کم شنوایی در کودکان |سمعک مناسب برای کودکان

طبق آمار ارائه شده توسط سازمان بهزیستی کشور، از هر 1000 نوزاد متولد شده در ایران، %7/2 آن‌ها مبتلا به کم  شنوایی هستند. به عبارت دیگر سالانه 3500 کودک مبتلا به کم شنوایی در کشور متولد می‌شوند (یعنی به طور میانگین روزانه 10 نفر). کم شنوایی می‌تواند بر رشد زبان و گفتار و در نتیجه مهارت‌های اجتماعی و برقراری ارتباط کودک اثر بگذارد. هرچه کم شنوایی زودتر تشخیص داده شده و درمان و مداخله زودتر آغاز شود، احتمال تأثیر منفی کم شنوایی بر جنبه‌های مختلف زندگی کودک کم‌تر خواهد بود.
اکثر نوزادان دچار کم شنوایی، از والدین هنجار متولد می‌شوند. بنابراین با تولد نوزاد کم شنوا در یک خانواده، تمام اعضای خانواده باید آموزش‌های لازم جهت درک شرایط و مراقبت از این نوزاد را کسب کنند. هرچه اعضای خانواده اطلاعات بیشتری در مورد نیازهای کودک کم شنوا داشته باشند، بیشتر می‌توانند در زمینه یادگیری، بازی و برقراری ارتباط به او کمک کنند. به همین منظور در این بخش مباحثی در زمینه فرایند شنیدن و درک اصوات، کم شنوایی کودکان، علل، علائم، تشخیص و درمان این نوع کم شنوایی و همچنین اطلاعاتی در مورد برندهای برتر سمعک و وسایل کمک شنوایی مخصوص کودکان و قیمت سمعک های مختلف ارائه می‌شود.

کم شنوایی کودکان را می توان بر اساس فاکتورهای مختلفی طبقه¬بندی کرد. از جمله:

1- زمان ایجاد کم شنوایی:

کم شنوایی مادرزادی: این نوع کم شنوایی همانطور که از نامش پیداست، در هنگام تولد وجود دارد.
کم شنوایی اکتسابی: در این حالت نوزاد در هنگام تولد کم شنوا نیست؛ اما در طول زندگی کم شنوایی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود.

2- محل وجود اختلال (نوع کم شنوایی):

کم شنوایی انتقالی: بیشترین میزان شیوع را در کودکان دارد. در این نوع کم شنوایی، عامل کم شنوایی در گوش خارجی یا میانی بوده و مانع رسیدن صدا به حلزون گوش می‌شود. مهم‌ترین علامت کم شنوایی انتقالی این است که فرد صدای خود را بلندتر از حد طبیعی می‌شنود؛ در حالی که سایر اصوات را کمتر می‌شنود. کم شنوایی انتقالی اغلب اوقات قابل درمان است و گاهی بطور خودبخودی رفع می‌شود؛ ولی در بیشتر موارد به درمان دارویی یا جراحی نیاز دارد.

علت کم شنوایی کودکان چیست؟

رایج‌ترین علل کم‌شنوایی انتقالی در کودکان عبارتند از:

1- جرم گوش (سرومن):

در بیشتر افراد در حالت طبیعی جرم گوش به صورت خودبخودی خارج می‌شود؛ اما گاهی به دلیل ترشح زیاد سرومن یا کند بودن فرایند خروج آن، سرومن در مجرای گوش جمع و فشرده می‌گردد. زمانی که جرم درون مجرای گوش فشرده و سفت شود، مجرای گوش را مسدود کرده و مانع رسیدن امواج صوتی به پرده تمپان می‌شود. این حالت، علاوه بر کم شنوایی موقتی ممکن است علائم دیگری مانند درد گوش، وزوز گوش، احساس پری در گوش و سرفه داشته باشد. هرگز برای تمیز کردن جرم گوش کودک، از گوش‌ پاک‌کن استفاده نکنید؛ زیرا با این کار جرم را به سمت پرده گوش هل داده و ممکن است به پرده گوش آسیب بزنید. در این موارد به متخصص گوش  و حلق  و بینی مراجعه کنید تا با تجویز قطره‌های مخصوص جرم گوش نرم شود و سپس از طریق شست‌وشوی گوش یا ساکشن جرم را خارج کند.

2- اوتیت مدیا (عفونت گوش میانی):

رایج‌ترین علت کم شنوایی در کودکان، عفونت گوش میانی است. بیش از 85% کودکان حداقل یک‌بار دچار اوتیت میانی می‌شوند. اوتیت مدیا ممکن است به دلیل بزرگ بودن لوزه سوم و اختلال عملکرد شیپور استاش که رابط بین گوش میانی و حلق است، ایجاد شود. همچنین در نوزادان، نحوه نادرست شیر دادن می‌تواند باعث ورود شیر به گوش میانی (از طریق شیپور استاش) و عفونت شود. عفونت‌های دستگاه تنفس فوقانی بر اثر استنشاق دود سیگار نیز این بیماری را ایجاد می‌کند. اوتیت مدیا ممکن است حاد باشد (یعنی ترشحات چرکی در پشت پرده گوش جمع شوند و به آن فشار وارد کنند) و یا مزمن باشد (در این مرحله ترشحات چرکی پرده گوش را پاره کرده و بیرون می‌ریزند. اگر علت اوتیت مدیا اختلال عملکرد شیپور استاش باشد، تا زمانی که این اختلال رفع نشود، عفونت‌های مکرر ایجاد خواهد شد که در طولانی مدت می‌تواند سبب کم شنوایی دائمی شود.

3- اوتیت خارجی:

اوتیت یا عفونت مجرای گوش که به عنوان “گوش شناگران” نیز شناخته می‌شود، نوعی عفونت باکتریایی یا قارچی است که بر اثر ماندن رطوبت در مجرای گوش بعد از حمام یا استخر ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند از طریق ورم و بستن مجرای گوش، کم شنوایی انتقالی موقت ایجاد کند.

4- شکاف کام:

این بیماری نوعی ناهنجاری مادرزادی است که از هز 900 نوزاد متولد شده، یک نفر به آن مبتلاست. این کودکان به دلیل عملکرد غیر طبیعی شیپور استاش مستعد ابتلا به اوتیت مدیا هستند که سبب کم شنوایی انتقالی می‌شود. در صورتی که اوتیت مدیا به طور مکرر رخ دهد، از طریق جراحی یک لوله‌ی کوچک در پرده گوش جایگذاری می‌شود تا بتواند به جای شیپور استاش تهویه گوش میانی را انجام دهد. بعضی از کودکان دچار شکاف کام و لب، مجرای گوش در دوران جنینی تشکیل نمی‌شود و جلوی پرده گوش بسته است که اصطلاحا” گفته می‌شود دچار «آترزی مجرای گوش» هستند.

5- بدشکلی‌های گوش خارجی و میانی:

این بدشکلی‌ها انواع مختلفی دارند:
● میکروشیا (گوش کوچک): در این حالت، لاله گوش کوچک‌تر از حد طبیعی است یا این که اصلا وجود ندارد. این اختلال معمولا” در یک گوش وجود دارد و در پسران بیشتر از دختران رخ می‌دهد. اغلب این کودکان تحت تحت جراحی قرار گرفته و در صورت لزوم لاله گوش مصنوعی برایشان پیوند زده می‌شود.

