؛

حساسیت حلزون گوش یک نوزاد همانند افراد بزرگسال است؛ اما کودک باید یاد بگیرد که چگونه از شنوایی خود استفاده کند. یکی از ابتدایی‌ترین و راحت‌ترین مهارت‌های شنیداری که می‌توانید در کودک خود مشاهده کنید، مکان‌یابی است. مکان‌یابی عبارتست از توانایی تشخیص و توجه به منبع صدا. چون ما از طریق دو گوش (به صورت دوگوشی) می‌شنویم، می توانیم اصوات را با دقت بسیار بالایی مکان یابی کنیم. به طور کلی، نوزادان زمانی که صدای بلندی را می شنوند، حرکت کرده یا چشم هایشان را باز می کنند. این به عنوان “رفلکس استارتل” شناخته می شود و اصوات خیلی بلند باید این واکنش را برانگیزند. زمانی که کودک تقریبا 6-5 ماهه است، شما می توانید با ایجاد اصوات آرام در پشت سر یا طرفین او در حالی که به روبرو نگاه می کند، ببینید که آیا درست مکان یابی می کند یا نه. بدین منظور یک جغجغه یا سوت را آرام به صدا درآورده و ببینید که کودک به سمت آن می چرخد یا نه.

همچنین با دانستن روند رشد زبانی کودکان هنجار و مقایسه عملکرد کودک خود با آن، می توانید در صورت وجود اختلال در رشد کودک، پیگیری های لازم را آغاز کنید. این روند را در جدول زیر می بینید:

اگر شما متوجه شدید که کودکتان در مقایسه با موارد جدول، حداقل 3 ماه تاخیر در رشد زبان دارد، حتما” در اولین فرصت با مراجعه به شنوایی شناس وضعیت شنوایی او را ارزیابی کنید.

فرزندم از چه سنی باید از سمعک استفاده کند؟

6 ماهگی برای گذاشتن سمعک خیلی زود نیست؟

آیا سمعک کم­شنوایی او را درمان می­کند؟

آیا سمعک کم­شنوایی او را بدتر نمی­کند؟

آیا سمعک برایش وابستگی ایجاد نمی­کند؟

چه نوع سمعکی برای فرزندم مناسب است؟

آیا نمی­شود از سمعک­های نامرئی استفاده کند؟

موضوع سمعک برای گروه سنی شیرخواران و کودکان همواره برای والدین مبحث ناخوشایندی است و دغدغه­‌‌های زیادی را در ذهن آن­ها ایجاد می‌­کند. در واقع باید به آن­ها حق داد که همواره نگران فرزند خود باشند و به دنبال پیدان کردن جواب سوالات خود و انتخاب بهترین گزینه برای فرزند دلبند خود باشند. نکته حائز اهمیت در زمینه کم­‌شنوایی و سمعک کودکان، سن زبان­‌آموزی است. در سنین کودکی مغز انسان بیشترین ظرفیت یادگیری را دارد و بایستی تا حد امکان بیشترین تحریک را دریافت کند تا به حداکثر کارآیی و عملکرد خود در سنین بالاتر دست‌­یابد. به همین دلیل باید در زمینه خدمات توانبخشی و سمعک کودکان نکات بیشتری را نسبت به دیگر گروه‌­های سنی مد نظر قرار داد تا بتوان به بهترین خروجی دست یافت. در این مقاله در صدد پاسخگویی به سوالاتی که ممکن است برای والدین کودکان و شیرخواران کم­شنوا ایجاد شود هستیم.

سن بحرانی چیست؟

مغز کودک از روز اول به تحریک صوتی نیاز دارد تا تشخیص صداها و تشخیص گفتار را بیاموزد. در صورت برخورداری از نعمت شنوایی، آن‌ها با تشخیص صدای والدین و خواهر و برادرهای خود در خانه شروع می کنند. توانایی شنیدن صدای والدین نه تنها بر رشد گفتار و زبان موثر است، بلکه موجب ایجاد احساس امنیت و راحتی کودک در دنیای جدید و نیز برقراری تعامل با والدین و محیط پیرامونش می­شود. کودکان نیز از طریق شنیدن اطلاعات مهم زیادی را دریافت می کنند که آن‌ها را از نظر فکری و اجتماعی تحریک می کند.

از سوی دیگر آن دسته از ارتباطات عصبی که امکان درک گفتار را فراهم می­‌کنند صرفا با قرار گرفتن در معرض محرکات شنیداری تکامل پیدا خواهند کرد. رشد و تکامل این ارتباطات در سال‌­های اولیه زندگی کودک با سرعت بسیار زیادی شکل می­گیرد. به عبارت بهتر، فرصت طلایی تشکیل ارتباطات عصبی مربوط به گفتار و زبان، دو تا سه سال زندگی انسان است، به ویژه 6 تا 12 ماه ابتدایی. اگز کودک این سن بحرانی و این دوره طلایی را به دلیل عدم بهره­‌مندی از حس شنوایی از دست بدهد، رشد زبان و گفتار وی به شدت دچار آسیب جبران ناپذیری خواهد شد. همه شیرخواران صرف نظر از وضعیت شنوایی آن­ها از سن 4 الی 6 ماهگی شروع به صداسازی­هایی می­کنند که فاقد معنی است و مقدمه­ای برای شروع تولید گفتار است. اینکه این صداسازی­های بی معنی در مسیر فراگیری گفتار قرار بگیرد یا خیر، بستگی به شنوایی شیرخوار دارد. به عبارت بهتر اگر شنوایی نرمال باشد و کودک در محیط پیرامون خود صداهایی مشابه آنچه خود تولید می‌­کند را بشنود رفته رفته به شکل معنادارتری صداسازی می­کند. برای مثال بین 6 الی 10 ماهگی ممکن است هجاهای معناداری مانند “ما” یا “با” را تولید کند. اما اگر شیرخوار کم­‌شنوا باشد و در همان ماه­‌های ابتدای تحریک صوتی مناسبی از محیط دریافت نکند، این پتانسیل مغز خاموش شده و وارد مرحله بعد که تولید صداهای معنادار هست نخواهد شد.

به دلیل اهمیت این مسئله از سال 1960به تدریج در سراسر جهان، برنامه غربالگری، تشخیص و ومداخله زودهنگام مشکلات شنوایی نوزادان و شیرخواران اجرایی شده است. در این برنامه، قانون 1، 3 ، 6 مطرح می­شود. به این معنا که همه نوزادان باید طی یک ماه اول تولد تحت غربالگری شنوایی قرار بگیرند. در صورت وجود احتمال کم­‌شنوایی و عدم حصول نتیجه مورد قبول در مرحله اول، باید تا پیش از اتمام 3ماهگی برای آن‌­ها ارزیابی تشخیصی کم‌­شنوایی انجام شود و در صورت تایید کم­شنوایی بایستی تا پیش از شروع سن زبان­آموزی، برای آن­ها مداخلات توانبخشی لازم از جمله دریافت سمعک و تشکیل پرونده کاشت حلزون صورت پذیرد. به طور خلاصه باید گفت هر زمان که محرز شود شیرخواری مبتلا به کم‌­شنوایی آست باید برای دریافت سمعک اقدام کند و هیچ سنی برای انجام این مهم زود نیست.

سمعک یا کاشت حلزون؟

پاسخ به این سوال کاملا تخصصی است و امکان شرح کامل آن در این مقاله نمی­گنجد. اما به طور کلی عواملی مانند نوع کم­‌شنوایی، میزان آن، یکطرفه یا دوطرفه بودن و … باید توسط متخصصین تیم کاشت حلزون بررسی شون. هم چنین به دلیل اینکه فرآیند کاشت حلزون یک عمل تهاجمی به شمار می­رود در صورت تشخیص وجود کم‌­شنوایی تمامی شیرخواران باید در ابتدا یک دوره آزمایشی از سمعک استفاده نمایند و پیوسته رشد و پیشرفت مهارت­‌های شنیداری آن­ها پایش شود. اگر سمعک برای آن­ها کارایی کافی را داشته باشد که به استفاده از آن ادامه خواهند داد اما در صورت پاسخگو نبودن سمعک، باید شیرخوار وارد پروسه دریافت کاشت حلزون شود. بعلاوه لازم به ذکر است که در برخی موارد مانند کودکان مبتلا به آترزی لاله گوش، که امکان استفاده از سمعک‌­های معمول نیست باید از انواع دیگر سمعک مانند سمعک‌­های استخوانی یا سمعک‌­های کاشتی استفاده نمود. تعیین نوع سمعک مورد نیاز هر کودک با توجه به شرایط ویژه هر فرد، به عهده متخصصین شنوایی­‌شناسی است.

مراحل دریافت سمعک

در ابتدا باید با انجام ارزیابی­‌های تخصصی میزان و نوع کم‌­شنوایی شیرخوار یا کودک تعیین شود و سپس متناسب با نیاز هر فرد تجویز مناسب صورت پذیرد. معمولا برای انجام ارزیابی شنوایی از مجموعه‌­ای از ازمون­‌های رفتاری، الکتروفیزیولوژیک و فیزیولوژیک استفاده می‌­شود. در ارزیابی‌­های رفتاری واکنش شیرخوار به سطوح شدتی مختلف صداها بررسی می­‌گردد تا کم­ترین سطح شدتی که برای وی قابل شنیدن است تعیین گردد. ارزیابی‌­های فیزیولوژیک نیز عبارتند از آزمون تمپانومتری، آزمون رفلکس آکوستیک و OAE. در ازمون تمپانومتری، هدف بررسی صحت ساختار و عملکرد گوش میانی، پرده تمپان و احتمال وجود عفونت­ می­باشد. آزمون رفلکس آکوستیک نیز به عنوان مکمل سایر تست­‌ها اطلاعات دقیقی در رابطه با وضعیت گوش میانی و وضعیت شنوایی در اختیار می­گذارد. تست OAE نیز با بررسی دقیق حلزون گوش، اطلاعات ارزشمندی در رابطه با نوع کم­شنوایی به دست می­دهد. در ارزیابی­‌های الکتروفیزیولوژیک مانند ABR  و ASSR  میزان کم­‌شنوایی کودک تعیین خواهد شد. به طور کلی در ارزیابی شنوایی هرگز به نتیجه یک آزمون نباید اکتفا نمود و بایستی حتما با انجام مجموعه‌­ای از ارزیابی­‌ها و در کنار هم گذاشتن ر نتایج به جمع­‌بندی نهایی رسید.

در گام بعدی باید سمعک متناسب با نیاز شنیداری کودک تهیه شود. شکل و اندازه سمعک برای والدین اهمیت بسیاری دارد. برای انتخاب بهترین و مناسب‌ترین سمعک، باید والدین را از عواقب ناشی از انتخابشان آگاه کرد. لازم است که بدانند شاید در برخی موارد ظاهر سمعک مطلوب باشد اما ویژگی­‌های الکتروآکوستیکی متناسب با شرایط فرزندشان را نداشته باشد و عملا تاثیر چندانی در فرآیند رشد زبان و گفتار کودک نگذارد و صرفا سبب از دست رفتن دوره طلایی رشد زبان و گفتار شود. به طور کلی برای همه کودکان و شیرخوارانی که نامزد دریافت سمعک­‌های معمول می­شوند، باید از سمعک پشت گوشی استفاده نمود. اما قدرت سمعک بستگی به میزان کم­‌شنوایی کاربر دارد. در گام بعدی، لازم است که ابتدا قالب گوش شیرخوار تهیه شود. به این منظور شنوایی شناسان یک ماده خمیری را به داخل کانال گوش کودک تزریق می‌­کنند تا قالب اولیه گوش را تهیه نماید. سپس قالب اولیه به لابراتوار ارسال شده تا قالب اصلی سمعک ساخته شود. می­توان سمعک و قالب را در انواع رنگ‌های مختلف سفارش داد تا از جذابیت بصری برای ایجاد انگیزه استفاده از سمعک استفاده نمود. فرآیند ساخت قالب و تهیه سمعک ممکن است یک الی دو هفته طول بکشد.

در جلسه بعد که قرار است برای اولین بار سمعک بر روی گوش کودک قرار داده شود، واکنش­‌های کودک به صدا بررسی خواهد شد و یک بار دیگر ارزیابی شنوایی رفتاری متناسب با سن کودک با وجود سمعک انجام خواهد شد. به این ترتیب می‌­توان از تنظیمات سمعک و کارامدی آن اطمینان حاصل کرد. گام بعدی آموزش به والدین است. نحوه گذاشتن و برداشتن سمعک، نحوه کنترل باقیمانده باتری سمعک و تعویض آن، نحوه بررسی روزانه صحت عملکرد سمعک و روش کلی استفاده و کار با سمعک به طور کامل برای والدین شرح داده خواهد شد. در این مرحله باید والدین را آگاه نمود که لازم است در تمام ساعات بیداری کودک سمعک او روشن باشد تا مانند همسالان خود، حداکثر تحریک شنوایی را دریافت نماید.

روال استفاده از سمعک

سمعک‌های کودکان باید روزانه بررسی شوند، به خصوص برای کودکانی که خیلی کوچک هستند و نمی توانند به شما بگویند که مشکلی وجود دارد. در ابتدا باید از پر بودن باتری سمعک مطمئن شد. برای این منظور دستگاه‌­های تست باتری در اختیار کاربران قرار داده می‌­شود تا بتوانند از باقیمانده باتری سمعک مطلع شوند. سپس باید صحت عملکرد سمعک  را بررسی نمود. به این منظور سمعک را روشن کرده و آن را دد مشت نیمه باز گرفته تا از سوت کشیدن سمعک مطمئن شویم. ممکن است صدای سوت سمعک شنیده نشود یا ضعیف باشد. که در قدک اول باید قالب را بررسی نمود تا از تمیز بودن مجرای خروجی صدای آن اطمینان حاصل کرد. اگر قالب کثیف شده باشد یا جرم گوش در مجرای آن تجمع کرده باشد، باید با ابزارهایی که در اختیار والدین قرار داده شود قالب را تمیز کرده و مجددا صدای سمعک چک شود.

بهتر است که هر روز یک برنامه روتین برای گذاشتن سمعک نوزاد یا کودک در نظر گرفته شود. برای مثال پس از گذاشتن سمعک در گوش کودک، برای چند دقیقه کودک را در آغوش گرفته تا احساس امنیت و آرامش دریافت کند و با سمعک نیز ارتیاط مثبت برقرار نماید. اگر کودک کنجکاو هست و پیوسته می­خواهد سمعک را از روی گوشش بردارد باید با ملایمت در عین حال با قاطعیت سمعک را در جای خود بگذارید تا به تدریج کودک متوجه شود که سمعک به کجا تعلق دارد. اگر کودک شما به طور مکرر سمعک یا گوش‌های خود را می کشد، ممکن است نشانه‌ای از ناراحتی ناشی از یک قالب گوش نامناسب باشد. فوراً به شنوایی شناس فرزندتان مراجعه کنید تا متوجه شوید که آیا مشکل از قالب است یا اینکه صدای سمعک برای کودک زیاد می‌­باشد.

لازم به ذکر است که دریافت سمعک صرفا به یک یا دو جلسه ختم نمی‌­شود و لازم است به طور دوره­ای و براساس یک برنامه منظم برای ارزیابی ­شنوایی و نیز کنترل سمعک به شنوایی شناس خود مراجعه نموده تا بهترین و بیشترین نتیجه را از فرآیند توانبخشی شنوایی حاصل شود.

سمعک یک گوشی یا دوگوشی؟

در شیرخواران و کودکان مبتلا به کم­‌شنوایی دوطرفه، حتما باید تجویز سمعک نیز دوگوشی باشد. چرا که بخش‌­های از سیستم شنوایی برای رشد و فراگیری عملکرد نرمال خود، نیازمند دریافت سیگنال از هر دو گوش هستند. برای مثال، مکان‌­یابی منبع صدا یکی از عملکرد­های دو گوشی سیستم شنوایی است. به این معنا که این امر بر اساس مقایسه شدت و زمان رسیدن صدا به دو گوش انجام می‌­شود. از این رو بسیار اهمیت داره که در سال‌­های ابتدایی زندگی کودکان تحریک شنیداری دو گوشی دریافت نمایند، خواه با سمعک خواه با کاشت حلزون و یا آمیزه­ای از هر دو؛ تا مسیرهای عصبی مرتبط با پردازش­‌های شنیداری دوگوشی رشد و نمو هنجار داشته باشند.

آسیب ناشی از کم‌­شنوایی یکطرفه در کودکان و شیرخواران، کمتر از کم­‌شنوایی دو طرفه نیست و علاوه بر مسیرهای پردازش شنوایی دوگوشی، مسیرها و عملکرد­های دیگر را نیز تحت‌­الشعاع قرار خواهد داد. برای مثال درک گفتار در محیط­‌های دارای نویز زمینه­‌ای را به شدت متاثر خواهد کرد و این مسئله می‌­تواند در عملکرد تحصیلی و رشد روانی‌­اجتماعی کودکان خود را نشان دهد. در چنین محیط­‌هایی کودک نیاز دارد تلاش زیادی برای شنیدن و گوش دادن کند، به همین دلیل ظرفیت آن دسته از منابع شناختی مغز (مانند توجه و حافظه) که باید در زمینه تمامی پردازش­‌های مربوط به یادگیری استفاده شود کاهش می­یابد و در نتیجه کودک خیلی زودتر از همسالان هنجار خود دچار خستگی عصبی می­‌شود. استفاده شوند از دیگر عوارض کم‌­شنوایی­‌های یکطرفه در کودکان، تاخیر رشد زبان و گفتار می­باشد.

کم شنوایی دو طرفه خفیف و یا ملایم در کودکان عوارضی همچون کم­‌شنوایی یکطرفه به دنبال خواهد داشت. برای مثال در پوهش‌­های متعدد مشخص شده که این نوع کم‌­شنوایی بر عملکرد تحصیلی کودکان تاثیر قابل توجهی دارد.  دراین موارد استفاده از سمعک­‌های معمول، دستگاه FM، تغییر در مکان نشستن در کلاس می­تواند کمک کننده باشد.

اگر به هر دلیلی در سال­‌های ابتدایی زندگی برای کودک مبتلا به کم­شنوایی یکطرفه سمعک تهیه نشود، باید پیوسته ارزیابی شنوایی دوره‌­ای برای آن­‌ها انجام شود. چرا که احتمال پیشروی و بدتر شدن سنوایی در سه الی چهار سال ابتدایی وجود دارد. همچنین ممکن است کم‌­شنوایی در آغاز یکطرفه بوده اما به تدریج گوش دیگر نیز درگیر کم‌­شنوایی شود.

چه نوع سمعکی؟

·         سمعک پشت گوشی یا سمعک جیبی

سمعک‌­های پشت گوشی صدا را در سطح گوش‌­های کودک قرار می­‌گیرد، به همین جهت اطلاعات دریافتی آن شباهت بیشتری به حالت شنوایی طبیعی دارد. از سوی دیگر سمعک‌­های جیبی که روی لباس کودک نصب می­‌شوند، نویز لباس و نویز مربوط به بدن و حرکات فرد را نیز دریافت می­‌کنند که این مسئله کیفیت صدا را تحت تاثیر می‌­گذارد. خصوصا در شیرخواران که عمدتا در حالت درازکش و خوابیده قرار دارند. به علاوه در سمعک‌­های پشت گوشی احتمال نفوذ غذا یا استفراغ به داخل سمعک وجود دارد. از این رو بهتر است صرفا در مواقعی که استفاده از سمعک پشت گوشی وجود ندارد به سراغ سمعک­‌های جیبی رفت.  برای مثال در کودکان مبیتلا به فلج مغزی که نیازمند حمایت سر هستند، این حمایت به عنوان مانعی برای انتقال صحیح صدا به سمعک پشت گوشی خواهد بود و یا ممکن است در اثر تماس مداوم با سمعک پشت گوشی نویز قابل توجهی تولید کند و کیفیت صدا را تحت‌­الشعاع قرار دهد.

·         سمعک پشت گوشی یا داخل گوشی

گوش شیرخواران و کودکان بسیار باریک و کوچک است، در نتیجه جای‌گذاری سمعک­‌های داخل گوشی بسیار دشوار خواهد بود. از سوی دیگر سرعت رشد گوش در سال­‌های اول زندگی بسیار زیاد است، به همین دلیل در صورت تهیه سمعک داخل گوشی پیوسته باید پوسته سمعک را تعویض نمود تا احتمال بیرون افتادن سمعک از گوش و سوت کشیدن آن را برطرف کرد. هم چنین هزینه تعویض پوسته سمعک داخل گوشی به مراتب بیشتر از هزینه تعویض قالب در سمعک­‌های پشت گوشی است. از سن 8 الی 10 ساالگی به بعد رشد گوش کندتر می­‌شود که می­توان به سمت سمعک‌­های داخل گوشی رفت اما باز هم لازم است که معایب دیگر این سمعک­‌ها را برای والدین خاطر نشان کرد.

کودکان کم‌­شنوا به ویژه در سنین مدرسه به دستگاه FM نیاز دارند که امکان تعبیه سوکت رابط در سمعک‌­های داخل گوشی وجود ندارد. دستگاه FM یک میکروفون مجزا دارد که بر روی لباس معلم قرار می­‌گیرد و صدای وی را پیش از آمیخته شدن با نویز و دیگر صداهای محیطی مستقیما به سمعک کودک انتقال می­‌دهد و به این ترتیب امکان درک گفتار بهتر را برای کودک فراهم می­آورد. به علاوه در اکثر سمعک­‌های داخل گوشی، به ویژه در گروه سنی کودکان، امکان تعبیه مدار تله‌­کویل وجود ندارد. سیستم تله کویل از دیگر گزینه‌­های کمکی است که در کلاس­‌های درس، سالن­‌های سینما و یا دیگر اماکن عمومی کاربرد دارد و صداهای اصلی را از طریق سیگنال مغناظیسی مستقیما به سمعک انتقال می‌­دهد و کیفیت سیگنال دریافتی را به شدت افزایش می­‌دهد.

از دیگر معایب سمعک داخل گوشی، می­توان به آسیب‌­پذیری بالای ان اشاره کرد. پوسته این سمعک­‌ها بسیار نازک و ظریف است و احتمال شکستن آن در تمامی کاربران در همه گروه‌های سنی وجود دارد. اما در کودکان به دلیل فعالیت بیشتر آن‌­ها این احتمال بالاتر است. شکستن سمعک در داخل کانال گوش ممکن است موجب زخم شدن دیواره کانال شود. یکی دیگر از معایب سمعک داخل گوشی در کودکان و شیرخواران، احتمال بلعیدن سمعک به دلیل کوچک بودن آن می-باشد.

·         نوع قالب در سمعک پشت گوشی

به طور کلی صدای سمعک پشت گوشی را می­توان از طریق دو نوع قالب سخت و نرم به داخل گوش انتقال داد. همه نگرانی­‌های مطرح در رابطه با پوسته سمعک داخل گوشی در رابطه با قالب سخت نیز وجود دارد و احتمال شکستن آن در اثر فعالیت زیاد و جنب و جوش کودکان بالاست. از این رو برای این گروه سنی، استفاده از قالب­‌های نرم سیلیکونی ارجحیت دارد. چرا که جایگذاری آن برای کودکان با درد و ناراحتی کمتری همراه است و نیز به دلیل استقرار کامل و کیپ‌شدن قالب در کانال احتمال سوت کشیدن سمعک به شدت کاهش می­یابد. شاید در بزرگسالان تغییر رنگ قالب­‌های نرم به علت استفاده طولانی مدت یکی از دغدغه‌­های کاربران باشد اما در کودکان به دلیل نیاز به تعویض قالب به صورت پیوسته این مسئله فاقد اهمیت است.

ویژگی­‌های کلیدی سمعک مناسب کودکان

1. اندازه و راحتی سمعک

ساختار گوش کودکان و شیرخواران بسیار کوچک­تر و ظریف­تر از بزرگسالان است، به همین جهت انتخاب سمعک متناسب یکی از مهم­ترین اولویت‌­هاست. بسیاری از سمعک‌های مدرن در اندازه‌ها و رنگ­های مختلف عرضه شده­اند تا حداکثر راحتی را برای کاربران این گروه سنی فراهم آورند. با این حال اگر سمعک برای کودک بزرگ باشد و به خوبی روی گوش او قرار نگیرد می­توان از هدبندهای نخی برای نگه داشتن آن در جای مناسب استفاده کرد. فقط باید دقت داشت که هدبند، روی میکروفون سمعک را نپوشاند. به علاوه برای اطمینان از خارج نشدن سمعک از گوش کودک و گم شدن آن می­توان از بندهای نگهدارنده سمعک نیز استفاده نمود و یک سر این بند به سمعک و سر دیگر آن به لباس کودک متصل می­شود تا در حین فعالیت سمعک کودک روی زمین نیفتد.

2. مقاومت در برابر آب

یکی دیگر از ویژگی­‌های حائز اهمیت در انتخاب سمعک مناسب برای کودکان و شیرخواران، مقاومت آن در مقابل آب و گردو خاک است. برای مثال در شیرخواران که عمدا در حالت دراز کش هستند احتمال ریختن استفراغ روی سمعک وجود دارد، به همین جهت باید حتما سمعکی انتخاب شود که مقاومت بالایی در مقابل نفوذ چنین مواردی را داشته باشد. به منظور بررسی مقاومت سمعک در برابر آب، باید کد IP (محافظت از نفوذ) را مشاهده نمود. معمولا به شکل IP 68 نوشته می­شود. عدد اول به محافظت در برابر ذرات جامد مانند گرد و غبار و شن اشاره دارد که بالاترین سطح آن، 6 است، به این معنی که دستگاه دارای مقاومت کامل است. رقم دوم نشان دهنده مقاومت در برابر آب است. اکثر سمعک‌­های امروزی دستگاه‌های شنوایی مدرن، به عدد 8 دست یافته­‌اند. به این معنی که سمعک توان مقاومت در مقابل نفوذ آب در عمق یک متری را دارد.

3. قابلیت­‌های اتصال

سمعک­‌های مدرن اغلب مجهز به گزینه اتصال بلوتوثی و وایرلس به انواع لوازم الکترونیک دیگر مانند تلویزیون، گوشی­های هوشمند و دیگر لوازم کمک شنیداری مانند سیستم FM هستند که به کاربران امکان حضور فعال در محیط­های مختلف را می­دهد و به راحتی می­توانند همانند دیگر همسالان خود در اکثر فعالیت­های آموزشی و تفریحی مشارکت فعال داشته باشند. بعلاوه والدین از طریق اپلیکیشن ها موجود بر روی گوشی خود می­توانند تنظیمات سمعک را تغییر دهند.

سیستم FM از دیگر ابزارهای کارآمد برای کودکان به ویزه در سنین مدرسه به شمار می­رود. اساس عملکرد این سیستم انتقال صدای فرد گوینده به صورت مستقیم به سمعک می­باشد. به این شکل که یک میکروفون در اختیار فرد گوینده قرار داده می­شود و صدای او از طریق امواج رادیویی به گیرنده موجود در سمعک منتقل می­گردد. در نتیجه صدای گفتاری به نویزهای موجود در محیط آغشته نخواهد شد و با کیفیت بسیار بالایی در اختیار کاربر قرار داده می­شود. در محیط های آموزشی که همواره سر و صدا و نویز زمینه در محیط وجود دارد، سیستم FM به شدت کارآیی دارد و کمک قابل توجهی به بهبود درک گفتار کودکان می­کند.

4. امکان تعیین برنامه­های متعدد

کودکان به ویژه در سنین مدرسه در موقعیت­های شنیداری متنوعی قرار می­گیرند، از کلاس درس آرام تا زمین­های بازی شلوغ.  این امر ایجاب می­کند که امکان تغییر تنظیمات سمعک متناسب با شرایط کودک وجود داشته باشد. در سمعک­های هوشمند این تغییرات به صورت اتوماتیک و توسط خود سمعک در محیط­های مختلف اعمال می­شوندو در مدل­های رده پایین­تر امکان تعریف چندین برنامه برای محیط­های مختلف وجود دارد که بر حسب نیاز کودک و یا والدین برنامه را تغییر می­دهند تا به تنظیمات مورد نظر برسند.

5. فناوری تله کویل

فناوری تله کویل یک مدار الکترومغناطیسی در سمعک است که توانایی دریافت سیگنالهای مغناطیسی موجود در محیط را دارد. در برخی محیط­های عمومی مانند کلاس­های درس یا سالن سینما سیستم لوپ وجود دارد که صداها را به شکل سیگنال مغناطیسی در محیط پخش می­کنند و کاربران سمعک­های مجهز به مدار تله کویل با قرار گرفتن در چنین محیط­هایی، سیگنال را به طور مستقیم  و بدون آغشته شدن به نویز­های محیطی دریافت خواهند کرد. در حقیقت به جای دریافت صدا از طریق میکروفون، صدا توسط مدار تله کویل و به شکل الکترومغناطیسی دریافت می­شود. این فناوری به بهبود توانایی درک گفتار به ویژه در محیط‌های شلوغ کمک کننده است.

نکات ایمنی دررابطه با سمعک کودکان

1. بلعیدن باتری و سمعک

حتما باید باتری­‌ها را (چه نو و چه مصرف شده) از دسترس کودکان، به ویژه کودکان زیر سه سال، دور نگه داشت. در مواردی دیده شده که کوک حین بازی با سمعک خود، باتری آن را درآورده و آن را بلعیده است. بهم همین جهت حتما باید در سمعک کودکان زائده مخصوصی در زیر درب باتری برای پیشگیری از باز شدن توسط کودک، در نظر گرفته شود یا به هر طریقی از امکان باز شدن راحت درب باتی پیشگیری شود.

در صورتی که والدین احتمال بلعیده شدن باتری سمعک را می‌­دهند باید بی­درنگ به پزشک مراجعه کنند. پزشکان با استفاده از روش‌­های تصویربرداری می­‌توانند متوجه این مسئله شوند. در صورت تائید بلعیده شدن باتری، والدین باید طی 24 الی 72 ساعت خارج شدن باتری از دستگاه گوارشی را تائید کنند. وادار کردن کودکن به استفراغ توصیه نمی‌­شود چرا که ممکن است موجب بیرون آمدن باتری از معده و گیر کردن آن در مری شود که احتمال سوزش شیمیایی مری را به دنبال خواهد داشت.

2. انفجار باتری

والدین باید در نظر داشته باشند که باتری­های یکبار مصرف قابل شارژ نیستند و به هیچ عنوان نباید آن‌­ها را در دستکاه شارژر قرار داد، چون احتمال انفجار باتری وجود دارد. بعلاوه از انداختن باتری در اتش نیز باید پرهیز شود زیرا احتمال انفجار باتری وجود دارد.

3. افت شنوایی ناشی از نویز

گرچه تمامی سمعک‌­های دیجیتال دارای مدار کنترل کننده سطح شدت صدای خروجی هستند، اما باید در نظر داشت مواجه با نویزهای بلند مانند سر و صدای انفجار ترقه حتی در افراد کم‌­شنوا نیز می­تواند آسیب‌­رسان بوده و موجب بدتر شدن آستانه‌­های شنوایی شود.

کدام برند سمعک برای کم شنوایی کودکان مناسب است؟

اتیکن

یکی از شرکتهای پیشتاز در زمینه ارائه سمعک اطفال، شرکت اتیکن است. اتیکن دو نوع سمعک Play XP و Xceed Play را به ترتیب ترتیب برای کودکان مبتلا به کم­شنوایی­ ملایم تا شدید و کم­شنوایی شدید تا عمیق ارائه نموده است. این سمعک­ها از نظر تکنولوژی مورد استفاده جزء بالاترین رده­های سمعک­های هوشمند دنیا به شمار می­روند. در ادامه به تفصیل به شرح این دو نوع سمعک می­پردازیم.

• • سمعک Oticon Play PX که به طور خاص برای کودکان طراحی شده است، اولین سمعک کودکان در جهان با تکنولوژی شبکه عصبی عمیق (DNN) است، به عبارت بهتر با 12 میلیون صحنه صدای واقعی آموزش دیده تا یاد بگیرد که چگونه صداها را بیشتر شبیه به مغز پردازش کند. این سمعک­ها مجهز به فناوری MoreSound Intelligence هستند که کمک می­کند تا مغز اصوات را راحت‌تر از هم تفکیک کرده و روی آنچه مهم­تر است تمرکز کند. بعلاوه در هر ثانیه 500 مرتبه محیط شنیداری را اسکن می­کند که بتواند اصوات را با دقت بالاتری انالیز نماید. همچنین به سرعت تنظیمات خود را در پاسخ به تغییرات محیطی اعمال می­کن تا کودک بیشترین بهره را از مکالمات ببرد. طیف گسترده ای از ویژگی های اتصال را ارائه می دهد که می تواند در توانایی کودکان برای یادگیری، معاشرت و لذت بردن از زندگی اطرافشان تفاوت ایجاد کند.