● آترزی (انسداد کامل مجرای گوش): علت آن معمولا” نقص کروموزومی، سرخجه مادرزادی یا استفاده از برخی داروها توسط مادر در دوران بارداری است. در این حالت ممکن است لاله گوش طبیعی باشد یا این که با میکروشیا همراه باشد. شیوع این اختلال بین 5-1 در هر 20000 نوزاد متولد شده است. در صورت امکان با جراحی مشکل برطرف می‌شود؛ ولی در غیر اینصورت کودک باید از سمعک‌های استخوانی استفاده کند.

● استئوزیس (باریک بودن بیش از حد مجرای گوش): این اختلال ممکن است مادرزادی باشد یا به صورت اکتسابی و بر اثر ضربه ایجاد شود.

● بدشکلی‌های گوش میانی: گوش میانی در سه ماهه اول جنینی تشکیل می‌شود؛ بنابراین هرگونه مشکلی در این دوران؛ مانند اختلالات ارثی، مصرف داروهای غیر مجاز و … می‌تواند باعث بروز بدشکلی گوش میانی شود. این بدشکلی‌ها اغلب شامل فقدان زنجیره استخوانی یا چسبندگی در قسمت‌های مختلف آن است که با جراحی درمان می‌گردد.

کم شنوایی حسی عصبی در کودکان: این نوع کم شنوایی ناشی از اختلال عملکرد حلزون گوش و یا عصب شنوایی بوده و اغلب در هنگام تولد، وجود دارد. از علل دیگر کم شنوایی حسی عصبی می‌توان به مواجهه طولانی مدت با صدای بلند و مصرف داروهای اتوتوکسیک اشاره کرد. این نوع کم شنوایی دائمی بوده و با دارو یا جراحی درمان نمی شود. بنابراین اغلب کودکان مبتلا به کم شنوایی حسی-عصبی کاندید کاشت حلزون و یا استفاده از سمعک هستند.

 رایج ترین علت های کم شنوایی حسی-عصبی در کودکان

رایج ترین علل کم شنوایی حسی-عصبی در کودکان عبارتند از:

1- عفونت‌ها:

عفونت‌های مادر در دوران بارداری و همچنین عفونت‌های بعد از تولد می‌تواند سبب کم شنوایی شود. ویروس‌هایی که معمولا” در کودکان عامل کم شنوایی هستند، عبارتند از: اوریون (شایع‌ترین عامل کم شنوایی حسی-عصبی یکطرفه در کودکان)، سرخک، آبله مرغان، آنفلوآنزا، دیفتری، کزاز، هپاتیت ب و مننژیت.
همچنین در صورتی که مادر در دوران بارداری به ویروس‌هایی مانند سیتومگالوویروس و سیفلیس آلوده شود، ممکن است خودش هیچ علامتی نداشته باشد؛ اما عوارضی از جمله کم شنوایی در نوزادش ایجاد شود.

2- مصرف داروهای اتوتوکسیک توسط مادر در دوران بارداری یا تجویز این داروها برای خود کودک:

این داروها بر حلزون و یا بخش تعادلی گوش داخلی اثر گذاشته و ممکن است باعث ایجاد کم شنوایی حسی-عصبی دائمی، سرگیجه، حالت تهوع و عدم تعادل شوند. کم شنوایی در این مورد معمولا” در هر دو گوش بوده و میزان آن می‌تواند ملایم تا شدید باشد. یک دسته مهم از داروهای اتوتوکسیک، آنتی‌بیوتیک‌های آمینوگلیکوزیدی (کانامایسین، جنتامایسین، آمیکایسین و …) است که اغلب برای درمان عفونت‌ها در کودکان تجویز می‌شود. داروهای درمان زردی نوزادان یا داروهای شیمی درمانی نیز می‌توانند اتوتوکسیک باشند. در صورت تجویز داروهای اتوتوکسیک برای کودکان، باید ارزیابی‌های دوره‌ای شنوایی انجام شود تا در صورت مشاهده اثر دارو، تمهیدات لازم در نظر گرفته شود.

3- ضربه به سر و شکستگی استخوان جمجمه:

گاهی ضربه به پشت سر و قسمت گیجگاه باعث آسیب حلزون و کم-شنوایی حسی-عصبی می‌شود. البته ضربه ممکن است باعث گسیختگی زنجیره استخوانچه‌ای گوش میانی نیز شود که در اینصورت جراحی برای ترمیم آن‌ها لازم است.

4- مواجهه با نویز (کم شنوایی ناشی از نویز):

اسباب‌بازی‌های پرسروصدا و ترقه می‌توانند سبب آسیب شنوایی کودکان شوند. همچنین صدای زیاد بازی‌های کامپیوتری و گوش دادن به موسیقی با هندزفری بسیار خطرناک است. مطالعات نشان می‌دهند که این نوع کم شنوایی در پسران 5 برابر بیشتر از دختران است.
علاوه بر این، تکنولوژی‌هایی که در بخش NICU (بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان) استفاده می‌شوند هم ممکن است صدای بلندی داشته باشند. با توجه به این که کودکانی که بعد از تولد در دستگاه قرار می‌گیرند، برای تکامل ریه و جلوگیری از عفونت از داروهای اتوتوکسیک استفاده می‌کنند، آسیب‌پذیری بیشتری داشته و نویز ناشی از دستگاه‌ها می‌تواند بیشتر از کودکان عادی بر شنوایی آن‌ها اثر بگذارد.

5- ناهنجاری‌های مادرزادی گوش داخلی:

به دلایل مختلفی ممکن است ساختمان گوش در دوران جنینی به طور کامل تشکیل نشود. این ناهنجاری‌ها که به عنوان “آپلازی” شناخته می‌شوند، به سه دسته تقسیم می‌شوند:
– آپلازی میشل: عبارتست از ناهنجاری یا فقدان کامل گوش داخلی و عصب شنوایی. معمولا” ناشی از مصرف داروی «تالیدوماید» توسط مادر در دوران بارداری است؛ ولی در بعضی سندروم‌ها نیز دیده می‌شود. در این حالت کودک هیچ باقیمانده شنوایی ندارد. مزایای استفاده از سمعک در این کودکان محدود؛ اما ارزشمند است.
– آپلازی موندینی: فقط یکی از سه پیچ حلزون تشکیل می‌شود. بنابراین کودک فقط فرکانس‌های بالا را به صورت محدود می‌شنود و اصوات فرکانس پایین را نمی‌شنود. این کودکان کاندید کاشت حلزون هستند.
– آپلازی شیبه: شایع‌ترین نوع بدشکلی گوش داخلی است و اغلب پیچ پایه حلزون گوش را درگیر می‌کند. این کودکان ممکن است کمی شنوایی در فرکانس‌های پایین داشته باشند؛ ولی به دلیل کم شنوایی زیاد باید مداخلات توانبخشی هرچه سریع‌تر انجام شوند.

– کم شنوایی مختلط: این نوع کم شنوایی ترکیبی از کم شنوایی‌های انتقالی و حسی-عصبی است.