• سمعک‌­های Play PX از نظر قابلیت ارتباط وایرلس با دیگر لوازم الکترونیک بسیار پیشرفته هستند و امکانات زیادی را در اختیار کاربر می­گذارند. برای مثال EduMic (نام اختصاصی سیستم FM در شرکت اتیکن) یکی از ابزارهایی است که درکلاس درس کاربرد دارد و امکان دسترسی مستقیم به صدای معلم را از طریق یک ریموت میکروفون وایرلس فراهم می­آورد. به این ترتیب اثرات سوء ناشی اکوی صدا، شلوغی و ازدحام فضای کلاس و فاصله از معلم را به حداقل می­رساند. ارتباط وایرلس با انواع گوشی­های موبایل هوشمند نیز امکانات متعددی در اختیار کاربران می­گذارد. برای مثال صدای تماس تلفنی به شکل مستقیم به هر دو سمعک منتقل می­ود و نیازی به استفاده از خود گوشی موبایل یا هندزفری نیست. بعلاوه از دکمه­های موجود بر روی سمعک هم می­توان برای پاسخ دادن، رد کردن و پایان دادن به تماس ها استفاده نمود. سمعک­های Oticon Play PX در دو مدل شارژی و معمولی (غیر شارژی) ارائه شده­اند. هم­چنین مدل شارژی دارای دو حالت با شارژر رومیزی استاندارد و با شارژر هوشمند قابل حمل و اختیاری است. شارژر رومیزی بسیار  قدرتمند بوده که فقط با سه ساعت شارژ، مب­توان از سمعک برای یک روز کامل استفاده کرد. شارژر هوشمند قابل حمل نیز ابزار مناسبی برای مسافرت به شمار می­رود. در صورت شارژ کامل آن، می­تواند شارژ مورد نیاز سمعک را حداقل برای سه روز تامین نماید. این سمعک­ها در 12 رنگ جذاب و متنوع ارائه شده­اند.
• سمعک Oticon Xceed Play برای افت-های شنوایی شدید و عمیق تعبیه شده­اند. از نظر تکنولوژی پردازش صدا و قابلیت ارتباطات وایرلس همانند سمعک­های Play PX هستند اما فقط غیرقابل شارژ هستند . باید از باتری یکبار مصرف برای آن استفاده نمود.

لوزه چیست؟

لوزه ها توده هایی از جنس بافت لنفاوی هستند که در نزدیکی ورودی مجاری گوارشی و تنفسی قرار دارند و نقش کلیدی در سیستم ایمنی ما ایفا می­کنند. این لوزه‌­ها یک ساختار دایره ای شکل را در ناحیه حلق تشکیل می­دهند که به آن حلقه Waldeyer گفته می­شود. این حلقه متشکل از لوزه‌های کامی (تونسیل)، لوزه حلقی (آدنوئید)، لوزه زبانی و لوزه‌های لوله‌ای (در مجاورت شیپور استاش) می باشد. لوزه ها به عنوان خط مقدم، پاسخ دفاعی اولیه را به عوامل بیماری زایی که از راه دهان و یا از طریق سیستم تنفسی وارد بدن می شوند تولید می­کنند. با این وجود ممکن است خود نیز درگیر عفونت شوند. عفونت های مزمن تونسیل و آدنوئید می تواند بر ساختارهای مجاور نیز تاثیر بگذارد. یکی از این ساختارها، شیور استاش است که التهاب و تورم لوزه موجب انسداد دهانه حلقی آن میشود و عملکرد آن را مختل می سازد. به عبارت دیگر مسدود شدن شیور استاش، مانع تهویه هوای فضای گوش میانی خواهد شد که در پی آن عفونت­های گوش میانی و کم شنوایی پیش خواهد امد. در این مقاله ابتدا به شرح التهاب لوزه های کامی (تونسیل) و حلقی (آدنوئید) و پس از آن به تاثیر آن بر عملکرد سیستم شنوایی پرداخته می‌­شود.

التهاب لوزه کامی (تونسیلیت)

محل استقرار لوزه ها به گونه ای است که به محض ورود عوامل بیماری­زا از راه سیستم تنفسی یا گوارشی، سریعا آنها را به دام انداخته و شروع به تولید گلبولهای سفید می­کنند. اگر خود لوزه­های کامی دچار عفونت شوند به آن التهاب لوزه کامی یا tonsillitis گفته می­شود. این عارضه در هر سنی می­تواند رخ بدهد اما به طور کلی در کودکان شایع­تر است. از جمله علائم آن می­توان به گلو درد، تورم لوزه­ها و تب اشاره کرد. طیف وسیعی از عفونت های باکتریایی و ویروسی می­توانند عامل بروز التهاب لوزه کامی باشند به همین دلیل این عارضه یک بیماری مسری تلقی می­شود.

علل

لوزه­ها اولین خط دفاعی بدن در مقابل بیماری­ها هستند و با تولید گلبول­های سفید به بدن برای مبارزه با عفونت­ها کمک می­کنند. در حقیقت نقش به دام انداختن ویروس­ها و باکتر­هایی را به عهده دارند که از طریق دهان یا بینی وارد بدن می­شوند. شایع ترین ویروسی که منجر به التهاب لوزه می­شود، ویروس سرماخوردگی و شایع­ترین باکتری نیز باکتری استرپتوکوک است.

آیا التهاب لوزه مسری است؟

التهاب لوزه یک بیماری مسری نیست اما عامل باکتریایی یا ویروسی ایجاد کننده آن می­تواند از 24 تا 48 ساعت پیش از شروع علائم در فرد بیمار به سایرین منتقل شود. بعلاوه فرد بیمار حتی بعد از بهبودی علائم، قادر به انتشار عامل بیماری­زا باشد.

علائم التهاب لوزه کامی

• گلو درد شدید
• مشکل یا درد در هنگام بلع
• گرفتگی صدا
• بوی بد دهان
• تب و لرز
• گوش درد
• گرفتگی گردن
• قرمز و متورم شدن لوزه­‌ها
• وجود نقاط سفید یا زرد بر روی لوزه­‌ها

در سنین پایین، ممکن است منجر به بی قراری، کم اشتهایی یا آبریزش بیش از حد هم بشود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت داشتن علائم زیر باید به پزشک متخصص مراجعه نمود:

• تب بالاتر از 5/39 درجه
• ضعف عضلات
• گرفتگی گردن
• گلو دردی که بیش از دو روز طول بکشد.

تشخیص

پزشکان با معاینه گلو به وجود یا عدم وجود التهاب لوزه پی و احتمالا گوش­ها و بینی فرد را بررسی می­کنند. سپس با لمس گردن فرد به بررسی تورم غدد لنفاوی می­پردازند. اما برای تشخیص عامل ایجاد کننده این التهاب که تعیین کننده رویکرد درمانی است، دو راه کار وجود دارد. در وهله اول با کشیدن گوش پاک کن های مخصوص واستریل به دیواره پشتی گلو از ترشحات حلقی فرد نمونه برداری کرده و آن را برای کشت به آزمایشگاه ارسال میکنند. البته برخی کلینیک­ها خود به ابزارهای لازم (rapid in-clinic test) مجهز بوده و نتیجه را طی چند دقیق اعلام می­کنند. اگر نتیجه تست مثبت باشد به معنای وجود عفونت باکتریایی و اگر منفی باشد به معنای وجود عفونت ویروسی خواهد بود. اما معمولا پزشکان نتایج بررسی‌ها آزمایشگاهی را معتبرتر می دانند. در وهله دوم با انجام یک آزمایش خون کامل (complete blood cell count – CBC) به تشخیص افتراقی عامل باکتریایی یا ویروسی التهاب لوزه می­رسند.

درمان لوزه

در موارد خفیف به ویژه اگر عامل ویروسی همانند ویروس سرماخوردگی منجر به التهاب لوزه شود، نیازی به انجام مداخله درمانی و تچویز آنتی بیوتیک نیست، علائم طی 7 تا 10 روز رفع خواهند شد و صرفا درمان­های خانگی توصیه می­گردد. درمان­های خانگی شامل موارد زیر می­باشد:

• استراحت و خواب کافی
• نوشیدن آب کافی برای مرطوب نگه داشتن گلو و پیشگیری از کم آبی بدن.
• نوشیدن مایعات گرم و خوراکی­های سرد مانند بستنی یخی برای تسکین درد گلو
• قرقره کردن آب­نمک
• مرطوب نگهداشتن هوای محیط خانه
• پرهیز از مواد غذایی محرک و دود سیگار
• کنترل درد و تب با استفاده از قرص ایبوپروفن یا استامینوفن

در موارد شدیدتر التهاب لوزه که بواسطه عامل باکتریایی ایجاد شده باشد، استفاده از آنتی­بیوتیک­ها و یا جراحی برداشتن لوزه توصیه می­شود.

آنتی بیوتیک­ها

اگر یک عامل باکتریایی علت التهاب لوزه­ها باشد، پزشکان یک دوره مصرف آنتی بیوتیک را توصیه خواهند کرد. معمولا یک دوره 10 روزه پنیسیلین خوراکی تجویز می­شود و در مواردی که حساسیت به پنیسیلین مطرح باشد، از جایگزین­های دیگر استفاده خواهد شد. بسیار اهمیت دارد که حتما طول دوره درمان  تکمیل شود، حتی اگر پس از چند روز همه علائم فرد بهبود پیدا کرده باشد. بعلاوه لازم به ذکر است که گرچه آنتی بیوتیک­ها روند بهبودی علائم را تسریع می­کنند اما همواره خطر افزایش مقاومت بدن به آنتی بیوتیک و دیگر عوارض جانبی مانند اتوتوکسیسیتی  را در پی دارند.

تونسیلکتومی

به عمل جراحی برداشتن لوزه­ها، تونسیلکتومی گفته می­شود. در موارد التهاب مزمن یا تکرار شونده لوزه و یا مواردی که علائم پیچیده و مقاوم به درمان­های دارویی ایجاد کند، متخصصین عمل جراحی تونسیلکتومی را توصیه می­کنند. اگر فرد طی یک سال، 5 الی 7 بار دچار التهاب لوزه شود، تونسیلکتومی گزینه درمانی مناسبی خواهد بود. به علاوه این روش درمانی به رفع مشکلات تنفسی و بلع بیمار نیز کمک قابل توجهی مینماید. معمولا بیمارانی که تحت جراحی تونسیلکتومی قرار می گیرند در همان روز عمل ترخیص می­شوند اما فرآیند بهبودی کامل یک الی دو هفته طول خواهد کشید.

هایپرتروفی آدنوئید (لوزه حلقی)

آدنوئید ساختاری کوچک در انتهای بینی و بالای گلو است و به عنوان بخشی از سیستم ایمنی، به عوامل بیماری­زایی که وارد مسیر تنفسی و حلق می­شوند پاسخ دفاعی می­دهد. هایپرتروفی آدنوئید به معنای بزرگ شدن آدنوئید یا همان لوزه حلقی است که منجر به انسداد و یا التهاب مزمن در فضای حلق و بینی (نازوفارنگس) می­گردد. آدنوئیدیت نیز به التهاب آدنوئید بزرگ شده گفته می­شود. هایپرتروفی آدنوئید می­تواند منجر به عوارض متعدد سیستمیک و موضعی در گوش و بینی گردد. از آنجا که آدنوئید به صورت طبیعی در دوران نوجوانی شروع به کوچک شدن می کند، شیوع این عارضه در کودکان بین یک تا شش سال بیشتر است.

هایپرتروفی آدنوئید زمانی به عنوان یک بیماری در نظر گرفته می­شود که بیمار علائم و نشانه­های انسداد و التهاب مزمن حلق و بینی را تجربه کند. اگر انسداد نسبی ایجاد شود تنها پیامدهای آن بسته شدن راه تنفس از بینی و ناتوانی در تخلیه ترشحات بینی خواهد بود. انسداد کامل راه هوایی بینی موجب تنفس دهانی و به مرور زمان بروز تغییراتی در حالت دهان و دندان­های فرد (چهره آدنوئیدی) می­شود. التهاب مزمن سیستم تنفسی فوقانی و برونشیت مزمن از جمله پیامدهای انداد راه هوایی بینی می­باشد. یکی دیگر از عوارض هایپرتورفی آدنوئید، انسداد و نقص عملکرد شیور استاش  به دنبال آن مشکلات و عفونت­های گوش میانی است، که از جمله آنها می­توان به رترکشن پرده تمپان، عفونت حاد گوش میانی، عفونت تکرار شونده یا مزمن گوش میانی، کم­شنوایی انتقالی و حتی کلستئاتوم اشاره کرد. بعلاوه هایپرتروفی آدنوئید می­تواند باعث خر و پف، سندرم obstruction sleep apnea، اختلال خواب شود.

علل لوزه حلقی

• عفونت: همانطور که پیشتر گفته شد آدنوئید بخشی از سیستم ایمنی بدن است، به همین دلیل ممکن است دچار عفونت­های ویروسی یا باکتریایی بشود. عفونت­های مکرر یبب متورم و ملتهب شدن آن خواهند شد.
• آلرژی: مواد آلرژی­زا نیز با فعال کردن سیستم ایمنی، می­توانند موجب التهاب و تورم آدنوئید شوند.
• سن: کودکان بیشتر در معرض هایپرتروفی آدنوئید هستند.
• عوامل ژنتیکی

تشخیص

هایپرتروفی آدنوئید معمولا بر اساس معاینات بالینی و بررسی شرح حال بیمار تشخیص داده می­شود. تنفس دهانی طولانی مدت، عفونت دائم گوش میانی و یا مشکلات خواب همگی از نشانه­های وجود این عارضه است. سپس به معاینه گلو و بینی می­ردازند. از آنجا که آدنوئید در جایی قرار دارد که به سادگی از طریق دهان یا بینی قابل رویت نیست، متخصصین با استفاده از ابزارهای مخصوصی شکل طاهری آن را بررسی می­کنند.. در مواردی که پزشک به وجود عفونت باکتریال مشکوک شود، از ترشحات بینی و حلق نمونه برداری می­کند. به علاوه در صورت نیاز برای تعیین اندازه دقیق آدنوئید از تکنیک­های تصویربرداری استفاده خواهد شد.

درمان

درمان هایپرتروفی آدنوئید بستگی به شدت عارضه و علائمی که فرد تجربه می­کند دارد. در موارد خفیف که بیمار علامت خاصی ندارد، پزشکان دارویی تجویز نمی­کنند و توصیه می­کنند که فرد استراحت کافی داشته باشد، از مواد الرژی­زا دور باشد و هوای محیط را مرطوب نگه دارد تا به تدریج آدنوئید به صورت خودبخودی کوچک شود. در مواردی که بیمار علائم دارد، درمان متمرکز بر رفع علت ایجادکننده هایپرتروفی خواهد بود شدیدتر معمولا پزشکان برای کاهش التهاب داروهای ضد احتقان بینی، آنتی­هیستامین و اسپری­های بینی را تجویز می­نمایند. در مواردی که ریفلاکس یا بازگشت اسید معده علت التهاب آدنوئید باشد، اصلاح سبک زندگی و برخی داروهای تعدیل­کننده اسید معده تجویز میکردد. در موارد بسیار شدید هم عمل جراحی برداشتن آدنوئید (آدنوئیدکتومی) لازم خواهد بود. این عمل معمولا در بازه سنی یک تا هفت سال انجام میگیرد، چرا که در سنین نوجوانی به صورت طبیعب اندازه آدنوئید کاهش پیدا می_کند.

تاثیر التهاب لوزه ها بر گوش

با توجه به موقعیت آناتومیک شیپور استاش و نزدیکی آن به لوزه حلقی یا آدنوئید، التهابات و بزرگ شدن آدنوئید به راحتی می­تواند موجب انسداد دهانه شیپور استاش بگردد. از این رو یکی از شکایت­های شایع در میان افرادی که دچار التهابات لوزه هستند گوش درد است. اما به دلیل فاصله نسبتا زیاد لوزه کامی به ندرت التهابات آن، شیپور استاش را درگیر می­نماید اما همواره احتمال انتشار عوامل بیماری زا از دیگر لوزه­ها از طریق شیپور استاش به داخل گوش میانی وجود دارد. در این قسمت به تاثیرات احتمالی هایپرتروفی آدنوئید و التهابات لوزه بر گوش پرداخته می­شود.

Otitis Media With Effusion

شیور استاش لوله است که فضای گوش میانی را به فضای حلق مرتبط میسازد و نقش برقراری تعادل بین فشار هوای داخل گوش میانی و محیط پیرامون، تهویه و تخلیه ترشحات گوس میانی را به عهده دارد. انسداد و اختلال عملکرد شیپور استاش، به هر دلیلی که باشد، از تهویه گوش میانی جلوگیری می کند و باعث می شود هوای درون گوش میانی راکد بماند. سلولها و بافتهای درون گوش میانی به صورت طبیعی، هوای درون فضای گوش میانی را جذب می­کنند. بنابراین هنگامی که تهویه هوای به واسطه شیور استاش صورت نگیرد، به تدریج و با جذب هوای راکد توسط سلولها و بافتها، فشار هوا در داخل گوش میانی کمتر از فشار هوا در فضای اطراف خواهد بود. این مسئله سبب کشیده شده پرده تمپان به سمت داخل و به اصطلاح ایجاد فشار منفی در گوش میانی می­شود. در چنین شرایطی سلولهای درون گوش میانی شروع به ترشح مایعی اب مانند و شفاف به نام سروز می کنند و به تدریج فضای گوش میانی را این مایع فرا میگیرد. در این حالت فرد دچار التهاب گوش میانی است که در اصطلاح پزشکی به آن otitis media with effusion گفته می­شود. نمودهای بالینی این عارضه  عبارتند از:

• مشاهده مایع یا حباب در شت رده تمپان در اتوسکوپی
• وجود فشار منفی قابل توجه در ارزیابی تمپانومتری و یا ثبت تمپانوگرام نوع B
• حذف رفلکس آکوستیک و OAE
• افزایش آستانه های راه هوایی در ادیومتری تون خالص در فرکانس­های بم

در صورت تداوم بیماری برخی دیگر از سلولهای موجود در فضای گوش میانی (سلولهای ترشح کننده) شروع به ترشح مایعی غلیظ تر از سروز می کنند که حاوی گلبولهای سفید و مواد سلولی است و به آن موکوئید گفته می­شود. در این شرایط فرد درچار التهاب گوش میانی از نوع موکوئیدی است. به تدریج مایع سروز موجود در فضای گوش میانی توسط سلولها جذب می­شود و به غلظل موکوئید بیشتر و بیشتر خواهد شد. در این مرحله فرد دچار التهاب گوش میانی از نوع چسبنده یا به اصطلاح Glue Ear است.