3- آستانه ی شنوایی (میزان کم شنوایی)

زمانی که شنوایی‌شناس ارزیابی شنوایی انجام می‌دهد، کم‌ترین شدت صوتی که کودک به آن پاسخ داده است را به عنوان آستانه در نظر می‌گیرد. در کودکان با شنوایی هنجار، آستانه شنوایی حداکثر 20-15 دسیبل است. صدای برگ‌های خشک در زیر پا یا درگوشی صحبت کردن افراد تقریبا” چنین شدتی دارد. اگر کودک نتواند چنین اصواتی را بشنود، احتمالا” کم-شنوایی خفیف دارد. اگرچه این میزان کم شنوایی خیلی ناچیز است؛ اما می‌تواند درک بخش‌هایی از گفتار را مختل کند و همین میزان کم شنوایی می‌تواند برای کودکی که از لحظه تولد یادگیری زبان و گفتار را آغاز می‌کند، بسیار دردسرساز باشد.

کم شنوایی کودک بر اساس آستانه‌های شنوایی او در یکی از طبقات ذیل قرار می‌گیرد:
– کم شنوایی خفیف: آستانه‌های شنوایی  25-15
(این میزان کم شنوایی ممکن است تا زمان غربالگری اول دبستان تشخیص داده نشود؛ زیرا کودک می‌تواند اصوات بلند را خوب بشنود و والدین درخواست کودک مبنی بر تکرار صحبت را اشتباها” به دلیل حواس‌پرتی او می‌دانند).

– کم شنوایی ملایم: آستانه‌های شنوایی 40-25
(این میزان افت شنوایی باعث می‌شود که کودک در مکالمات بخشی از گفتار گوینده را نشنود. این کودکان معمولا” دامنه لغات محدودی دارند، در درک معنی کلمات و یادگیری قواعد دستوری با مشکل مواجه هستند و به دلیل عدم تکامل گفتار افراد غریبه به سختی سخنان آن‌ها را متوجه می‌شوند)

– کم شنوایی متوسط: آستانه‌های شنوایی  41-55
– کم شنوایی متوسط تا شدید: آستانه های شنوایی  70-55
– کم شنوایی شدید:dB HL آستانه های شنوایی 90-70
– کم شنوایی عمیق: آستانه های شنوایی بیش از 90

 

 

4- فرکانس کم شنوایی (زیر و بمی)

فرکانس بر حسب هرتز (Hz) اندازه گیری می شود. شنوایی شناس، آستانه‌های شنوایی کودک را در فرکانس های 250، 500، 1000، 2000، 4000 و 8000 هرتز اندازه‌گیری می‌کند و سپس بر اساس این که آستانه‌های شنوایی در کدام ناحیه فرکانسی خارج از حد طبیعی است، کم شنوایی را در یکی از سه دسته زیر قرار می‌دهد:

• کم شنوایی فرکانس پایین (Low Frequency): در این حالت فرکانس‌های پایین (Hz 2000-250) دچار کم شنوایی هستند.
• کم شنوایی فرکانس بالا (High Frequency): فقط در فرکانس‌های بالا (KHz 8-4) کم شنوایی وجود دارد. کودک مبتلا به کم شنوایی متوسط در فرکانس‌های بالا، ممکن است بخش‌هایی از گفتار را درک نکند؛ اما صدای هلیکوپتر را از فاصله‌ی زیاد بدون هیچ مشکلی بشنود.
• کم شنوایی مسطح (Flat): در این حالت همه فرکانس‌های مورد بررسی، دچار افت شنوایی هستند.

5- گوش درگیر (یکطرفه یا دوطرفه بودن کم شنوایی):

• کم شنوایی یک‌طرفه: در این حالت فقط یک گوش دچار کم شنوایی بوده و گوش مقابل کاملا هنجار است.
• کم شنوایی دوطرفه: در این حالت هر دو گوش کم شنوایی دارند.

 

همواره، عدم پاسخ کودک به صحبت های شما، به معنای کم شنوایی او نیست. گاهی بعضی کودکان به دلیل عدم توجه ممکن است به شما پاسخی ندهند. اما اگر مطمئن هستید که کودک کاملا متوجه گفتار شما شده و پاسخی نمی‌دهد، باید به کم شنوایی او شک کنید. یکی از مهم ترین علائم کم شنوایی، تاخیر در تکامل گفتار و زبان است. سایر علائم ناهنجاری شنوایی کودکان عبارتند از:

• زمانی که فردی در حال صحبت کردن است، به او توجه نمی‌کند. به ویژه زمانی که عوامل حواس پرت کننده هم وجود داشته باشند.
• عدم وقوع رفلکس استارتل (پلک زدن، محکم مکیدن شیر، گرد شدن چشم ها و …) در هنگام شنیدن اصوات بلند و ناگهانی
• نشستن در فاصله کم نسبت به تلویزیون زمانی که ولوم صدای تلویزیون برای سایر افراد خانواده کافی است.
• افزایش خیلی زیاد صدای تلویزیون یا رادیو.
• عدم پاسخ به اصواتی مانند صدای تلفن و یا حرکت مداوم سر و عدم تشخیص جهت منبع صدا.

اگر کودک شما یک یا چند مورد از فاکتورهای زیر را دارد، احتمال ابتلا به کم شنوایی در او بیشتر است. بنابراین لازم است کودک به طور دوره ای تحت ارزیابی شنوایی قرار گیرد.

نوزادان: تولد تا 28 روزگی

رد شدن در غربالگری شنوایی بدو تولد در بیمارستان؛

•  تاریخچه خانوادگی کم شنوایی حسی-عصبی ارثی در کودکی؛
•  عفونت‌های مادر در دوران بارداری مانند سیتومگالوویروس، سرخجه، سیفلیس، هرپس یا توکسوپلاسموز؛
•  بدشکلی‌های جمجمه، سر و صورت؛
•  وزن کمتر از 1500 گرم در زمان تولد،
•  زردی بالا در حدی که نیاز به تعویض خون داشته باشد؛
•  مصرف برخی داروها مانند آمینوگلیکوزیدها (آنتی بیوتیک‌هایی مانند جنتامایسین) در چندین مرحله و یا همراه با داروهای ادرارآور که اثرات سمی بر سیستم شنوایی دارد)
•  مننژیت باکتریایی
•  امتیاز سلامت عمومی (آپگار) بین 4-0 در یک دقیقه اول تولد و یا 6-0 در 5 دقیقه بعد از تولد.
•  یافته‌های مرتبط با سندروم هایی که با کم شنوایی حسی-عصبی همراه هستند.

کودکان: 29 روز تا دو سال

نگرانی در مورد تأخیر در برقراری ارتباط یا تکامل زبان و گفتار؛

•  مننژیت باکتریایی یا سایر عفونت‌هایی که سبب کم شنوایی حسی-عصبی می‌شوند؛
•  وارد شدن ضربه به سر به گونه‌ای که باعث از دست دادن هوشیاری یا شکستگی جمجمه شود؛
•  اوتیت میانی با ترشح (اوتیت مدیای مزمن) مکرر به مدت سه ماه یا بیشتر؛

حساسیت حلزون گوش یک نوزاد همانند افراد بزرگسال است؛ اما کودک باید یاد بگیرد که چگونه از شنوایی خود استفاده کند. یکی از ابتدایی‌ترین و راحت‌ترین مهارت‌های شنیداری که می‌توانید در کودک خود مشاهده کنید، مکان‌یابی است. مکان‌یابی عبارتست از توانایی تشخیص و توجه به منبع صدا. چون ما از طریق دو گوش (به صورت دوگوشی) می‌شنویم، می توانیم اصوات را با دقت بسیار بالایی مکان یابی کنیم. به طور کلی، نوزادان زمانی که صدای بلندی را می شنوند، حرکت کرده یا چشم هایشان را باز می کنند. این به عنوان “رفلکس استارتل” شناخته می شود و اصوات خیلی بلند باید این واکنش را برانگیزند. زمانی که کودک تقریبا 6-5 ماهه است، شما می توانید با ایجاد اصوات آرام در پشت سر یا طرفین او در حالی که به روبرو نگاه می کند، ببینید که آیا درست مکان یابی می کند یا نه. بدین منظور یک جغجغه یا سوت را آرام به صدا درآورده و ببینید که کودک به سمت آن می چرخد یا نه.