 درمان otitis media with effusion

پروتکل جهانی برای درمان otitis media with effusion در کودکان 2ماه تا 12 سال ایش شرایط بیمار بدون انجام مداخله درمانی است. چرا که در اکثر موارد با گذر زمان این بیماری بهبود می یابد و لزومی ندارد عوارض جانبی درمان­های غیرضروری را به کودک تحمیل نمود. استفاده از آنتی­هیستامین­ها، ضد احتقان­ها، استروئیدها و آنتی بیوتیک ها برای درمانم otitis media with effusion توصیه نمی­شود، زیرا ژوهش­ها نشان داده اند که هیچ تاثیر درمانی بر این عارضه ندارند مگر در شرایطی که فرد به دنبال آلرژی دچار otitis media with effusion شده باشد. در این صورت پزشک با توجه به نیاز بیمار از آنتی­هیستامین­ها و ضد احتقان­ها استفاده خواهد کرد.

Acute Otitis Media

یکی دیگر از عوارض عفونتهای لوزه و به طور کلی عفونتهای سیستم تنفسی فوقانی، انتشار باکتری از طریق شیپور استاش به داخل فضای گوش میانی است که می­تواند منجر به عفونت حاد گوش میانی شود. در این شرایط بافت داخلی گوش میانی پرخون و ملتهب و مملو از ترشحاتی خواهد شد که حاوی گلبولهای سفید و قرمز است. رده تمپان نیز به تدریج ضخیم و پرخون می­شود بطوریکه هیچ یک از نشانه­های ظاهری آن قابل تشخیص نخواهد بود. هم چنین به سبب ترشحاتی که در فضای گوش میانی تجمع یافته، پرده تمپان به سمت بیرون میآید و حالت ورم کرده پیدا میکند. در این شرایط فرد گوش درد شدید، کم شنوایی و گاها تب را تجربه خواهد کرد. ممکن میزان مایع درون گوش میانی به حدی زیاد شود که در نهایت پرده تمپان را پاره کرده و به صورت ترشحات عفونی از مجرای گوش خارجی خارج شود. به طور معمول پزشکان برای درمان عفونت حاد گوش میانی با توجه به شدت علائم، وجود یا عدم وجود ترشح از گوش خارجی، سن بیمار و وجود عارضه در یک یا هر دو گوش، از آنتی بیوتیک های خوراکی استفاده میکنند. هم چنین به دلیل درد آزاردهنده بودن عفونت حاد گوش میانی، از داروهای مسکن مانند استامینوفن یا ایبوروفن استفاده می­کند و در موارد شدید در صورت نیاز خود پزشک سوراخی در پرده گوش ایجاد می­کند تا ترشخات عفونی خارج شوند.

برقراری ارتباط و صحبت کردن امری بسیار ضرورری در زندگی است  که  منجر به ایجاد تفاهم و حس همدلی می شود همچنین  صحبت کردن می تواند به شما و دیگران کمک کند تا به رفع مشکلات و سوء تفاهم ها بپردازید.

یکی از مشکلات رایج  در افراد کم شنوا و ناشنوا ، برقراری ارتباط و صحبت کردن است به گونه ای که برخی از این افراد پس از مدتی به علت ناتوانی در برقراری ارتباط منزوی و خانه نشین می شوند.

سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند که  حدود 1.5 میلیارد نفر فرد کم شنوا در دنیا زندگی می کنند که از این تعداد 430 میلیون نفر نیاز به درمان و خدمات و محصولات توانبخشی دارند.

خدمات توانبخشی شامل دریافت و استفاده از سمعک، کاشت حلزون ، فناوری کمک شنوایی و… است.

با پیشرفت تکنولوژی، برای افراد کم شنوا به طور انحصاری محصولاتی ساخته شده است  که در این مطلب قصد داریم به بررسی 13 اختراع برتر برای افراد کم شنوا بپردازیم ، پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

در ویدیوی زیر نمونه ای از این اختراعات و نحوه ی عملکرد آن را می بینیم:

ربات شنوایی هوش مصنوعی( Hearingbot):

شاید تا به حال در رابطه با سگ های شنوا شنیده باشید.

سگهای شنوا سگهایی هستند که برای کمک به افراد ناشنوا یا کم شنوا آموزش دیده اند تا فرد کم شنوا را به هنگام شنیدن اصوات مهمی مانند زنگ در ، زنگ تلفن یا ساعت و… مطلع کنند.

اما انتخاب سگ های شنوا مشکلاتی نیز به همراه داشتند از جمله هزینه ی بالای آموزش آن ها و زمان بر بودن  آموزش آنها.

ربات شنوایی توسط طراحان کره جنوبی با پشتیبانی از هوش مصنوعی طراحی شده است تا جایگزین سگ شنوا شوند ومشکلات کمتری به همراه داشته باشند.

ربات شنوایی به چه شکلی طراحی شده است؟

این ربات به شکل یک نمایشگر است که با استفاده از یک میکروفون و دوربین و حسگر حرکت ، صدا و زبان اشاره را به متن تبدیل می کنند سپس متن را روی صفحه نمایش می دهد.

این ربات به شکل یک ساعت هوشمند نیز طراحی شده است که با اتصال به نمایشگر قابلیت استفاده دارد.

این ساعت قابلیت های گوناگونی دارد؛ به عنوان مثال اگر کسی زنگ در خانه ی شما را می زند ، به شما هشدار می دهد  و یا می توانید با تنظیم آلارم ساعت روی زمان مشخص با لرزاندن دست ، شما را مطلع می کند.

از دیگر قابلیت های این ساعت  هشدار در موقعیت های  خطرناک و یا ترافیک و یا زمان رسیدن وسایل حمل و نقل عمومی است.

این ربات به طور کلی چه قابلیت هایی دارد؟

• هشدار زمان: اگر ساعت شنوایی خود را برای ساعت مشخصی تنظیم کنید ، در ساعت مشخص شما را را با زنگ هشدار همراه با لرزش بیدار می کند.
• دستیار کمکی در امور منزل: با استفاده از این ربات می توانید پرده های اتوماتیک منزل خود را بالا ببرید.
• کمک به برقراری ارتباط: از طریق تشخیص حالت چهره و زبان اشاره متوجه منظور شما می شود. هم چنین از طریق بلندگوها و زیرنویس کمک به برقراری ارتباط می کند.
• هشدار دهنده: ساعت های هوشمند شما را از موقعیت های خطرناک و ساعت رسیدن وسایل حمل و نقل عمومی آگاه می کند.
• امکان شارژ خودکار: اگر شارژ نمایشگر ربات هوشمند کاهش پیدا کند ، به طور خودکار به شارژر متصل می شود.
• امکان اشتراک گذاری احساسات با ربات: این ربات به علت پشتیبانی از تکنولوژی تشخیص چهره متوجه حالات و احساسات شما می شود بنابراین می توانید احساسات خود را با این ربات ها به اشتراک بگذارید .

همراه ارتباط والدین(Parenting Communication Companion):

این وسیله برای ارتباط والدین ناشنوا با کودکان شنوای خود در سالهای ابتدایی تولد است زیرا کودکان در این سنین برای ارتباط با والدین هنوز زبان اشاره را فرانگرفته اند و هم چنین برای شکل گیری زبان گفتاری نیاز به دریافت محرک های صوتی دارند به این ترتیب، والدین می توانند محرک های شنیداری کودک را بدون نیاز به روی آوردن به عوامل خارجی مانند تلویزیون و رادیو، افزایش دهند.

همراه ارتباط والدین علاوه بر در اختیار قرار دادن محرک های شنیداری به کودک قادر است که احساسات والدین را به کودک نشان دهد.

به طور کلی قابلیت های این ابزار شامل موارد زیر است :

1-زبان اشاره را به متن تبدیل می کند و به صورت وویس آن را می خواند( متن را روی صفحه نمایش وسیله نمایش می دهد) و محرک های شنیداری را در اختیار کودک قرار می دهد.

2- از تشخیص چهره استفاده می‌کند و احساسات والدین را با لحنی که با حالت فیزیکی صورت او مطابقت دارد، بیان می کند.

 ابزار Commu

افرادی که در سالیان بعد از تولد، دچار کم شنوایی می شوند، اغلب قدرت تکلم دارند، اما ممکن است توانایی تشخیص اینکه کلمات را به طور صحیح ادا می کنند را نداشته باشند بنابراین مهندسان ابزاری را ساختند تا به کمک این افراد بیاید و آنها را متوجه سازد که آیا کلمات به طور صحیح بیان می کنند یا خیر.

این ابزار از دو نیمه تشکیل شده است:

نیمی از آن روی گلو قرار میگیرد و ارتعاشات تارهای صوتی را دریافت می کند.

نیمه دیگر به یک تلفن همراه متصل می شود و بر روی صفحه نمایش شکل موج گفتار را نمایش می دهد  و با استفاده از هوش مصنوعی مشخص می شود که تلفظ کلمات به درستی ادا شده است یا خیر.

دستکش  Sign-iO

این دستکش از طریق  حسگرهایی که در هر انگشت این دستکش وجود دارد متوجه حرکات اشاره می شود و زبان اشاره را به گفتار تبدیل می کند و از طریق بلوتوث کلمه گفته شده را به اپلیکیشن مخصوص در تلفن همراه منتقل می کند و  اپلیکیشن آن را به گفتار صوتی تبدیل می کند و به گوش شنونده می رساند.

گیره ی Ontenna

از این ابزار برای اولین بار در سال 2021 برای آموزش و درک گفتار و ریتم در مدارس ناشنوایان  در ژاپن استفاده شد .

این گیره از طریق سنسورهای یکپارچه اصوات مختلف را جمع آوری می کنند با قرارگیری بر روی سر یا لاله و یا گردن از لرزش و پخش نور برای انتقال صدا و ریتم به کاربر استفاده می کند.

ویدیویی که در ابتدای مطلب مشاهده کردید، نحوه ی عملکرد گیره ontenna را به شما نشان می داد.

زنگ نور

این وسیله  برای کاربران کم شنوایی طراحی شده است که برای اطلاع از محیط اطراف خود بیشتر بر کانال بینایی خود متکی هستند.

این وسیله از دو قطعه تشکیل شده است( زنگ درب و یک لامپ) و فرد را از حضور بازدیدکنندگان در درب منزل مطلع می کند.

هنگامی که زنگ در فشار داده می شود، سیگنال به صورت بلوتوثی به لامپ ارسال می شود بنابراین لامپ به صورت بی سیم روشن می شود و فرد با دیدن نور متوجه حضور دیگران می شود.

دستگاه جواهر مانند Vibeat

این مجموعه ی جواهر مانند به عنوان جایگزین هدفون طراحی شده است، که با استفاده از ارتعاش و لرزش به افراد کم‌شنوا اجازه می‌دهند تا موسیقی را تجربه کند.

این دستگاه شامل یک گردنبند، دستبند و سنجاق با ماژول های دایره ای است.

هنگامی که هریک از این قطعات از طریق بلوتوث به یک منبع موسیقی متصل می شود و با سرعت و شدت های متعدد به لرزش درمی آیند و الگوهای لرزشی مختلفی را روی بدن ایجاد می کنند و بدین ترتیب فرد را متوجه صدا می کند.

پیراهن صدا (Sound Shirt)

این پیراهن ، صدا را به ارتعاش تبدیل می کند و به کاربران کم شنوا اجازه می دهد تا موسیقی را با استفاده از حس لامسه درک کنند.

درون این لباس 28 میکرو محرک تعبیه شده است و بدین طریق محرک صوتی دریافت می شود و به محرک ارتعاشی تبدیل می شود.

از این پیراهن تا کنون در مسابقات فوتبال و کنسرت اپرا و بازی های ویدیویی استفاده شده است.
و بدین طریق افراد کم شنوا توانستند مانند افراد شنوا از مسابقه ی فوتبال یا بازی ویدیویی  یا کنسرت  لذت ببرند و واکنش نشان دهند.

بلندگوی “Oh”:

این بلندگو با تبدیل صدا به الگوهای نوری مختلف و نمایش آن از منافذ تعبیه شده ، به درک ریتم موسیقی برای افراد کم شنوا کمک می کند.

زنگ هشدار بلمن:

این ساعت زنگدار برای افراد کم شنوا به گونه ای طراحی شده است که به هنگام هشدار در زمان معین از شدت صدای کم شروع به زنگ زدن می کند تا در نهایت به شدت های بالا (حدود 100 دسی بل) می رسد.

همچنین این وسیله با داشتن چراغ های LED در زمان معین شده شروع به چشمک زدن می کند و ویبراتور تختخواب نیز در این لحظه شروع به لرزاندن تخت می کند.

وزن ساعت هشدار بلمن بسیار سبک و در حدود 1 پوند است.

ساعت و مچ بند های هوشمند:

ساعت و مچ بند های هوشمند می توانند با اتصال بلوتوثی به تلفن همراه، هشدار های تلفن همراه از جمله  تماس ها و پیامک ها را همراه با صدا و لرزش بر روی مچ دست نمایش بدهد بنابراین در صورتی که حتی فرد کم شنوا نتواند صدای هشدار تلفن همراه خود را بشنود، از طریق ویبره و لرزش متوجه آنها خواهد شد.

این ساعت و مچ بند ها قابلیت های دیگری نیز دارند از جمله:

•  تنظیم آلارم هشدار
• پایش وضعیت سلامت(ضربان قلب)
• مسافت طی شده
• گام شمار
• اکسیژن خون
• کالری مصرف شده
• برنامه های مختلف ورزشی
• الگوی خواب

بنابراین برای بیدار شدن از خواب دیگر نگران نباشید. شما می توانید به هنگام خواب این ساعت را بر رو مچ دست خود ببندید و در زمان تعیین شده با لرزش مچ بند از خواب بیدار شوید.

کدام مچ بند ها از این قابلیت پشتیبانی میکند؟

• Mi band
• HUAWEI band
• HUAWEI watch fit
• Honor band
• Fitbit inspire
• Galaxy fit
• Garmin vivo

 سیستم Q:

سیستم Q یک دستگاه زیرنویس پوشیدنی است که از یک میکروفن و یک نوار که بر روی دست بسته می شود و یک اپلیکیشن تشخیص صدا که بر روی تلفن هوشمند و یا تبلت نصب می شود و یک شارژر تشکیل شده است.

از طریق یک میکروفون که روی لباس کاربر قرار می گیرد ،اصوات جمع آوری می شود و از طریق بلوتوث به نوارمنتقل می شود وتوسط یک برنامه تشخیص صدا تبدیل به متن می شود و متن بر روی یک نوار که روی دست کاربر بسته می شود ،نمایش داده می شود.

نکته قابل تامل در رابطه با سیستم Q این است که از آنجایی که صدا تبدیل به متن می شود، به افراد مبتلا به کم شنوایی اجازه می دهد تا تماس چشمی خود را در طول مکالمه قطع کنند.

این نوار علاوه بر نمایش متن ، ویژگی های دیگری نیز دارد از جمله:

1. رونوشت:متن مکالمه را در حافظه ی سیستم ذخیره نگه می دارد.
2. تقویم و اطلاعات مکالمه: میزان ولوم ، فرکانس صدا و مدت زمان مکالمه را نمایش می دهد.
3. حروف از دست رفته را به اطلاع کاربر می رساند: حروفی را که فرد کم شنوا قادر به شنیدن آن نیست را از طریق ارائه ی لرزش بر روی نقاط خاصی از نوار،متوجه او می سازد.
4. امکان نشانه گذاری مکالمه: می توانید هر قسمتی از مکالمه را نشانه گذاری کنید تا در زمان دیگری به آنها رجوع کنید.

از طریق اپلیکیشن خاص این سیستم می توان به موارد بالا (رونوشت ها، نشانک ها و تقویم ) دسترسی داشت.

سیستم Q از ترکیب‌های فشرده‌سازی گفتار لمسی استفاده می‌کند تا فقط صداهایی را که کاربر از دست داده است (و نه تمامی اصوات ) به حس لامسه ترجمه کند.

مچ بند Buzz  Neosensory:

Buzz-Neosensoryاین مچ بند از طریق میکرون های گوناگونی که دارد، صدا را دریافت می کند ودر نهایت آن  را تبدیل به  بیش از 4 میلیارد الگوی ارتعاشی می کند و بر روی دست کاربر اعمال می کند و بدین صورت اطلاعات را در اختیار مغز قرار می دهد.

در واقع این مچ بند با ایجاد حسی متفاوت از حواس پنج گانه ،  کمک به درک گفتار و بهبود وزوز گوش می کند و بعد از شروع استفاده از مچ بند، حدود 3 هفته زمان لازم است تا مغز این حس جدید را به عنوان دریچه ی اطلاعات جدید بیاموزد.

مچ بند BUZZ برای سه دسته از افراد طراحی شده است:

• افرادی که در درک صداهای فرکانس بالا مشکل دارند.
• افرادی که به وزوز گوش دچار هستند.
• افرادی که به کم شنوایی متوسط ​​تا شدید مبتلا هستند.

برای اطلاع از جدیدترین روش های درمانی وزوز گوش اینجا کلیک کنید.

این مچ بند چطور به افراد کم شنوا و ناشنوا کمک می کند؟

این مچ بند با ایجاد الگوی ارتعاشی روی پوست به درک بهتر گفتار (به خصوص در زمانی که دهان گوینده پوشیده شده است و یا فرد کم شنوا به دهان گوینده نگاه نمی کند) کمک می کند.

و چطور منجر به بهبود وزوز گوش می شود؟

این فرآیند از طریق تحریک دو وجهی انجام می شود

بدین صورت که مچ بند از طریق اپلیکیشن Neosensory که حاوی اصوات خاص است به تلفن همراه شما متصل می شود و با پخش این اصوات ، الگوی ارتعاشی بر روی مچ دست ایجاد می کند و بدین طریق مغز سیگنال وزوز را با سیگنال های ارتعاشی مچ دست ترکیب می کند و این اتفاق منجر می شود وزوز گوش شنیده نشود.

برای بهبود وزووز گوش چه مدت و چند ساعت استفاده از این مچ بند توسط شرکت سازنده توصیه می شود؟

استفاده به مدت 60 روز و هر روز به مدت 10 دقیقه کفایت می کند.

باتری با یک بار شارژ چقدر دوام می آورد؟

بسته به سطح حساسیت میکروفون و میزان نویز محیط، باتری می تواند بیش از 24 ساعت دوام بیاورد.

ویژگی های این مچ بند به طور کلی چیست؟

1.   باتری با عمر نسبتا طولانی (بیش از 24 ساعت دوام باتری)

2.   دارای چراغ های وضعیت که نشانگر میزان باتری  وحساسیت میکروفون است.

3.   بند این مچ بند از جنس سیلیکون ضد حساسیت طراحی شده است.

4.   در دو سایزمتفاوت برای نوجوانان و بزرگسالان طراحی شده است.

5.   می توانید میزان حساسیت میکروفون را برای دریافت صدا را تنظیم کنید به عنوان مثال در مواقعی که نویز و سر و صدا ی محیط زیاد است ، حساسیت میکروفن را کم کنید تا ارتعاشات بی جهت بر روی دست شما اعمال نشود.

6.   می توانید قدرت ارتعاش مچ بند را کم یا زیاد کنید ؛ به عنوان مثال افراد مسنی که به لرزش دست دچار هستند بهتر است قدرت ارتعاش را بالا ببرند تا در این صورت ارتعاشات مچ بند را با لرزش دست خود اشتباه نگیرند.

سوالات رایج کاربران در رابطه با اختراعات ذکر شده:

آیا این دستگاه ها در ایران موجود هستند؟

برخی از این اختراعات به به خط تولید وارد نشدند ، بنابراین در ایران نیز قابلیت خرید ندارند.

کدام یک از این دستگاه ها در ایران امکان خرید دارند ؟

• زنگ هشدار بلمن
• ساعت و مچ بند هوشمند
• مچ بند Buzz  Neosensory

برای سفارش این دستگاه ها چه باید کرد؟

با شماره 22280646-021  (شماره تماس کلینیک اقدسیه) تماس بگیرید تا  شما را راهنمایی نمایند.

بهتر است سمعک بگیرم یا از این قبیل دستگاه ها استفاده کنم؟

اگر شما کاندید استفاده از سمعک و یا کاشت حلزون هستید، استفاده از سمعک و کاشت حلزون برای شما اولویت دارد و در این شرایط می توانید از این دستگاه ها به عنوان یک ابزار کمکی بهره ببرید.

برای اطلاع از  قیمت سمعک در سال 1403 و انواع آن، کلیک کنید.

کلینیک ارزیابی شنوایی و سمعک اقدسیه همراه با کادری مجرب ارائه کننده ی جامع ترین

خدمات توانبخشی شنوایی و تعادل به شما عزیزان است.

به کمک هم کیفیت زندگی را تغییر می دهیم.

ویدئونیستاگموگرافی یکی از مجموعه ارزیابی‌­هایی است که متخصصین گوش و حلق و بینی یا متخصصین مغز و اعصاب برای بیمارانی که از مشکل سرگیجه و عدم تعادل رنج می­‌برند تجویز می‌­نمایند. این مجموعه ارزیابی‌­ها توسط متخصصین شنوایی­‌شناسی و با استفاده از تجهیزات ویژه‌­ای انجام می­‌شود. نتیجه حاصل از ارزیابی ویدئونیستاگموگرافی به دقت برای پزشکان مشخص می­‌کند که آیا احساس سرگیجه و عدم تعادل ناشی از مشکلات و اختلالات سیستم شنوایی (گوش داخلی- بخش وستیبولار) است یا در سیستم عصبی مرکزی مانند مخچه و …. سپس پزشکان بر اساس نتایج حاصل، روند درمان بیماران (درمان دارویی و یا درمان­‌های توانبخشی برای سرگیجه‌­هایی که منشا آن‌ها گوش داخلی است) را تعیین خواهند کرد.

سیستم وستیبولار بخشی از گوش داخلی است که درعمق استخوان تمپورال جمجمه قرار داشته و در برقراری تعادل بدن نقش دارد. سیستم وستیبولار شامل دو بخش لابیرنت استخوانی و لابیرنت غشایی است. لابیرنت استخوانی همان محفظه ای است که در داخل استخوان تمپورال جمجمه به این سیستم تعلق دارد و مملو از مایعی به نام پری لنف است و در درون خود  لابیرنت غشایی را جای میدهد. لابیرنت غشایی نیز شامل دو بخش مجاری نیم‌دایره‌ای و وستیبول است که حاوی سلول‌های حسی گیرنده و مایع آندولنف است. نحوه استقرار این اجزا در فضای جمجمه به گونه ای است که قادر به شناسایی تمامی حرکات چرخشی و ساده سر هستند.
در هر گوش 3 مجرای نیم‌دایره‌ای عمود به یکدیگر وجود دارد. درون این مجاری پر از مایع آندولنف است و در انتهای هر یک از آنها، یک دیواره پوشیده از سلول‌های مویی حسی قرار دارد که روی آن با یک ماده ژلاتینی پوشیده شده است. با به حرکت درآمدن مایع درون هر مجرا به دنبال حرکات چرخشی سر، این مایع ژلاتینی به یک سمت منحرف شده و باعث خمیده شدن موهای موجود بر سطح سلول‌های مویی زیر خود می‌شود و در نتیجه سلول‌ها حرکت چرخشی را دریافت کرده و آن را در قالب یک پیام الکتریکی به مراکز عصبی بالاتر هدایت می‌کنند.

علاوه بر مجاری نیم‌دایره‌ای در هر گوش، بخش دیگری تحت عنوان وستیبول وجود دارد که خود در بر دارنده دو جزء اتریکول و ساکول است که به حرکات خطی سر حساسند. در اتریکول یک دیواره سطح افقی پوشیده از سلول‌های مویی حسی وجود دارد که برروی آن عالوه بر ماده ژلاتینی، یک لایه از جنس بلورهای کربنات کلسیم نیز هست. از این رو حرکات خطی سر مانند کج کردن سر به سمت یکی از شانه‌ها موجب حرکت لایه ژلاتینی و به عبارتی سر خوردن آن بر روی سلول‌های مویی زیرین شده و در نتیجه حرکت سر به شکل پیام الکتریکی کدگذاری و ارسال خواهد شد. ساکول نیز ساختاری همانند اتریکول دارد، با ابن تفاوت که سطح پوسیده از سلول‌های مویی آن در راستای عمودی قرار دارد.

اطلاعات دریافت شده از بخش محیطی سیستم وستیبوالر به همراه اطلاعات حاصل از دیگر حواس مانند حس بینایی و حس عمقی، در ساختارهای عصبی مرکزی مورد پردازش قرار گرفته و در نهایت منجر به تولید حرکات رفلکسی سر، چشم‌ها و دیگر اندام‌های بدن شده که هدف همه آن‌ها حفظ تعادل کلی بدن و حرکت متناسب چشم‌ها با حرکات سر است تا ثبات بینایی نیز حفظ شود.

برای ارزیابی عملکرد سیستم تعادلی روش‌های متعددی مطرح است که از جمله آن‌ها می‌توان به ارزیابی‌های الکتروفیزیولوژیک (مانند VEMP و ECoG)، پوسچروگرافی و ویدئونیستاگموگرافی اشاره کرد. در ارزیابی‌های الکتروفیزیولوژیک، پاسخ‌های الکتریکی حاصل از فعالیت اندام‌های حسی وستیبولار مبنا هستند.
در پوسچروگرافی، به بررسی آن دسته از رفلکس‌های وستیبولار پرداخته می‌شود که با تغییر درثبات و وضعیت ساختار عضلانی بدن به حفظ تعادل بدن کمک می‌کنند. و در ارزیابی ویدئونیستاگموگرافی، آن دسته از رفلکس‌های وستیبولار مورد توجه هستند که منجر به حرکت چشم‌ها و حفظ ثبات دید می‌شوند. در این مقاله به طور اختصاصی به ارزیابی ویدئونیستاگموگرافی پرداخته خواهد شد.

ویدئونیستاگموگرافی -videonystagmography) VNG) چیست؟

ویدئونیستاگموگرافی (VNG) یک روش ارزیابی سیستم تعادلی است که در آن نوعی از حرکات غیر ارادی چشم‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. به این نوع خاص از حرکات غیرارادی چشم، نیستاگموس گفته می‌شود. به طور معمول، نیستاگموس زمانی رخ می‌دهد که فرد سر خود را در جهت خاصی حرکت دهد و چشم‌ها بخواهند مطابق با حرکت سر جابجا شوند. اگر نیستاگموس در چنین حالتی که مورد نیاز است، رخ ندهد یا در مواقع دیگری مثلا وقتی فرد ثابت نشسته است، انجام گیرد، احتمال وجود اختالالت سیستم تعادلی مطرح می‌شود. همانطور که پیشتر گفته شد بخشی از سیستم تعادلی بدن، در گوش داخلی قرار دارد و به عنوان سیستم وستیبوالر شناخته می‌شود. سیستم وستیبوالر شامل اندام‌های حسی و اعصابی است که در کنار سیستم بینایی و ساختار عضلانی گردن و چشم‌ها در برقراری و حفظ تعادل بدن مشارکت می‌کند. اگر همه اجزای سیستم تعادلی به درستی کار کنند، چشم‌ها متناسب با حرکات سر حابجا خواهند شد و ثبات دید فرد حفظ می‌شود. اما اختالالت سیستم تعادلی منجر به بروز نیستاگموس خواهد شد که به دنبال آن فرد احساس گیجی و عدم ثبات خواهد داشت. در چنین شرایطی ارزیابی VNG می‌تواند تعیین کند که آیا منشا مشکلات تعادلی، نقص عملکرد سیستم وستیبولار است یا خیر.

ارزیابی VNG شامل سه مجموعه تست است:

• تست‌های اکولوموتور (حرکات چشمی)
• تست‌های پوزیشنال
• تست کالریک

از آنجا که مبنای تفسیر نتایج ارزیابی‌های سیستم وستیبوالر در ارزیابی VNG، حرکات چشمی است، مجموعه اول ارزیابی‌ها تست‌های حرکات چشمی است تا بواسطه آن بتوان نتایج ناهنجاری که صرفا ناشی از اختالل عملکرد در سیستم بینایی است را شناسایی کرده و اشتباها در نتایج ارزیابی عملکرد سیستم وستیبوالر دخالت داده نشود. در تمامی مراحل ارزیابی VNG باید حرکات چشم با دقت ثبت و مورد آنالیز قرار بگیرد. از این رو عینک مخصوص با عنوان گا ِگل بر روی صورت بیمار قرار داده می‌شود که در بردارنده دو دوربین می‌باشد.
در برخی مراحل لازم است که محیط ارزیابی کاملا تاریک باشد تا چشم‌ها به سوی منبع نور یا محرک بینایی خاصی منحرف نشوند. ازاین رو درپوش گاگل بسته می‌شود تا تمامی حرکات چشم فرد با دقت و توسط دوربین مادون قرمز ثبت گردد.

ارزیابی اکولوموتور

 ارزیابی ثبات ِگیز (نگاه خیره)

در تست ثبات گیز از فرد خواسته می‌شود تا به نقاط نورانی که در صفحه مقابل او روشن می‌شود برای چند ثانیه خیره شود و اگر نقطه جابجا شد فقط با حرکت چشم، و نه با به حرکت درآوردن سر، آن را دنبال کند. این نقاط در مرکز و در زاویه 30درجه نسبت به مرکز در جهات بالا، پایین، چپ و راست روشن می‌شوند. به این ترتیب توانایی فرد در حفظ نگاه خیره مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگر در این مرحله، چشم‌های فرد حرکات اضافی (نیستاگموس) داشته باشد و فرد به راحتی قادر به خیره ماندن بر روی نقاط نباشد، احتمال وجود ضایعات وستیبولار محیطی یا مرکزی مطرح می‌شود.

نتایج تست به صورت گرافهایی مجزا برای هر چشم ثبت میشود. همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید اگر فرد قادر به حفظ نگاه خیره باشد، نمودار (خط آبی) به شکل یک خط صاف و مطابق با نمودار مربوط به نقطه نورانی (خط زرد) خواهد بود. اما اگر چشم‌ها نیستاگموس داشته باشند، به جای خط صاف، یک خط مضرسی ثبت خواهد شد. هم چنین ممکن است فرد با تاخیر قابل توجهی نگاهش را روی نقطه مورد نظر خیره کند که در گراف ثبت شده نمودار مربوط به چشم با فاصله قابل توجهی از نمودار مربوط به نقطه نورانی قرار خواهد گرفت.

ارزیابی ساکاد (حرکات پرشی چشم)

ساکاد به معنای حرکات سریع و ارادی چشم است که با هدف حفظ دقت بینایی در مواقعی که محرک بینایی حرکات ناگهانی و سریع دارد، انجام می‌گیرد. در این تست از فرد خواسته می‌شود تا با حرکات چشم نقطه نورانی را که روی صفحه مقابل فرد حرکات پرشی و ناگهانی دارد را بدون حرکت دادن سر تعقیب کند. سپس حرکات چشم وی از نظر 3 پارامتر مورد آنالیز قرار خواهد گرفت:

1. نهفتگی: فاصله زمانی بین شروع حرکت نقطه نورانی و حرکت چشم
2. سرعت: سرعت جابجایی چشم برای رفتن به موقعیت جدید و
3. دقت: آیا میزان جابجایی چشم متناسب با جابجایی نقطه نورانی بوده و یا کمتر یا بیشتر جابجا شده است.

اختلال در هر یک از این سه مولفه نشانگر وجود نقص عملکرد در سیستم عصبی مرکزی است که از جمله آن‌ها می‌توان به میاستنی گراویس، ضایعات هسته‌های حرکتی چشم و…اشاره کرد. چنین ناهنجاری‌هایی در ضایعات محیطی مشاهده نمی‌شوند.

ارزیابی حرکات تعقیب آرام چشم

در این تست توانایی فرد در دنبال کردن یک نقطه نورانی متحرک در میدان بینایی او بررسی می‌گردد و از وی خواسته می‌شود که نقطه‌ای که در صفحه مقابلش به سمت چپ و راست و یا بالا و پایین به آرامی حرکت می‌کند را دنبال نماید. حرکات متناسب چشم باحرکت نقطه نورانی یک مولفه در تفسیر نتیجه این تست است. در برخی افراد که اختلال عملکرد در سیستم بینایی وجود دارد، فرد نمی‌تواند با سرعتی مناسب محرک را دنبال کند و اصطلاحا عقب می‌ماند و مجبور میشود با حرکات پرشی (ساکاد) این عقب افتادگی را جبران نماید. این حالت در سالمندان شایع‌تر است اما به عنوان اختلال در نظر گرفته نمی‌شود. یکی دیگر از مولفه‌های مورد توجه، حرکت متقارن در حرکات دو چشم است که در برخی ضایعات سیستم عصبی مرکزی از جمله ضایعات مخچه، عدم تقارن حرکات تعقیب آرام چشم دیده می‌شود.