همچنین با دانستن روند رشد زبانی کودکان هنجار و مقایسه عملکرد کودک خود با آن، می توانید در صورت وجود اختلال در رشد کودک، پیگیری های لازم را آغاز کنید. این روند را در جدول زیر می بینید:

سن	عملکرد
9-6 ماهگی	کودک برخی اصوات گفتاری را به صورت تک هجا تولید می کند؛ مانند ما، با، دا و …
9 ماهگی	معنای برخی کلمات ساده مانند ماما، بابا، نه و بای بای را درک می کند.
10 ماهگی	صداسازی های کودک بیشتر شبیه به اصوات گفتاری می شود و آن ها را به صورت تکراری بیان می کند؛ مانند دادادادا… در برخی کودکان اولین کلمات قابل تشخیص در این سن تولید می شوند.
12 ماهگی	کودک می تواند تعدادی از کلمات را به طور واضح بیان کند.
18 ماهگی	کودک عبارت های ساده را درک کرده و دستورات کوتاه را دنبال می کند. به بخش های مختلف بدن اشاره می کند. گنجینه واژگان کودک بین 50-20 کلمه است. کودک می تواند عبارات دوکلمه ای بسازد.
24 ماهگی	گنجینه واژگان کودک حدود 150 کلمه است. کودک می تواند جملات ساده دوکلمه ای بسازد. بخش زیادی از گفتار کودک توسط افراد غریبه قابل درک است.
5-3 سالگی	کودک می تواند از طریق گفتار خواسته های خود را بیان کند، احساساتش را بروز دهد، اطلاعات را منتقل کرده و سوال بپرسد. تقریبا” تمام گفتارش برای افراد غریبه قابل درک است. گنجینه واژگان به 2000-1000 کلمه می رسد. مس تواند کلمات را در جملات طولانی و پیچیده با یکدیگر ترکیب کند.

اگر شما متوجه شدید که کودکتان در مقایسه با موارد جدول، حداقل 3 ماه تاخیر در رشد زبان دارد، حتما” در اولین فرصت با مراجعه به شنوایی شناس وضعیت شنوایی او را ارزیابی کنید.

فرزندم از چه سنی باید از سمعک استفاده کند؟

6 ماهگی برای گذاشتن سمعک خیلی زود نیست؟

آیا سمعک کم­شنوایی او را درمان می­کند؟

آیا سمعک کم­شنوایی او را بدتر نمی­کند؟

آیا سمعک برایش وابستگی ایجاد نمی­کند؟

چه نوع سمعکی برای فرزندم مناسب است؟

آیا نمی­شود از سمعک­های نامرئی استفاده کند؟

موضوع سمعک برای گروه سنی شیرخواران و کودکان همواره برای والدین مبحث ناخوشایندی است و دغدغه­‌‌های زیادی را در ذهن آن­ها ایجاد می‌­کند. در واقع باید به آن­ها حق داد که همواره نگران فرزند خود باشند و به دنبال پیدان کردن جواب سوالات خود و انتخاب بهترین گزینه برای فرزند دلبند خود باشند. نکته حائز اهمیت در زمینه کم­‌شنوایی و سمعک کودکان، سن زبان­‌آموزی است. در سنین کودکی مغز انسان بیشترین ظرفیت یادگیری را دارد و بایستی تا حد امکان بیشترین تحریک را دریافت کند تا به حداکثر کارآیی و عملکرد خود در سنین بالاتر دست‌­یابد. به همین دلیل باید در زمینه خدمات توانبخشی و سمعک کودکان نکات بیشتری را نسبت به دیگر گروه‌­های سنی مد نظر قرار داد تا بتوان به بهترین خروجی دست یافت. در این مقاله در صدد پاسخگویی به سوالاتی که ممکن است برای والدین کودکان و شیرخواران کم­شنوا ایجاد شود هستیم.

سن بحرانی چیست؟

مغز کودک از روز اول به تحریک صوتی نیاز دارد تا تشخیص صداها و تشخیص گفتار را بیاموزد. در صورت برخورداری از نعمت شنوایی، آن‌ها با تشخیص صدای والدین و خواهر و برادرهای خود در خانه شروع می کنند. توانایی شنیدن صدای والدین نه تنها بر رشد گفتار و زبان موثر است، بلکه موجب ایجاد احساس امنیت و راحتی کودک در دنیای جدید و نیز برقراری تعامل با والدین و محیط پیرامونش می­شود. کودکان نیز از طریق شنیدن اطلاعات مهم زیادی را دریافت می کنند که آن‌ها را از نظر فکری و اجتماعی تحریک می کند.

از سوی دیگر آن دسته از ارتباطات عصبی که امکان درک گفتار را فراهم می­‌کنند صرفا با قرار گرفتن در معرض محرکات شنیداری تکامل پیدا خواهند کرد. رشد و تکامل این ارتباطات در سال‌­های اولیه زندگی کودک با سرعت بسیار زیادی شکل می­گیرد. به عبارت بهتر، فرصت طلایی تشکیل ارتباطات عصبی مربوط به گفتار و زبان، دو تا سه سال زندگی انسان است، به ویژه 6 تا 12 ماه ابتدایی. اگز کودک این سن بحرانی و این دوره طلایی را به دلیل عدم بهره­‌مندی از حس شنوایی از دست بدهد، رشد زبان و گفتار وی به شدت دچار آسیب جبران ناپذیری خواهد شد. همه شیرخواران صرف نظر از وضعیت شنوایی آن­ها از سن 4 الی 6 ماهگی شروع به صداسازی­هایی می­کنند که فاقد معنی است و مقدمه­ای برای شروع تولید گفتار است. اینکه این صداسازی­های بی معنی در مسیر فراگیری گفتار قرار بگیرد یا خیر، بستگی به شنوایی شیرخوار دارد. به عبارت بهتر اگر شنوایی نرمال باشد و کودک در محیط پیرامون خود صداهایی مشابه آنچه خود تولید می‌­کند را بشنود رفته رفته به شکل معنادارتری صداسازی می­کند. برای مثال بین 6 الی 10 ماهگی ممکن است هجاهای معناداری مانند “ما” یا “با” را تولید کند. اما اگر شیرخوار کم­‌شنوا باشد و در همان ماه­‌های ابتدای تحریک صوتی مناسبی از محیط دریافت نکند، این پتانسیل مغز خاموش شده و وارد مرحله بعد که تولید صداهای معنادار هست نخواهد شد.