 ارزیابی اپتوکینتیک

تصور کنید در ایستگاه مترو هستید و قطاری با سرعت از مقابل شما می‌گذرد. به طور ناخواسته و غیرارادی چشم‌ها در جهت حرکت قطار، تا انتهای میدان حرکتی خود میروند و مجددا با سرعت به نقطه مرکزی بازگشته تا همین روند را دوباره تکرار کنند. این حرکت رفت و برگشتی که یک جزء آهسته و یک جزء سریع و پرشی دارد را نیستاگموس اپتوکینتیک می‌نامند. در واقع نیستاگموس اپتوکینتیک یکی دیگر از حرکات رفلکسی و غیر ارادی چشم است که وقتی سر ثابت است به فرد امکان دنبال کردن شی متحرک را می‌دهد. عدم توانایی در تولید رفلکس اپتوکینتیک و تولید نامتقارن آن همگی نشان از وجود نقص در سیستم عصبی مرکزی هستند.
برای انجام ارزیابی اپتوکینتیک گاگل را روی صورت فرد گذاشته و از فرد خواسته میشود بدون حرکت سر به تصویر متحرک مقابلش نگاه کند. این تست برای حرکات در هردو جهت چپ و راست و نیز در سرعت‌های مختلف انجام می‌گیرد. سرعت و میزان حرکات چشم یک فرد نرمال متناسب با سرعت و میزان حرکت شی مقابل در هر دو جهت است.
اگر پاسخ اپتوکینتیک ناهنجار فقط برای حرکت در یک جهت باشد، احتمال منشا آن اختلال در سیستم وستیبولار است. که لازمه تایید آن وجود نیستاگموس خودبخودی است، در غیر این صورت منشا آن اختالالت سیستم عصبی مرکزی است.

ارزیابی پوزیشنال

 ارزیابی نیستاگموس خودبخودی

پیش از شروع ارزیابی‌های پوزیشنال، باید حرکات خودبخودی چشم فرد در تاریکی مطلق (زیرا وجود هدف بینایی یا نور در برخی‌ موارد باعث سرکوب این نوع حرکات چشمی و پنهان ماندن آن از دید پزشک می‌شود) بررسی شود. چرا که وجود نیستاگموس خودبخودی همه نتایج ارزیابی‌های پوزیشنال را تحت الشعاع قرار می‌دهد. به این منظور فرد در حالت معمول می‌نشیند، درپوش گاگل را بسته و از او خواسته می‌شود به مقابل خود نگاه کند. سپس برای حدود 10 ثانیه حرکات چشم فرد در تاریکی مطلق ثبت خواهد شد. اگر فرد در این حالت نیستاگموس نداشته باشد، به سراغ مراحل بعدی ارزیابی‌ها می‌رویم.

اما اگر نیستاگموس خودبخودی به ثبت برسد، باید دید که آیا در حضور محرکت بینایی تغییری در مولفه‌های آن (سرعت و جهت نیستاگموس) ایجاد می‌شود یا خیر. به این منظور یک نقطه نورانی در گاگل روشن شده و از فرد میخواهیم که به آن خیره شود. اگر نیستاگموس بدون تغییر باقی بماند، منشا آن اختلال در سیستم مرکزی است. برای مثال اگر نیستاگموس پایین‌زن باشد نشانه وجود اختلالاتی همچون ام‌اس، ضایعات مخچه و یا مسمویت‌های دارویی است. یا اگر نیستاگموس باالزن باشد، احتمال وجود تومورهای مغزی یا ساقه مغز مطرح می‌شود. اما اگر با خیره شدن فرد به نقطه نورانی نیستاگموس از بین برود، به معنای وجود اختلال در سیستم وستیبولار محیطی می‌باشد؛ مانند التهاب عفونی عصب وستیبولار، بیماری منییر و ….

 ارزیابی‌های پوزیشنال مرحله اول (پوزیشنهای استاتیک)

در این مرحله به دنبال آن هستیم که آیا تغییر موقعیت (پوزیشن) سر و بدن نسبت به محور جاذبه باعث ایجاد نیستاگموس می‌شود یا خیر، به همین دلیل به نیستاگموس ثبت شده در این مرحله نیستاگموس پوزیشنال گفته میشود. در هر دو نوع ضایعات محیطی و مرکزی احتمال بروز نیستاگموس پوزیشنال وجود دارد، به همین دلیل هدف بعدی در این ارزیابی، افتراق ضایعات محیطی از مرکزی نیز می‌باشد.
معمولا این تست در پوزیشن‌های خوابیده به پشت، خوابیده به پشت و سر به سمت راست، خوابیده به پشت و سر به سمت چپ، خوابیده به پهلوی چپ و راست، و در افرادی که فاقد مشکالت نخاع و گردن باشند، در موقعیت خوابیده به پشت و سر آویزان از لبه تخت انجام خواهد شد. در همه مراحل پزشک سر بیمار را با دستان خود نگه میدارد تا زاویه مناسب سر حفظ شده و همچنین فشاری به گردن فرد اعمال نشود. لازم به ذکر است که تمامی مراحل با گاگل بسته و در تاریکی مطلق انجام میگیرد و فرد باید به نقطه‌ای فرضی در مقابل خود نگاه کند. در صورت ثبت نیستاگوس پوزیشنال، نقطه نورانی در گاگل روشن خواهد شد که بتوان منشا محیطی و مرکزی نیستاگموس را شناسایی نمود.

در افراد نرمال در هیچ یک از پوزیشن‌ها نیستاگموسی ثبت نمی‌شود و نمودار حرکات چشمی نسبتا صاف خواهد بود. اما در افراد دارای ضایعات پاتولوژیک نیستاگموس‌های عمودی و یا افقی دیده می‌شود. در افراد دچار ضایعات سیستم عصبی مرکزی مانند اختلالات مخچه، اماس، سکته مغزی و برخی سندروم‌ها نیستاگموس پوزیشنال عمودی مشاهده میشود که با روشن کردن چراغ درون گاگل هم از بین نمی‌روند. در ضایعات محیطی سیستم وستیبولار مانند التهاب یکطرفه عصب وستیبولار، ضایعات اندام‌های اتولیتی (اتریکول و ساکول) و BPPV مجرای افقی نیز ممکن است نیستاگموس‌های پوزیشنال رویت شود که با روشن کردن نقطه نورانی درون گاگل از شدت آن‌ها کاسته یا به طور کامل حذف می‌شوند.

 ارزیابی‌های پوزیشنال- مرحله دوم (پوزیشنهای داینامیک)

در این مرحله، هدف بررسی عملکرد مجاری نی‌مدایره‌ای در حین حرکات چرخشی است. به عبارت دیگر این دسته از ارزیابی‌ها که با عنوان مانور Hallpike-Dix شناخته می‌شود، مختص تشخیص بیماری BPPV است و براساس نتایج آن می توان گوش و مجرای مبتال را با دقت تشخیص داده و برنامه توانبخشی اختصاصی آن را در اختیار بیمار گذاشت.
برای انجام این مانور ابتدا باید گاگل بسته را روی صورت بیمار قرار داد. بعد از بیمار میخواهیم که دست‌هایش را به صورت ضربدری روی سینه خود قرار دهد. سر او را 45 درجه به راست چرخانده و بعد از او میخواهیم در حالیکه چشم‌های خود را باز نگه میدارد و سرش در همان زاویه قرار دارد، طی 3 شماره روی تخت دراز بکشد. در این حالت باید سر بیمار از لبه تخت آویزان شود و حدود 60-30 ثانیه در همان پوزیشن باقی بماند. سپس مجددا بیمار باید با سرعت به حالت نشسته بازگردد و 60-30 ثانیه در همان حالت نشسته بماند تا علائم ایجاد شده رفع شوند. آزمونگر در تمام مراحل سر و گردن بیمار را با دستان خود حمایت میکند و اجازه نمیدهد فشار اضافی بر گردن وی اعمال گردد. مجددا این مراحل باید برای سمت مقابل نیز انجام شود.
در افراد نرمال هیچ یک از مراحل سرگیجه یا نیستاگموس ایجاد نخواهد شد. اما در افراد مبتلا به BPPV حرکت شتابدار از پوزیشن نشسته به خوابیده موجب تحریک شدن گوش مبتلاخواهد شد و فرد دچار سرگیجه شده و نیستاگموس به ثبت خواهد رسید. چرا که حرکت شتابدار باعث به حرکت در امدن بلورهای کربنات کلسیم معلق در مجرا شده و به سلول‌های مویی موجود در مجرا فشار اعمال می‌کند. جهت نیستاگموس ثبت شده به پزشک در تشخیص گوش و مجرای مبتلا کمک خواهد کرد.

ارزیابی کالریک

در تست کالریک با دستگاهی تخصصی هوای گرم و سرد به داخل مجرای گوش خارجی افراد دمیده میشود تا به این شکل سیستم وستیبولار فرد تحریک شود. همانطور که بیشتر گفته شد درون سیستم وستیبولار مملو از مایع اندولنف است، به همین دلیل افزایش و کاهش دمای این مایع موجب افزایش و کاهش حجم آن شده و به نوعی موجب به حرکت درآمدن آن در درون سیستم خواهد شد. از این رو سلولهای مویی به صورت مصنوعی تحریک شده و پیام دریافتی را به مراکز باالتر انتقال خواهند داد. در واقع در این تست به دنبال بررسی میزان پاسخگو بودن و کارآمدی سیستم وستیبولار هر گوش به تنهایی به تحریکات وستیبولار و نیز بررسی میزان تقارن عملکرد دو سمت هستیم. اگر فرد در یک یا هر دو گوش خود تقص عملکرد سیستم وستیبولار داشته باشد نتایج مربوط به تحریک آن گوش ضعیفتر از مقادیر نرمال خواهد بود و به این ترتیب اطالعات تشخیصی ارزشمندی در اختیار پزشک خواهد گذاشت. از جمله این اختلالات می‌توان به البیرنتیت و نوریت عصب وستیبوالر اشازره داشت. الزم به ذکر است که در این تست صرفا عملکرد مجرای نیم‌دایرهای افقی و عصب وستیبولار هر گوش ارزیابی میشود و دو مجرای نیمدایرهای دیگر و اندامهای اتولیتی مشارکتی ندارند. در برخی از کلینیک‌ها به جای هوای گرم و سرد، از آب گرم و سرد استفاده میشود.

پیش از انجام تست لازم است که به چند نکته توجه شود. بیمار باید از 48 ساعت قبل، تمامی داروهای مربوط به سرگیجه و داروهای آرامبخش و خواب آور خود را قطع کند. همچنین توصیه میشود که پیش از مراجعه برای ارزیابی از مصرف غذای سنگین پرهیز کند، زیرا ممکن است حین ارزیابی دچار حالت تهوع شود. بعلاوه حتما باید معاینه اتوسکوپی برای وی انجام گیرد تا از شکل مجرای گوش خارجی، عدم انسداد مجرا با جرم گوش و سالم بودن پرده تمپان اطمینان حاصل شود. جرم گوش حتی به مقدار اندک هم باعث می‌شود که تحریک دمایی به طور کامل به اندام‌های گوش داخلی نرسد و نتایج حاصله معتبر نباشند. به همین دلیل در صورت نیاز باید بیمار برای خارج کردن جرم گوش به پزشک متخصص ارجاع داده شود. همچنین وجود هرگونه منفذ یا پاره‌گی در پرده تمپان، میزان تحریک دمایی که به گوش داخلی میرسد را تحت تاثیر قرار خواهد داد. از این رو باید در تفسیر نتایج این مورد را لحاظ کرده و نیز از اجرای تست با آب پرهیز نمود. نکته حائز اهمیت بعدی در معاینه اتوسکوپی، بررسی شکل و زاویه مجرای گوش خارجی است. چرا که سر دستگاه ارائه کننده تحریک باید در نزدیکی پرده تمپان قرار بگیرد تا تحریک مناسبی به سیستم وستیبولار اعمال شود و نتایج حاصله از اعتبار کافی برخوردار باشند.
برای انجام ارزیابی کالریک فرد باید با گاگل بسته به پشت روی تخت دراز بکشد و سرش 30 درجه باالتر قرار بگیرد. سپس برای او توضیح داده میشود که طی چند مرحله هوای گرم و سرد به درون مجرای هر دو گوش او دمیده میشود و ممکن است حین ارزیابی احساس سرگیجه و حالت تهوع پیدا کند. باید به بیمار اطمینان داد که این حالت موقت و کامال تحت کنترل است و جای هیچ کونه نگرانی وجود ندارد. بیمار باید در تمام طول ارزیابی چشمان خود را باز نگه دارد) علیرغم داشتن احساس ناخوشایند سرگیجه (و به سوالاتی که از او پرسیده میشود پاسخ دهد. سپس برای شروع تست، تحریک هوایی گرم به مدت 60ثانیه به یک گوش فرد ارائه خواهد شد، بعد از اتمام ارائه محرک از بیمار خواسته میشود که با تمرکز به سواالتی که از او پرسیده میشود پاسخ دهد. این سوالات صرفا برای متمرکز نگه داشتن بیمار است و ممکن است سوالاتی مانند شمردن معکوس اعداد یا نام بردن شهرهایی که با حرف خاصی شروع می‌شوند باشد.

سپس نقطه نورانی درون گاگل روشن میشود و بیمار باید برای چند صد ثانیه به آن خیره شود. بعد از گذشت 3 الی 5 دقیقه همین مراحل برای گوش مقابل و برای محرک هوای سرد صورت خواهد گرفت.
پاسخ حاصل از هر مرتبه ارائه محرک به شکل نیستاگموس به ثبت میرسد. زمان شروع پاسخ، شدت آن، زمان پایان یافتن آن و تغییرات آن در حین روشن کردن نقطه نورانی درون گاگل همگی مولفه هایی هستند که در تفسیر نتیجه ارزیابی کالریک مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ملاحظات پیش از مراجعه برای انجام ارزیابی ویدئونیستاگموگرافی

•  48 ساعت پیش از جلسه ارزیابی، مصرف داروهای زیر باید متوقف گردد:

1. قرص‌های ضد آلرژی و ضد احتقان مانند آنتی‌هیستامین
2. قرص‌های آرامبخش و خوابآور مانند والیوم و دیازپام
3. قرص‌های مسکن و کدئیندار
4. قرص‌های شلکننده عضالت
5. قرص‌های ضد سرگیجه

• حتما لباس و کفش راحت پوشیده شود.
• صورت باید تمیز و بدون آرایش باشد، خصوصا چشم‌ها. در صورتیکه فرد آرایش دائمی دارد، باید با مداد آرایشی سفید آن‌ها را بپوشاند.
• اگر فرد از لنزهای تماسی استفاده میکند باید آمادگی داشته باشد که در صورت لزوم آن را از چشم خود خارج نماید.
• 4 ساعت پیش از مراجعه، غذای جامد مصرف نشود.
• 4 ساعت پیش از مراجعه، سیگار مصرف نشود.
• از شب قبل از مراجعه، مصرف چائی و قهوه متوقف شود.
• به دلیل اینکه ممکن است طی ارزیابی فرد دچار سرگیجه شود، بهتر است با همراه مراجعه نماید.

پاسخ شنیداری ساقه مغز (ABR)

روش‌‌های ارزیابی سیستم شنوایی را می‌‌توان به دو دسته کلی ارزیابی‌‌های رفتاری و ارزیابی‌‌های فیزیولوژیک تقسیم کرد. ارزیابی ‌‌های رفتاری شامل تست‌‌های معمول شنوایی است که در آن‌‌ها از فرد خواسته می‌‌شود با شنیدن صدا، دکمه‌‌ای را فشار داده یا دست خود را بالا بیاورند. به عبارت دیگر برای اجرای این تست‌‌ها نیاز به همکاری و مشارکت فرد می‌‌باشد. خستگی و خواب آلودگی، عدم تمایل یا توانایی در همکاری، مشکلات توجه و … بر نتایج این نوع تست‌‌ها تاثیر می گذارد. اما همانطور که از عنوان ارزیابی‌‌های فیزیولوژیک پیداست در این آزمون‌‌ها پاسخ‌‌های فیزیولوژیک بخش‌‌های مختلف سیستم شنوایی به تحریک‌‌های صوتی، بدون نیاز به همکاری آن‌‌ها ثبت می‌‌شوند. از جمله تست‌‌های فیزیولوژیک می‌‌توان به تست تیمپانومتری، تست رفلکس آکوستیک، تست گسیل‌‌های‌‌های صوتی گوش (OAE)، تست پاسخ شنیداری ساقه مغز (ABR) و تست پاسخ حلزون گوش (ECoG) اشاره کرد. در این بخش به تفصیل به ماهیت، کاربرد‌‌ها و تفسیر نتایج تست ABR می‌‌پردازیم.