به دلیل اهمیت این مسئله از سال 1960به تدریج در سراسر جهان، برنامه غربالگری، تشخیص و ومداخله زودهنگام مشکلات شنوایی نوزادان و شیرخواران اجرایی شده است. در این برنامه، قانون 1، 3 ، 6 مطرح می­شود. به این معنا که همه نوزادان باید طی یک ماه اول تولد تحت غربالگری شنوایی قرار بگیرند. در صورت وجود احتمال کم­‌شنوایی و عدم حصول نتیجه مورد قبول در مرحله اول، باید تا پیش از اتمام 3ماهگی برای آن‌­ها ارزیابی تشخیصی کم‌­شنوایی انجام شود و در صورت تایید کم­شنوایی بایستی تا پیش از شروع سن زبان­آموزی، برای آن­ها مداخلات توانبخشی لازم از جمله دریافت سمعک و تشکیل پرونده کاشت حلزون صورت پذیرد. به طور خلاصه باید گفت هر زمان که محرز شود شیرخواری مبتلا به کم‌­شنوایی آست باید برای دریافت سمعک اقدام کند و هیچ سنی برای انجام این مهم زود نیست.

سمعک یا کاشت حلزون؟

پاسخ به این سوال کاملا تخصصی است و امکان شرح کامل آن در این مقاله نمی­گنجد. اما به طور کلی عواملی مانند نوع کم­‌شنوایی، میزان آن، یکطرفه یا دوطرفه بودن و … باید توسط متخصصین تیم کاشت حلزون بررسی شون. هم چنین به دلیل اینکه فرآیند کاشت حلزون یک عمل تهاجمی به شمار می­رود در صورت تشخیص وجود کم‌­شنوایی تمامی شیرخواران باید در ابتدا یک دوره آزمایشی از سمعک استفاده نمایند و پیوسته رشد و پیشرفت مهارت­‌های شنیداری آن­ها پایش شود. اگر سمعک برای آن­ها کارایی کافی را داشته باشد که به استفاده از آن ادامه خواهند داد اما در صورت پاسخگو نبودن سمعک، باید شیرخوار وارد پروسه دریافت کاشت حلزون شود. بعلاوه لازم به ذکر است که در برخی موارد مانند کودکان مبتلا به آترزی لاله گوش، که امکان استفاده از سمعک‌­های معمول نیست باید از انواع دیگر سمعک مانند سمعک‌­های استخوانی یا سمعک‌­های کاشتی استفاده نمود. تعیین نوع سمعک مورد نیاز هر کودک با توجه به شرایط ویژه هر فرد، به عهده متخصصین شنوایی­‌شناسی است.

مراحل دریافت سمعک

در ابتدا باید با انجام ارزیابی­‌های تخصصی میزان و نوع کم‌­شنوایی شیرخوار یا کودک تعیین شود و سپس متناسب با نیاز هر فرد تجویز مناسب صورت پذیرد. معمولا برای انجام ارزیابی شنوایی از مجموعه‌­ای از ازمون­‌های رفتاری، الکتروفیزیولوژیک و فیزیولوژیک استفاده می‌­شود. در ارزیابی‌­های رفتاری واکنش شیرخوار به سطوح شدتی مختلف صداها بررسی می­‌گردد تا کم­ترین سطح شدتی که برای وی قابل شنیدن است تعیین گردد. ارزیابی‌­های فیزیولوژیک نیز عبارتند از آزمون تمپانومتری، آزمون رفلکس آکوستیک و OAE. در ازمون تمپانومتری، هدف بررسی صحت ساختار و عملکرد گوش میانی، پرده تمپان و احتمال وجود عفونت­ می­باشد. آزمون رفلکس آکوستیک نیز به عنوان مکمل سایر تست­‌ها اطلاعات دقیقی در رابطه با وضعیت گوش میانی و وضعیت شنوایی در اختیار می­گذارد. تست OAE نیز با بررسی دقیق حلزون گوش، اطلاعات ارزشمندی در رابطه با نوع کم­شنوایی به دست می­دهد. در ارزیابی­‌های الکتروفیزیولوژیک مانند ABR  و ASSR  میزان کم­‌شنوایی کودک تعیین خواهد شد. به طور کلی در ارزیابی شنوایی هرگز به نتیجه یک آزمون نباید اکتفا نمود و بایستی حتما با انجام مجموعه‌­ای از ارزیابی­‌ها و در کنار هم گذاشتن ر نتایج به جمع­‌بندی نهایی رسید.

در گام بعدی باید سمعک متناسب با نیاز شنیداری کودک تهیه شود. شکل و اندازه سمعک برای والدین اهمیت بسیاری دارد. برای انتخاب بهترین و مناسب‌ترین سمعک، باید والدین را از عواقب ناشی از انتخابشان آگاه کرد. لازم است که بدانند شاید در برخی موارد ظاهر سمعک مطلوب باشد اما ویژگی­‌های الکتروآکوستیکی متناسب با شرایط فرزندشان را نداشته باشد و عملا تاثیر چندانی در فرآیند رشد زبان و گفتار کودک نگذارد و صرفا سبب از دست رفتن دوره طلایی رشد زبان و گفتار شود. به طور کلی برای همه کودکان و شیرخوارانی که نامزد دریافت سمعک­‌های معمول می­شوند، باید از سمعک پشت گوشی استفاده نمود. اما قدرت سمعک بستگی به میزان کم­‌شنوایی کاربر دارد. در گام بعدی، لازم است که ابتدا قالب گوش شیرخوار تهیه شود. به این منظور شنوایی شناسان یک ماده خمیری را به داخل کانال گوش کودک تزریق می‌­کنند تا قالب اولیه گوش را تهیه نماید. سپس قالب اولیه به لابراتوار ارسال شده تا قالب اصلی سمعک ساخته شود. می­توان سمعک و قالب را در انواع رنگ‌های مختلف سفارش داد تا از جذابیت بصری برای ایجاد انگیزه استفاده از سمعک استفاده نمود. فرآیند ساخت قالب و تهیه سمعک ممکن است یک الی دو هفته طول بکشد.

در جلسه بعد که قرار است برای اولین بار سمعک بر روی گوش کودک قرار داده شود، واکنش­‌های کودک به صدا بررسی خواهد شد و یک بار دیگر ارزیابی شنوایی رفتاری متناسب با سن کودک با وجود سمعک انجام خواهد شد. به این ترتیب می‌­توان از تنظیمات سمعک و کارامدی آن اطمینان حاصل کرد. گام بعدی آموزش به والدین است. نحوه گذاشتن و برداشتن سمعک، نحوه کنترل باقیمانده باتری سمعک و تعویض آن، نحوه بررسی روزانه صحت عملکرد سمعک و روش کلی استفاده و کار با سمعک به طور کامل برای والدین شرح داده خواهد شد. در این مرحله باید والدین را آگاه نمود که لازم است در تمام ساعات بیداری کودک سمعک او روشن باشد تا مانند همسالان خود، حداکثر تحریک شنوایی را دریافت نماید.

روال استفاده از سمعک

سمعک‌های کودکان باید روزانه بررسی شوند، به خصوص برای کودکانی که خیلی کوچک هستند و نمی توانند به شما بگویند که مشکلی وجود دارد. در ابتدا باید از پر بودن باتری سمعک مطمئن شد. برای این منظور دستگاه‌­های تست باتری در اختیار کاربران قرار داده می‌­شود تا بتوانند از باقیمانده باتری سمعک مطلع شوند. سپس باید صحت عملکرد سمعک  را بررسی نمود. به این منظور سمعک را روشن کرده و آن را دد مشت نیمه باز گرفته تا از سوت کشیدن سمعک مطمئن شویم. ممکن است صدای سوت سمعک شنیده نشود یا ضعیف باشد. که در قدک اول باید قالب را بررسی نمود تا از تمیز بودن مجرای خروجی صدای آن اطمینان حاصل کرد. اگر قالب کثیف شده باشد یا جرم گوش در مجرای آن تجمع کرده باشد، باید با ابزارهایی که در اختیار والدین قرار داده شود قالب را تمیز کرده و مجددا صدای سمعک چک شود.