ABR چیست؟

همانطور که می‌‌دانید گوش ما از سه جزء گوش خارجی (لاله و مجرای گوش خارجی)، گوش میانی (پرده گوش و استخوانچه‌‌ها) و گوش داخلی (حلزون) تشکیل شده است. ماحصل عملکرد این سه بخش می‌‌شود تبدیل سیگنال صوتی به سیگنال الکتریکی که باید از طریق مسیر‌‌های عصبی به مغز انتقال یابند. این مسیر‌‌های عصبی از منطقه‌‌ای به نام ساقه مغز عبور میکنند و بعد وارد مناطق مربوط به پردازش‌‌های شنوایی در مغز می‌‌شوند. ساقه مغز حد فاصل نخاع و مغز است و مراکز عصبی شنیداری متعددی را در خود جا داده است. از این رو با ثبت فعالیت الکتریکی این منطقه می‌‌توان اطلاعات ارزشمندی در مورد عملکرد و وضعیت سیستم شنوایی بدست آورد.

تست ABR یک تست ایمن و بدون درد است که در آن با اتصال تعدادی الکترود به نقاط مختف سر پاسخ عصب شنوایی و مسیرهای عصبی موجود در ساقه مغز به محرکات صوتی ثبت می‌‌شود. گاها افراد از دیدن الکترودها دچار ترس شده و فکر می‌‌کنند که قرار است جریان الکتریکی به مغز آن‌‌ها اعمال شود اما حقیقت آن است که جریان الکتریکی موجود در جمجمه بواسطه این الکترودها ثبت میشود.
همانطور که پیش‌‌تر گفته شد برای انجام تست ABR نیازی به همکاری فرد نیست. از این رو یک ابزار مناسب برای ارزیابی شنوایی نوزادان، کودکان و افرادی است که به دلیل برخی مشکلات قادر به همکاری در تست‌‌های رفتاری نیستند. از تست ABR هم در برنامه سراسری غربالگری شنوایی نوزادان و هم در مواردی که نیاز به ارزیابی دقیق‌‌تر وضعیت سیستم شنوایی باشد استفاده می‌‌شود. برای مثال در کودکانی که دچار زردی‌‌ می‌‌شوند، برای مدت طولانی از داروهای انتی بیوتیک استفاده می‌‌کنند یا تحت شیمی درمانی قرار می‌‌گیرند می‌‌توان از تست ABR برای پایش عمکلرد سیستم شنوایی آن‌‌ها بهره گرفت. یکی دیگر از کاربردهای تست ABR شناسایی ضایعات (تومورها) عصبی عصب هشتم و ساقه مغز است. بعلاوه می‌‌توان از ABR برای شناسایی آسیب‌‌های ناشی اختلالات دیگری مانند سکته مغزی، MS، سیفلیس، بیماری Wilson، عفونت‌‌های ویروسی بر سیستم شنوایی استفاده کرد. نوروپاتی شنوایی نیز یکی دیگر از اختلالات شایع سیستم شنوایی است که در آن انتقال پیام الکتریکی از حلزون به مغز دچار انقطاع می‌‌شود و به درستی صورت نمی‌‌گیرد. این عارضه هیچ‌‌گونه تظاهرات بالینی در تصویربرداری MRI ندارد. به همین دلیل تست ABR در کنار دیگر ارزیابی‌‌های سیستم شنوایی به تشخیص این اختلال کمک شایانی می‌‌کند.

نحوه انجام تست ABR

1. آماده سازی

در شیرخواران و نوزادان باید تست ABR در خواب انجام شود. به همین دلیل باید پیش از مراجعه برای انجام تست، کودک را بیدار نگه داشت و به او اجازه خوابیدن نداد تا در زمان ارزیابی به راحتی بخوابد. هم چنین بهتر است که ساعاتی پیش از مراجعه برای تست، کودک را استحمام کرده تا علاوه بر پاک شدن چربی‌‌های روی پوست، به خواب راحت‌‌تر او در طول ارزیابی کمک کند.

در برخی از موارد که امکان خواب طبیعی وجود ندارد لازم است که از داروهای خواب‌‌آور و در شرایط خاصی از بیهوشی عمومی استفاده شود. نوع و میزان داروی خواب‌‌آور مورد نیاز توسط متخصصین اطفال یا متخصصین مغز و اعصاب تعیین می‌‌گردد.

هنگام مراجعه برای دریافت دارو حتما باید پزشک خود را از سابقه بیماری‌‌ها فرد، داروهای مصرفی و آلرژی به داروی خاص مطلع کرد. اما در بزرگسالان نیازی نیست که حتما برای انجام تست ABR بخوابند. کافی است در روز مراجعه برای ارزیابی از نوشیدنی‌‌های کافئین دار پرهیز کنند و در هنگام تست، آرام و ریلکس بوده و انقباض عضلانی نداشته باشند.

در مرحله بعد باید الکترودهای ثبات را بر روی پوست فرد جایگذاری کرد.

برای اینکه الکترودها جریان الکتریکی مورد نظر را با دقت بالا و کامل ثبت کنند، لازم است که محل اتصال آنها بر روی پوست با یک ژل مخصوص پاک‌‌کننده تمیز شود.

با توجه به هدف انجام تست و صلاحدید ادیولوژیست محل و تعداد الکترودهای لازم تعیین می‌‌گردد. اما به طور معمول برای اکثر افراد یک یا دو نقطه بر روی پیشانی، نرمه گوش‌‌ها و یا برجستگی استخوان جمجمه در پشت گوش ها، روی گونه و یا پشت گردن به عنوان محل چسباندن الکترودها در نظر گرفته می‌‌شود. اودیولوژیست با یک پنبه آغشته به ژل پا‌‌ک کننده نقاط مورد نظر را تمیز می کند و بعد الکترودها را با چسب‌‌های مخصوص به نقاط مورد نظر متصل می‌‌نماید. ممکن است در حین پاک کردن کمی احساس سوزش داشته باشید، چرا که لایه چربی و سلول‌‌های مرده روی پوست برداشته می‌‌شود. اما جای نگرانی نیست و فقط کافی است که ادیولوژیست خود را مطلع سازید. سپس فرد باید روی تخت دراز بکشد و اگر بیمار نوزاد یا شیرخوار است باید خوابانده شود تا بتوان تست را شروع کرد.

2. اجرای تست ABR

ادیولوژیست یک گوشی کوچک را که کلاهک پلاستیکی یا اسفنجی یکبار مصرف و متناسب با قطر کانال گوش فرد دارد درون مجرای گوش قرار می‌‌دهد. در طول تست پیوسته صدای محرک کلیک در سطوح شدتی مختلف به گوش‌‌های فرد ارائه می‌‌شود که نیازی نیست به آنچه که می‌‌شنود پاسخی دهد. سپس موج‌‌هایی متشکل از چند قله و دره متوالی روی صفحه نمایشگر به ثبت می‌‌رسد. با در نظر گرفتن زمان لازم برای آماده سازی فرد، مدت زمان تست ABR حداقل یک ساعت می‌‌باشد.

تفسیر نتیجه تست ABR

آنچه در حین تست ABR بر روی صفحه نمایشگر ظاهر می‌‌شود موجی متشکل از مجموعه‌‌ای از قله و رده‌‌های متوالی است که به نظر نامفهوم و عجیب می‌رسد. اما با توجه به مولفه‌‌هایی که ادیولوژیست در ذهن دارد تمامی این اجزا دارای مفهومی معین و کاربردی هستند. در حقیقت هر شکل موج ABR 5 قله اصلی و در برخی افراد 7 قله دارد (برای نامگذاری امواج ABR از اعداد یونانی استفاده می‌‌شود) که هر یک نشانگر فعالیت عصبی یک نقطه در مسیر عصبی سیستم شنوایی ماست. از این رو شکل کلی موج، دامنه و زمان ظهور (نهفتگی) هر یک از این اجزا نیز معنا پیدا می‌‌کند. همانطور که در تصویر مشاهده می-کنید دو محور عمودی و افقی وجود دارد. محور عمودی دامنه امواج را برحسب میکروولت و محور افقی زمان را بر حسب میلی ثانیه نشان می‌‌دهد. برای تعیین نهفتگی امواج باید ابتدا قله آن‌‌ها را تعیین نمود. در اکثر امواج قله جایی است که موج بیشترین دامنه را دارد. در برخی موارد که موج‌‌ها به صورت ترکیبی ظهور می‌‌کنند، تعیین قله کمی دشوار می‌‌شود.با توجه به قله تعیین شده و فاصه آن از زمان ارائه محرک، می‌‌توان نهفتگی مطلق هر یک از امواج ABR را تعیین نمود. بعلاوه باید فاصله زمانی بین امواج را نیز تعیین کرد. چرا که زمان انتقال پیام شنیداری بین ایستگاه‌‌های مختلف در طول مسیر عصبی نیز حائز اهمیت است.

دامنه مطلق و نیز نسبت دامنه اجزای مختلف به یکدیگر، دیگر مولفه‌‌های مورد استفاده تفسیر نتیجه تست ABR هستند. با توجه به هدف ارزیابی (تعیین آستانه‌‌های شنوایی و یا تشخیص افتراقی ضایعات عصبی سیستم شنوایی) از مولفه‌‌های متفاوتی استفاده خواهد شد. در ادامه به شرح هر یک از امواج ABR و کاربرد آن‌‌ها در تفسیر نتایج می‌‌پردازیم.
موج I: منشا آناتومیک اولین موج ABR بخش ابتدایی عصب شنوایی است. بخشی که سیگنال را از حلزون دریافت می‌‌کند.
موج II: بخش انتهایی عصب شنوایی، در نزدیکی محل ورود عصب به ساقه مغز، منشا تولید دومین موج ABR است.
موج III: دو مرکز عصبی (هسته) به نام‌‌های هسته حلزونی و مجموعه زیتونی حلزونی به عنوان خواستگاه موج سوم ABR شناخته می‌‌شوند.
موج IV: منشا دقیقی در انسان‌‌ها برای این موج شناسایی نشده است اما احتمال می‌‌رود که چندین مرکز عصبی در ساقه مغز در تولید آن مشارکت داشته باشند.

موج V: برجستگی‌‌های تحتانی در بخش پشتی ساقه مغز و سایر مسیرهایی که از بخش‌‌های پایین‌‌تر به این برجستگی‌‌ها منتهی می‌‌شوند در تولید پنجمین موج ABR نقش دارند.

کاربردهای ABR

ABR دو کاربرد اصلی دارد: بررسی آستانه‌‌های شنوایی و ارزیابی نورولوژیک سیستم عصبی شنوایی. در ادامه به تفصیل به هر یک خواهیم پرداخت.

بررسی آستانه‌‌های شنوایی

در کودکان و افرادی که امکان انجام ارزیابی رفتاری شنوایی در انها وجود ندارد (به دلیل عدم توانایی یا عدم تمایل به همکاری) می‌‌توان از تست ABR به عنوان جایگزین استفاده کرد و با کمک آن نوع و میزان کم شنوایی را تعیین نمود. بر این اساس یکی از موارد استفاده تست ABR در غربالگری شنوایی نوزادان و شیرخواران است.
همانطور که پیش‌‌تر ذکر شد در شکل موج ABR مولفه‌‌های متعددی وجود دارد که هر یک کاربرد خاص خود را دارند. آنچه در تعیین بررسی آستانه شنوایی برای ادیولوژیست حائز اهمیت است، موج پنجم (موج V) است. زیرا یکی از پایدارترین اجزای شکل موج ABR است و تا سطوح شدتی نزدیک به آستانه حقیقی شنوایی افراد قابل ثبت و ردیابی است. به این منظور ادیولوژیست محرک شنوایی را در یک شدت نسبتا زیاد به گوش فرد ارائه می‌‌کند و پاسخ ABR را ثبت می‌‌کند. اگر شکل موج مورد نظر به ثبت رسید، در گام‌‌های متوالی از شدت محرک می‌‌کاهد و مجددا ثبت را انجام می‌‌دهد تا جایی که دیگر موج V به ثبت نرسد. آخرین سطح شدتی که موج V در آن ثبت شده باشد به عنوان آستانه تقریبی شنوایی فرد در نظر گرفته خواهد شد. اما در مرتبه اول ارائه محرک پاسخی ثبت نشود باید در گام‌‌های متوالی شدت محرک را بالا برد تا مشخص شود در چه سطح شدتی به پاسخ مورد نظر می‌‌رسیم. در این تصویر شکل موج‌‌های ABR گوش راست را مشاهده می‌‌کنید. در ابتدا محرک در سطح شدت 80 دسیبل ارائه شده است. معمولا هر سطح شدت را دو مرتبه تکرار می‌‌کنند تا از تکرارپذیری و اعتبار پاسخ بدست آمده اطمینان حاصل شود. در این بیمار پاسخ بدست آمده در شدت 80 دسیبل مولفه‌‌های مورد نظر را دارد یعنی موج V تکرارپذیر است و در فاصله زمانی مناسبی نسبت به زمان ارائه محرک با دامنه خوبی ثبت شده. به همین دلیل شدت محرک کاهش داده شده تا جایی که دیگر پاسخی بدست نیامده است. در نتیجه آخرین شدتی که موج V در آن به ثبت رسیده را به عنوان آستانه شنوایی در نظر گرفته ایم، که در این مورد شدت 50 دسیبل است. در افرادی که شنوایی نرمال دارند، آستانه بدست آمده در حدود 20 دسیبل است. به همین دلیل می‌‌توان گفت فردی که نتیجه ABR ایشان را مشاهده می‌‌کنید دچار کم‌‌شنوایی در گوش راست است.

اما یک سوال در اینجا مطرح می‌‌شود!! آیا در همه فرکانس‌‌ها به یک اندازه کم شنوایی وجود دارد؟! بر اساس این تست ABR نمی‌‌توان به این سوال پاسخ داد. زیرا همانطور که قبلا گفته شد محرک مورد استفاده در این تست محرک کلیک است. محرک کلیک مانند محرک‌‌هایی که در تست‌‌ ادیومتری معمول استفاده می‌‌شود فرکانس دقیق و مشخصی ندارد که بتوان بر اساس نتایج بدست آمده با ان در مورد آستانه شنوایی فرد در فرکانس‌‌های مختلف اظهار نظر کرد. در حقیقت محرک کلیک حاوی چندین فرکانس است و اصطلاحا به آن محرک پهن‌‌باند گفته می‌شود.شاید عجیب بنظر بیاید پس چرا از چنین محرکی استفاده می‌‌شود. دلایل متعددی برای این انتخاب وجود دارد که خارج از حوصله عموم افراد است اما دو نکته نکته لازم به ذکر است:

1) ABR فقط در پاسخ به برخی از انواع محرک‌‌ها که ویژگی‌‌های آکوستیکی خاصی دارند تولید می‌‌شود، محرک تون خالص فاقد چنین ویژگی‌‌هایی است. از این رو ناچار به استفاده از محرک‌‌هایی نظیر کلیک هستیم.

2) محرک کلیک حاوی طیفی از فرکانس‌‌های محدوده 4-1 کیلوهرتز است. این محدوده فرکانسی در درک گفتار بسیار حائز اهمیت است و می‌‌توان با استفاده از این محرک اطلاعات مفیدی را در زماانی کوتاه در مورد صحت عملکرد سیستم شنوایی در این محدوده فرکانسی ویژه بدست آورد که نیاز بالینی را مرتفع می‌‌سازد. اما راه حل این مسئله این است که در مواردی که نیاز است با تست ABR آستانه‌‌های فرکانس‌‌های مختلف را به دست آورد (مثلا برای تنظیم دقیق سمعک برای کودکان یا پایش تغییرات وضعیت شنوایی در طول زمان) می‌‌توان از نوع دیگری از محرکا‌‌های آکوستیکی استفاده کرد که دقت فرکانسی بالاتری داشته باشد، محرک تون برست یکی از این محرک‌‌هاست که ویژگی‌‌های مطلوب هر دو محرک کلیک و تون خالص را دارد.