بهتر است که هر روز یک برنامه روتین برای گذاشتن سمعک نوزاد یا کودک در نظر گرفته شود. برای مثال پس از گذاشتن سمعک در گوش کودک، برای چند دقیقه کودک را در آغوش گرفته تا احساس امنیت و آرامش دریافت کند و با سمعک نیز ارتیاط مثبت برقرار نماید. اگر کودک کنجکاو هست و پیوسته می­خواهد سمعک را از روی گوشش بردارد باید با ملایمت در عین حال با قاطعیت سمعک را در جای خود بگذارید تا به تدریج کودک متوجه شود که سمعک به کجا تعلق دارد. اگر کودک شما به طور مکرر سمعک یا گوش‌های خود را می کشد، ممکن است نشانه‌ای از ناراحتی ناشی از یک قالب گوش نامناسب باشد. فوراً به شنوایی شناس فرزندتان مراجعه کنید تا متوجه شوید که آیا مشکل از قالب است یا اینکه صدای سمعک برای کودک زیاد می‌­باشد.

لازم به ذکر است که دریافت سمعک صرفا به یک یا دو جلسه ختم نمی‌­شود و لازم است به طور دوره­ای و براساس یک برنامه منظم برای ارزیابی ­شنوایی و نیز کنترل سمعک به شنوایی شناس خود مراجعه نموده تا بهترین و بیشترین نتیجه را از فرآیند توانبخشی شنوایی حاصل شود.

سمعک یک گوشی یا دوگوشی؟

در شیرخواران و کودکان مبتلا به کم­‌شنوایی دوطرفه، حتما باید تجویز سمعک نیز دوگوشی باشد. چرا که بخش‌­های از سیستم شنوایی برای رشد و فراگیری عملکرد نرمال خود، نیازمند دریافت سیگنال از هر دو گوش هستند. برای مثال، مکان‌­یابی منبع صدا یکی از عملکرد­های دو گوشی سیستم شنوایی است. به این معنا که این امر بر اساس مقایسه شدت و زمان رسیدن صدا به دو گوش انجام می‌­شود. از این رو بسیار اهمیت داره که در سال‌­های ابتدایی زندگی کودکان تحریک شنیداری دو گوشی دریافت نمایند، خواه با سمعک خواه با کاشت حلزون و یا آمیزه­ای از هر دو؛ تا مسیرهای عصبی مرتبط با پردازش­‌های شنیداری دوگوشی رشد و نمو هنجار داشته باشند.

آسیب ناشی از کم‌­شنوایی یکطرفه در کودکان و شیرخواران، کمتر از کم­‌شنوایی دو طرفه نیست و علاوه بر مسیرهای پردازش شنوایی دوگوشی، مسیرها و عملکرد­های دیگر را نیز تحت‌­الشعاع قرار خواهد داد. برای مثال درک گفتار در محیط­‌های دارای نویز زمینه­‌ای را به شدت متاثر خواهد کرد و این مسئله می‌­تواند در عملکرد تحصیلی و رشد روانی‌­اجتماعی کودکان خود را نشان دهد. در چنین محیط­‌هایی کودک نیاز دارد تلاش زیادی برای شنیدن و گوش دادن کند، به همین دلیل ظرفیت آن دسته از منابع شناختی مغز (مانند توجه و حافظه) که باید در زمینه تمامی پردازش­‌های مربوط به یادگیری استفاده شود کاهش می­یابد و در نتیجه کودک خیلی زودتر از همسالان هنجار خود دچار خستگی عصبی می­‌شود. استفاده شوند از دیگر عوارض کم‌­شنوایی­‌های یکطرفه در کودکان، تاخیر رشد زبان و گفتار می­باشد.

کم شنوایی دو طرفه خفیف و یا ملایم در کودکان عوارضی همچون کم­‌شنوایی یکطرفه به دنبال خواهد داشت. برای مثال در پوهش‌­های متعدد مشخص شده که این نوع کم‌­شنوایی بر عملکرد تحصیلی کودکان تاثیر قابل توجهی دارد.  دراین موارد استفاده از سمعک­‌های معمول، دستگاه FM، تغییر در مکان نشستن در کلاس می­تواند کمک کننده باشد.

اگر به هر دلیلی در سال­‌های ابتدایی زندگی برای کودک مبتلا به کم­شنوایی یکطرفه سمعک تهیه نشود، باید پیوسته ارزیابی شنوایی دوره‌­ای برای آن­‌ها انجام شود. چرا که احتمال پیشروی و بدتر شدن سنوایی در سه الی چهار سال ابتدایی وجود دارد. همچنین ممکن است کم‌­شنوایی در آغاز یکطرفه بوده اما به تدریج گوش دیگر نیز درگیر کم‌­شنوایی شود.

چه نوع سمعکی؟

·         سمعک پشت گوشی یا سمعک جیبی

سمعک‌­های پشت گوشی صدا را در سطح گوش‌­های کودک قرار می­‌گیرد، به همین جهت اطلاعات دریافتی آن شباهت بیشتری به حالت شنوایی طبیعی دارد. از سوی دیگر سمعک‌­های جیبی که روی لباس کودک نصب می­‌شوند، نویز لباس و نویز مربوط به بدن و حرکات فرد را نیز دریافت می­‌کنند که این مسئله کیفیت صدا را تحت تاثیر می‌­گذارد. خصوصا در شیرخواران که عمدتا در حالت درازکش و خوابیده قرار دارند. به علاوه در سمعک‌­های پشت گوشی احتمال نفوذ غذا یا استفراغ به داخل سمعک وجود دارد. از این رو بهتر است صرفا در مواقعی که استفاده از سمعک پشت گوشی وجود ندارد به سراغ سمعک­‌های جیبی رفت.  برای مثال در کودکان مبیتلا به فلج مغزی که نیازمند حمایت سر هستند، این حمایت به عنوان مانعی برای انتقال صحیح صدا به سمعک پشت گوشی خواهد بود و یا ممکن است در اثر تماس مداوم با سمعک پشت گوشی نویز قابل توجهی تولید کند و کیفیت صدا را تحت‌­الشعاع قرار دهد.

·         سمعک پشت گوشی یا داخل گوشی

گوش شیرخواران و کودکان بسیار باریک و کوچک است، در نتیجه جای‌گذاری سمعک­‌های داخل گوشی بسیار دشوار خواهد بود. از سوی دیگر سرعت رشد گوش در سال­‌های اول زندگی بسیار زیاد است، به همین دلیل در صورت تهیه سمعک داخل گوشی پیوسته باید پوسته سمعک را تعویض نمود تا احتمال بیرون افتادن سمعک از گوش و سوت کشیدن آن را برطرف کرد. هم چنین هزینه تعویض پوسته سمعک داخل گوشی به مراتب بیشتر از هزینه تعویض قالب در سمعک­‌های پشت گوشی است. از سن 8 الی 10 ساالگی به بعد رشد گوش کندتر می­‌شود که می­توان به سمت سمعک‌­های داخل گوشی رفت اما باز هم لازم است که معایب دیگر این سمعک­‌ها را برای والدین خاطر نشان کرد.

کودکان کم‌­شنوا به ویژه در سنین مدرسه به دستگاه FM نیاز دارند که امکان تعبیه سوکت رابط در سمعک‌­های داخل گوشی وجود ندارد. دستگاه FM یک میکروفون مجزا دارد که بر روی لباس معلم قرار می­‌گیرد و صدای وی را پیش از آمیخته شدن با نویز و دیگر صداهای محیطی مستقیما به سمعک کودک انتقال می­‌دهد و به این ترتیب امکان درک گفتار بهتر را برای کودک فراهم می­آورد. به علاوه در اکثر سمعک­‌های داخل گوشی، به ویژه در گروه سنی کودکان، امکان تعبیه مدار تله‌­کویل وجود ندارد. سیستم تله کویل از دیگر گزینه‌­های کمکی است که در کلاس­‌های درس، سالن­‌های سینما و یا دیگر اماکن عمومی کاربرد دارد و صداهای اصلی را از طریق سیگنال مغناظیسی مستقیما به سمعک انتقال می‌­دهد و کیفیت سیگنال دریافتی را به شدت افزایش می­‌دهد.

از دیگر معایب سمعک داخل گوشی، می­توان به آسیب‌­پذیری بالای ان اشاره کرد. پوسته این سمعک­‌ها بسیار نازک و ظریف است و احتمال شکستن آن در تمامی کاربران در همه گروه‌های سنی وجود دارد. اما در کودکان به دلیل فعالیت بیشتر آن‌­ها این احتمال بالاتر است. شکستن سمعک در داخل کانال گوش ممکن است موجب زخم شدن دیواره کانال شود. یکی دیگر از معایب سمعک داخل گوشی در کودکان و شیرخواران، احتمال بلعیدن سمعک به دلیل کوچک بودن آن می-باشد.

·         نوع قالب در سمعک پشت گوشی

به طور کلی صدای سمعک پشت گوشی را می­توان از طریق دو نوع قالب سخت و نرم به داخل گوش انتقال داد. همه نگرانی­‌های مطرح در رابطه با پوسته سمعک داخل گوشی در رابطه با قالب سخت نیز وجود دارد و احتمال شکستن آن در اثر فعالیت زیاد و جنب و جوش کودکان بالاست. از این رو برای این گروه سنی، استفاده از قالب­‌های نرم سیلیکونی ارجحیت دارد. چرا که جایگذاری آن برای کودکان با درد و ناراحتی کمتری همراه است و نیز به دلیل استقرار کامل و کیپ‌شدن قالب در کانال احتمال سوت کشیدن سمعک به شدت کاهش می­یابد. شاید در بزرگسالان تغییر رنگ قالب­‌های نرم به علت استفاده طولانی مدت یکی از دغدغه‌­های کاربران باشد اما در کودکان به دلیل نیاز به تعویض قالب به صورت پیوسته این مسئله فاقد اهمیت است.

ویژگی­‌های کلیدی سمعک مناسب کودکان

1. اندازه و راحتی سمعک

ساختار گوش کودکان و شیرخواران بسیار کوچک­تر و ظریف­تر از بزرگسالان است، به همین جهت انتخاب سمعک متناسب یکی از مهم­ترین اولویت‌­هاست. بسیاری از سمعک‌های مدرن در اندازه‌ها و رنگ­های مختلف عرضه شده­اند تا حداکثر راحتی را برای کاربران این گروه سنی فراهم آورند. با این حال اگر سمعک برای کودک بزرگ باشد و به خوبی روی گوش او قرار نگیرد می­توان از هدبندهای نخی برای نگه داشتن آن در جای مناسب استفاده کرد. فقط باید دقت داشت که هدبند، روی میکروفون سمعک را نپوشاند. به علاوه برای اطمینان از خارج نشدن سمعک از گوش کودک و گم شدن آن می­توان از بندهای نگهدارنده سمعک نیز استفاده نمود و یک سر این بند به سمعک و سر دیگر آن به لباس کودک متصل می­شود تا در حین فعالیت سمعک کودک روی زمین نیفتد.

2. مقاومت در برابر آب

یکی دیگر از ویژگی­‌های حائز اهمیت در انتخاب سمعک مناسب برای کودکان و شیرخواران، مقاومت آن در مقابل آب و گردو خاک است. برای مثال در شیرخواران که عمدا در حالت دراز کش هستند احتمال ریختن استفراغ روی سمعک وجود دارد، به همین جهت باید حتما سمعکی انتخاب شود که مقاومت بالایی در مقابل نفوذ چنین مواردی را داشته باشد. به منظور بررسی مقاومت سمعک در برابر آب، باید کد IP (محافظت از نفوذ) را مشاهده نمود. معمولا به شکل IP 68 نوشته می­شود. عدد اول به محافظت در برابر ذرات جامد مانند گرد و غبار و شن اشاره دارد که بالاترین سطح آن، 6 است، به این معنی که دستگاه دارای مقاومت کامل است. رقم دوم نشان دهنده مقاومت در برابر آب است. اکثر سمعک‌­های امروزی دستگاه‌های شنوایی مدرن، به عدد 8 دست یافته­‌اند. به این معنی که سمعک توان مقاومت در مقابل نفوذ آب در عمق یک متری را دارد.

3. قابلیت­‌های اتصال

سمعک­‌های مدرن اغلب مجهز به گزینه اتصال بلوتوثی و وایرلس به انواع لوازم الکترونیک دیگر مانند تلویزیون، گوشی­های هوشمند و دیگر لوازم کمک شنیداری مانند سیستم FM هستند که به کاربران امکان حضور فعال در محیط­های مختلف را می­دهد و به راحتی می­توانند همانند دیگر همسالان خود در اکثر فعالیت­های آموزشی و تفریحی مشارکت فعال داشته باشند. بعلاوه والدین از طریق اپلیکیشن ها موجود بر روی گوشی خود می­توانند تنظیمات سمعک را تغییر دهند.

سیستم FM از دیگر ابزارهای کارآمد برای کودکان به ویزه در سنین مدرسه به شمار می­رود. اساس عملکرد این سیستم انتقال صدای فرد گوینده به صورت مستقیم به سمعک می­باشد. به این شکل که یک میکروفون در اختیار فرد گوینده قرار داده می­شود و صدای او از طریق امواج رادیویی به گیرنده موجود در سمعک منتقل می­گردد. در نتیجه صدای گفتاری به نویزهای موجود در محیط آغشته نخواهد شد و با کیفیت بسیار بالایی در اختیار کاربر قرار داده می­شود. در محیط های آموزشی که همواره سر و صدا و نویز زمینه در محیط وجود دارد، سیستم FM به شدت کارآیی دارد و کمک قابل توجهی به بهبود درک گفتار کودکان می­کند.

4. امکان تعیین برنامه­های متعدد

کودکان به ویژه در سنین مدرسه در موقعیت­های شنیداری متنوعی قرار می­گیرند، از کلاس درس آرام تا زمین­های بازی شلوغ.  این امر ایجاب می­کند که امکان تغییر تنظیمات سمعک متناسب با شرایط کودک وجود داشته باشد. در سمعک­های هوشمند این تغییرات به صورت اتوماتیک و توسط خود سمعک در محیط­های مختلف اعمال می­شوندو در مدل­های رده پایین­تر امکان تعریف چندین برنامه برای محیط­های مختلف وجود دارد که بر حسب نیاز کودک و یا والدین برنامه را تغییر می­دهند تا به تنظیمات مورد نظر برسند.