غربالگری شنوایی نوزادان و شیرخواران

هدف اصلی برنامه غربالگری شنوایی نوازادان، شناسایی زودهنگام مشکلات شنیداری است که می‌‌تواند رشد زبان و گفتار کودکان را دچار اختلال کند. در این برنامه همه نوزادان در 48 ساعت ابتدای تولد باید مورد ارزیابی شنوایی قرار بگیرند. معمولا این برنامه غربالگری در بیمارستان محل تولد نوزاد و پیش از فرآیند ترخیص انجام می‌‌گیرد اما اگر به هردلیلی نوزاد مورد غربالگری شنوایی قرار نگیرد، والدین باید به مراکز بهداشت مراجعه نمایند تا از صحت سیستم شنوایی نوزاد خود اطمینان حاصل کنند. با توجه به وجود یا عدم وجود عوامل خطر ایجادکننده کم شنوایی نوع تست شنوایی نوزادان تعیین خواهد شد. برخی از این عوامل خطر عبارتند از :

• تولد زودرس (پیش از اتمام 37 هفته)
• سابقه بستری در بخش مراقبت‌‌های ویژه نوزادان
• وزن بدو تولد کمتر از 1500 گرم
• مشکلات تنفسی در زمان تولد
• نمره آپگار 0 در درقیقه اول
• نمره آپگار 6-0 در دقیقه پنجم
• عفونت‌‌های مادرزادی مانند CMV، سیفلیس، هرپس، توکسوپلاسموز، سرخجه
• بدشکلی جمجمه و صورت مانند میکروشیا، آترزی گوش، تگ‌‌ها یا برجستگی‌‌های اطراف لاله، برخی از سندرومها (سندرون داون و …)
• وجود سابقه کم شنوایی در خانواده
• زردی بالا که منجر به تعویض خون نوزاد شود
• نیاز به استفاده از دستگاه اکسیژن به مدت بیش از 5 روز
• استفاده از داروهای سمیت‌‌زا برای گوش به مدت بیش از 3 روز
• ابتلا به مننژیت
• سابقه تشنج
• هیدروسفالی و یا انسفالوپاتی

در صورتی‌‌که نوزادان فاقد عوامل خطر باشند، برای ارزیابی سیستم شنوایی صرفا تست OAE انجام خواهد شد. اما اگر نتیجه تست OAE مطلوب نباشد یا نوزاد یک یا چند مورد از عوامل خطر فوق را داشته باشد باید علاوه بر تست OAE برای آنها تست ABR نیز انجام شود. در فرآیند غربالگری شنوایی نوزادان از ورژن اتوماتیک تست ABR استفاده می‌‌شود که به آن AABR می‌‌گویند. در تست AABR محرک کلیک فقط در یک سطح شدت ارائه می‌‌شود و خود دستگاه بر اساس معیارهایی که در آن تعریف شده است و محاسبات آماری، موج V را شناسایی خواهد کرد. اگر موج V شناسایی شده تکرار پذیری و دامنه مطابق با استانداردهای تعریف شده داشته باشد نتیجه تست گذر یا مثبت اعلام می‌‌شود و اگر نه، بر اساس پروتکل برنامه غربالگری شنوایی باید مراحل بعدی را انجام داد.

 OAE

یکی دیگر از روشهای ارزیابی فیزیولوژیک سیستم شنوایی تست OAE یا تست گسیل‌‌های صوتی گوش است. در این تست اختصاصا عملکرد بخشی از سلول‌‌های حلزون را بررسی می‌‌کنیم که اولین دریافت کننده سیگنال در حلزون هستند، یعنی سلولهای مویی خارجی. اگر عارضه‌‌ای حلزون گوش را تحت الشعاع قرار دهد و به سلول‌‌های آن آسیب برساند، ابتدا همین سلول‌‌های مویی خارجی آسیب خواهند دید و بعد گروه دوم، سلولهای مویی داخلی. از این رو اطمینان از صحت عملکرد سلول‌‌های مویی خارجی می‌‌تواند ما را از سلامت سلول‌‌های مویی داخلی نیز مطمئن کند. به علاوه این سلولها قابلیت ارتجاعی دارند یعنی وقتی صدایی را دریافت می‌‌کنند، متناسب با آن صدا مانند یک فنر کوچک جمع و کشیده می‌‌شوند. این عمل سلول‌‌ها موجب تولید یک صدا در حلزون گوش می‌‌شود که به بیرون منتشر خواهد شد. در تست OAE هم از همین ویژگی سلول‌‌ها استفاده می‌‌شود. یعنی صدایی را به گوش ارائه می‌‌کنند و با یک میکروفون صدای برگشتی که محصول عملکرد سلولهای مویی خارجی است را دریافت می‌‌کنند. سپس این صدای برگشتی توسط الگوریتم‌‌های تعریف شده در دستگاه مورد آنالیز قرار خواهد گرفت و مشخص خواهد شد که آیا ویژگی‌‌های لازم را دارد یا خیر تا بتوان از صحت عملکرد سلول‌‌های مویی خارجی و به طور کل حلزون شنوایی اطمینان حاصل کرد.
به طور معمول برای همه نوزادان در 24ساعت ابتدایی تولد تست OAE انجام می‌‌شود و اگر نوزادان دارای عامل خطر کم‌‌شنوایی باشند به همراه این تست، برایشان تست ABR نیز انجام خواهد شد.

میکروشیا و آ ترزی گوش

میکروشیا یک اختلال مادرزادی است که در آن گوش خارجی به درستی در دوره جنینی تکامل پیدا نمی کند. این اختلال شیوع نسبتا بالایی دارد و از هر 10000 تولد 2 نوزاد به آن مبتلا هستند. اغلب به صورت یکطرفه است و در نوزادان پسر بیشتر از نورادان دختر مشاهده می شود. این اختلال می‌‌تواند شامل اندازه ، جهت، شکل و موقعیت گوش خارجی باشد و بر این اساس به 4 دسته تقسیم می‌‌شود. ممکن است میکروشیا تا حدی شدید باشد که لاله گوش اصلا تشکیل نشود.a. گرید 1: اندازه لاله کمی کوچکتر از حد معمول است اما تمامی اجزای آن قابل تمایزند.
b. گرید 2: اندازه لاله گوش به اندازه نصف یک لاله معمولی است. معمولا نیمه فوقانی لاله تشکبل نشده اما نیمه تحتانی (نرمه) حالت نرمال دارند. بعلاوه ممکن است مجرای گوش خارجی نرمال، کوچکتر از حد معمول و یا کاملا مسدود باشد.

c. گرید 3: شایعترین نوع میکروشیا است که لاله گوش سبیه یک بادام زمینی است و اصلا شباهتی به لاله گوش نرمال ندارد. در این موارد مجرای گوش خارجی نیز تشکیل نشده است، یعنی آترزی کانال گوش خارجی.
d. گرید 4: به آن آنوتیا نیز گفته میشود یعنی گوش خارجی اصلا وحود ندارد.
میکروشیا ممکن است با آترزی مجرای گوش خارجی و یا استنوزیس همراه باشد. در 80 درصد موارد، فرد دچار کم شنوایی انتقالی نیز خواهد بود. آترزی به معنای عدم تشکیل مجرای گوش خارجی است و استنوزیس به معنای باریک بودن بیش از حد مجرای گوش خارجی است.
در چنین نوزادانی ممکن است نتوان برنامه معمول غربالگری شنوایی را اجرا کرد. در حقیقت به دلیل مشکلات مجرا امکان ارائه محرک صوتی به گوش آنها وجود ندارد و لازم است تست BC- ABR انجام شود. در این تست به جای ارائه محرک صوتی از طریق هدفون، یک دستگاه ارتعاشگر بر روی برجستگی پشت گوش نوراد قرار داده می‌‌شود و محرک مکانیکی (ارتعاش) ارائه می‌‌شود. این محرک مکانیکی موجب به ارتعاش در آمدن حلزون و اجزای داخلی آن خواهد شد و در نتیجه سلولهای مویی درون آن همانند زمانی که محرک صوتی دریافت کرده اند، تحریک شده و برای مغز سیگنال ارسال می‌‌کنند. به این ترتیب میتوان پاسخ ABR را ثبت نمود و از صحت عملکرد حلزون و سیستم عصبی شنوایی اطمینان حاصل کرد.

نوروپاتی شنوایی

نوروپاتی شنوایی یکی دیگر از مشکلات شایعی است که در آن حلزون صدا را دریافت میکند اما قادر به انتقال آن به مغز نیست. مشکل شنوایی این افراد با ثبات نیست و ممکن است یک روز خوب باشند و روز دیگر مشکل خود را بروز دهند. حتی در برخی موارد به صورت ساعتی عملکرد شنوایی آنها نوسان میکند. مشکل شنوایی افراد مبتلا در محیط‌‌های دارای نویز زمینه بیشتر میشود و به مرور زمان نیز پیشرفت میکند. این عارضه ممکن است زمینه ژنتیکی داشته باشد و یا به دنبال مشکلات و بیماری های دیگر ایجاد شود. از شایعترین دلایل ایجاد کننده نوروپاتی شنوایی در نوزادان و شیرخوران می‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
• مشکلات تنفسی بدو تولد
• زردی شدید
• بیماری های عفونی مانند اوریون
• برخی از سندروم های ژنتیکی
همانطور که در قسمت پروتکل غربالگری شنوایی ذکر شد برای نوزادان دارای عوامل خطر بروز کم‌‌شنوایی، از هر دو تست OAE و AABR استفاده می‌‌شود. از آنجا که عملکرد سیستم شنوایی این افراد تا بخش درسافت صدا توسط حلزون نرمال است و مشکل در انتقال پیام عصبی به مغز است، نتیجه تست OAE که مربوط به عملکرد حلزون است نرمال خواهد بود اما نتیجه تست ABR که اساسا مراحل انتقال پیام عصبی به مغز را بازنمایی می‌‌کند دچار اختلال می‌‌شود. معمولا در این افراد پاسخ ABR کاملا حذف می شود.

ارزیابی نورولوژیک سیستم عصبی شنوایی

یکی دیگر از کاربردهای ABR بررسی عملکرد سیستم عصبی شنوایی است. همانطور که پیش‌‌تر ذکر شد ABR پنج موج اصلی دارد که هر یک نماد عملکرد یک بخش از این مسیر عصبی می‌‌باشند. در موارد ارزیابی نورولوژیک از محرک کلیک در سطح شدت نسبتا بالا استفاده می‌‌شود. حداقل برای هر گوش 6 مرتبه ثبت صورت خواهد گرفت. سپس مولفه‌‌های مربوط به سه موج 1، 3 و 5 هر گوش با مقادیر نرم و نیز با گوش مقابل مورد مقایسه قرار می‌‌گیرند. این مولفه‌‌ها عبارتند از:
• وجود یا عدم وجود هر موج
• دامنه مطلق هر موج
• فاصله زمانی ظهور موج نسبت به زمان ارائه محرک (زمان نهفتگی مطلق): انتظار می‌‌رود که موج 1 در زمان نهفتگی 1.5 میلی ثانیه، موج 3 در زمان نهفتگی 3.5 میل ثانیه و موج 5 در زمان نهفتگی 5/5 میلی ثانیه به ثبت برسند.
• فاصله زمانی بین امواج 1 و 3، 3 و 5، 1 و 5
• نسبت دامنه موج 5 به موج که انتظار می‌‌رود بیشتر از 45. باشد.
یکی از شایع‌‌ترین اختلالات نورولوژیکی که متخصصین مغز و اعصاب و یا متخصصین گوش و حلق و بینی تشخیص آن درخواست تست ABR میدهند، تومور عصب 8 شنوایی است. به این تومور، آکوستیک نورینوما یا وستیبولار شوآنوما نیز گفته می‌‌شود. در سیستم عصبی ما علاوه بر نورون‌‌ها که مسئل انتقال پیام‌‌های عصبی هستند، سلول‌‌های دیگری نیز وجود دارند که مسئول حمایت از نورون‌‌ها هستند و به آن‌‌ها نوروگلیا گفته می‌‌شود. نوروگلیاها انواع مختلفی دارند و هر کدام در بخشی از سیستم عصبی ایفای نقش میکنند.

یکی از انواع آنها سلول‌‌های الیگودندروسیت‌‌ها هستند که مسئول ایجاد غلاف میلین در اطراف آکسون نورون‌‌ها هستند. در صورتیکه این سلو‌‌ل‌‌ها در اطراف عصب هشتم بیش از حد تکثیر یابند به صورت توده‌‌ یا توموری در می‌‌آیند که ساختارهای عصبی پیرامونشان را تحت فشار قرار می‌‌دهند و منجر به بروز علائمی همچون کم‌‌شنوایی و وزوز می‌‌شوند. ماهیت این نوع تومور خوش خیم است و معمولا در بین 35-60 سالگی ایجاد می‌‌شوند. غالبا یکطرفه هستند و شیوع آن در زنان دو برابر مردان است. آکوستیک نوروما را براساس اندازه ان طبقه بندی می‌‌کنند. اندازه این تومور تعیین کننده علائم آن و نیز روش درمانی ان است.
• کوچک: معمولا کمتر از یک سانتیمتر هستند و در همان محدوده عصب هشتم هستند. در این موارد پرتو درمتنی و بعضا عمل جراحی برای برداشتن تومور توصیه می‌‌گردد.
• متوسط: اندازه این تومورها بین 1 الی 2 سانتیمتر است و ممکن است از فضای کانال شنوایی داخلی به سمت مغز گسترش یافته باشند. در این موارد بسته به سن و دیگر شرایط بیمار معمولا مداخله جراحی توصیه می‌‌شود.
• بزرگ: این تومورها بین 2 الی 3 سانتیمتر هستند و باعث فشار بر ساقه مغز و بروز علائم غیر شنیداری نیز می‌‌شوند. در این موارد قطع عصب شنوایی از طریق جراحی راهکار درمانی است.
• غول‌‌آسا: به تومورهای بزرگتر از 3 سانتیمتر گفته می‌‌شود که به ساختارهای مغز فشار قابل توجهی اعمال می‌‌کنند. تنها گزینه درمانی در این گروه نیز قطع عصب شنوایی است.

غالبا در نتایج ABR افراد مبتلا به آکوستیک نوروما با توجه به اندازه تومور، حداقل یکی از الگوهای زیر مشاهده می‌‌شود:
• افزایش نهفتگی موج 1: نشانه وجود ضایعات کوچک در بخش ابتدایی عصب شنوایی است.
• افزایش نهفتگی موج 2 و یا افزایش فاصله زمانی بین موج 1 و 3: نشان‌‌دهنده وجود ضایعه در بخش انتهایی عصب شنوایی است.
• افزایش فاصله بین موج 3 و5: نشانه درگیری بخش های بالاتر در ساقه مغز است.
• حذف کامل موج 5: نشانه درگیری بخش فوقانی ساقه مغز است.

• حذف کامل پاسخ ABR: نشان دهنده وجود ضایعات بزرگ است که علاوه بر عصب شنوایی، ساقه مغز را نیز تحت الشعاع قرار داده است.
به طور کلی می‌‌توان ABR را یکی از کاربردی‌‌ترین تست‌‌های فیزیولوژیک شنوایی در نظر گرفت که در کنار دیگر ارزیابی ها، اطلاعات دقیق و جامعی را در خصوص سیستم عصبی شنوایی در اختبار می‌‌گذارد. به علاوه نیازی به همکاری و مشارکت فرد ندارد به همین دلیل در کودکان و نیز افرادی که توانایی همکاری برای ارزیابی رفتاری را ندارند بسیار کمک کننده است.

تاثیر سایر اختلالات سیستم شنوایی بر نتایج ABR

اختلالات گوش میانی
• عفونت‌‌ها
• دررفتگی زنجیره استخوانچه‌‌ای
• پارگی پرده گوش
• اتواسکلروزیس
• اگر افت شنوایی ناشی از این اختلالات در محدوده فرکانسی محرک مورد استفاده (کلیک) باشد، یعنی در بازه فرکانسی 2-4 کیلوهرتز، تغییراتی در الگوی شکل موج ABR مشاهده خواهد شد. به عبارت دیگر اگر کم شنوایی در فرکانس‌‌های پایین باشد، تاثیری بر ABR نخواهد داشت.
• از میان اختلالات گوش میانی، دررفتگی زنجیره استخوانچه‌‌ای بیشترین تاثیر را بر نتایج ABR دارد.
• در اختلالات گوش میانی معمولا نهفتگی هر سه موج مورد نظر افزایش یافته و دامنه همگی کاهش می‌‌یابد.

اختلالات حلزون (کم شنوایی حسی)
• پیرگوشی
• داروهای سمیت‌‌زا برای گوش
• نویز شدید
• ضربه به سر و شکستگی استخوان جمجمه
• بیماری منییر
• مننژیت
اختلالات ژنتیکی
• تاثیر اختلالات حلزونی بر نتایج ABR، کاملا وابسته به میزان و شکل کم شنوایی حاصله است.
• در مواردی که در محدوده فرکانسی محرک کلیک، افت شنوایی از 50 دسیبل فراتر برود نتایج ABR تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.
• برای مثال ممکن است فردی فقط در فرکانس‌‌های پایین افت شنوایی حسی قابل تئجه داشته باشد و آستانه‌‌های شنوایی وی در فرکانس‌‌های بالاتر از 1 کیلوهرتز نرمال یا نزدیک به نرمال باشد. در چنین موردی پاسخ ABR هیچ تغییری نخواهد داشت. اما در فرد دیگری که افت شنوایی حسی شدیدی در فرکانس‌‌های بالا دارد، پاسخ ABR به طور کامل حذف می‌‌گردد.
اما به طور کلی اولین شاخصه برای تشخیص افت‌‌های حسی از طریق ABR، حذف شدن موج 1 است.