5. فناوری تله کویل

فناوری تله کویل یک مدار الکترومغناطیسی در سمعک است که توانایی دریافت سیگنالهای مغناطیسی موجود در محیط را دارد. در برخی محیط­های عمومی مانند کلاس­های درس یا سالن سینما سیستم لوپ وجود دارد که صداها را به شکل سیگنال مغناطیسی در محیط پخش می­کنند و کاربران سمعک­های مجهز به مدار تله کویل با قرار گرفتن در چنین محیط­هایی، سیگنال را به طور مستقیم  و بدون آغشته شدن به نویز­های محیطی دریافت خواهند کرد. در حقیقت به جای دریافت صدا از طریق میکروفون، صدا توسط مدار تله کویل و به شکل الکترومغناطیسی دریافت می­شود. این فناوری به بهبود توانایی درک گفتار به ویژه در محیط‌های شلوغ کمک کننده است.

نکات ایمنی دررابطه با سمعک کودکان

1. بلعیدن باتری و سمعک

حتما باید باتری­‌ها را (چه نو و چه مصرف شده) از دسترس کودکان، به ویژه کودکان زیر سه سال، دور نگه داشت. در مواردی دیده شده که کوک حین بازی با سمعک خود، باتری آن را درآورده و آن را بلعیده است. بهم همین جهت حتما باید در سمعک کودکان زائده مخصوصی در زیر درب باتری برای پیشگیری از باز شدن توسط کودک، در نظر گرفته شود یا به هر طریقی از امکان باز شدن راحت درب باتی پیشگیری شود.

در صورتی که والدین احتمال بلعیده شدن باتری سمعک را می‌­دهند باید بی­درنگ به پزشک مراجعه کنند. پزشکان با استفاده از روش‌­های تصویربرداری می­‌توانند متوجه این مسئله شوند. در صورت تائید بلعیده شدن باتری، والدین باید طی 24 الی 72 ساعت خارج شدن باتری از دستگاه گوارشی را تائید کنند. وادار کردن کودکن به استفراغ توصیه نمی‌­شود چرا که ممکن است موجب بیرون آمدن باتری از معده و گیر کردن آن در مری شود که احتمال سوزش شیمیایی مری را به دنبال خواهد داشت.

2. انفجار باتری

والدین باید در نظر داشته باشند که باتری­های یکبار مصرف قابل شارژ نیستند و به هیچ عنوان نباید آن‌­ها را در دستکاه شارژر قرار داد، چون احتمال انفجار باتری وجود دارد. بعلاوه از انداختن باتری در اتش نیز باید پرهیز شود زیرا احتمال انفجار باتری وجود دارد.

3. افت شنوایی ناشی از نویز

گرچه تمامی سمعک‌­های دیجیتال دارای مدار کنترل کننده سطح شدت صدای خروجی هستند، اما باید در نظر داشت مواجه با نویزهای بلند مانند سر و صدای انفجار ترقه حتی در افراد کم‌­شنوا نیز می­تواند آسیب‌­رسان بوده و موجب بدتر شدن آستانه‌­های شنوایی شود.

کدام برند سمعک برای کم شنوایی کودکان مناسب است؟

اتیکن

یکی از شرکتهای پیشتاز در زمینه ارائه سمعک اطفال، شرکت اتیکن است. اتیکن دو نوع سمعک Play XP و Xceed Play را به ترتیب ترتیب برای کودکان مبتلا به کم­شنوایی­ ملایم تا شدید و کم­شنوایی شدید تا عمیق ارائه نموده است. این سمعک­ها از نظر تکنولوژی مورد استفاده جزء بالاترین رده­های سمعک­های هوشمند دنیا به شمار می­روند. در ادامه به تفصیل به شرح این دو نوع سمعک می­پردازیم.

• • سمعک Oticon Play PX که به طور خاص برای کودکان طراحی شده است، اولین سمعک کودکان در جهان با تکنولوژی شبکه عصبی عمیق (DNN) است، به عبارت بهتر با 12 میلیون صحنه صدای واقعی آموزش دیده تا یاد بگیرد که چگونه صداها را بیشتر شبیه به مغز پردازش کند. این سمعک­ها مجهز به فناوری MoreSound Intelligence هستند که کمک می­کند تا مغز اصوات را راحت‌تر از هم تفکیک کرده و روی آنچه مهم­تر است تمرکز کند. بعلاوه در هر ثانیه 500 مرتبه محیط شنیداری را اسکن می­کند که بتواند اصوات را با دقت بالاتری انالیز نماید. همچنین به سرعت تنظیمات خود را در پاسخ به تغییرات محیطی اعمال می­کن تا کودک بیشترین بهره را از مکالمات ببرد. طیف گسترده ای از ویژگی های اتصال را ارائه می دهد که می تواند در توانایی کودکان برای یادگیری، معاشرت و لذت بردن از زندگی اطرافشان تفاوت ایجاد کند.

• سمعک‌­های Play PX از نظر قابلیت ارتباط وایرلس با دیگر لوازم الکترونیک بسیار پیشرفته هستند و امکانات زیادی را در اختیار کاربر می­گذارند. برای مثال EduMic (نام اختصاصی سیستم FM در شرکت اتیکن) یکی از ابزارهایی است که درکلاس درس کاربرد دارد و امکان دسترسی مستقیم به صدای معلم را از طریق یک ریموت میکروفون وایرلس فراهم می­آورد. به این ترتیب اثرات سوء ناشی اکوی صدا، شلوغی و ازدحام فضای کلاس و فاصله از معلم را به حداقل می­رساند. ارتباط وایرلس با انواع گوشی­های موبایل هوشمند نیز امکانات متعددی در اختیار کاربران می­گذارد. برای مثال صدای تماس تلفنی به شکل مستقیم به هر دو سمعک منتقل می­ود و نیازی به استفاده از خود گوشی موبایل یا هندزفری نیست. بعلاوه از دکمه­های موجود بر روی سمعک هم می­توان برای پاسخ دادن، رد کردن و پایان دادن به تماس ها استفاده نمود. سمعک­های Oticon Play PX در دو مدل شارژی و معمولی (غیر شارژی) ارائه شده­اند. هم­چنین مدل شارژی دارای دو حالت با شارژر رومیزی استاندارد و با شارژر هوشمند قابل حمل و اختیاری است. شارژر رومیزی بسیار  قدرتمند بوده که فقط با سه ساعت شارژ، مب­توان از سمعک برای یک روز کامل استفاده کرد. شارژر هوشمند قابل حمل نیز ابزار مناسبی برای مسافرت به شمار می­رود. در صورت شارژ کامل آن، می­تواند شارژ مورد نیاز سمعک را حداقل برای سه روز تامین نماید. این سمعک­ها در 12 رنگ جذاب و متنوع ارائه شده­اند.
• سمعک Oticon Xceed Play برای افت-های شنوایی شدید و عمیق تعبیه شده­اند. از نظر تکنولوژی پردازش صدا و قابلیت ارتباطات وایرلس همانند سمعک­های Play PX هستند اما فقط غیرقابل شارژ هستند . باید از باتری یکبار مصرف برای آن استفاده نمود.