جرم گوش چیست؟

جرم گوش (که با نام «سرومن/Cerumen» یا «وکس گوش/Wax Ear » شناخته می‌شود) بخشی مفید و طبیعی از سیستم دفاعی بدن است که نقش مهمی را در سالمت گوش ایفا می‌کند. این ماده در حالت طبیعی می‌بایست به‌طور خودکار از گوش خارج شود؛ اما علی‌رغم مزایای زیادی که دارد، تولید بیش‌ازحد و یا اختلال در روند خروج آن از گوش، مجرای گوش را مسدود کرده و مشکالتی را ایجاد می‌کند. سرومن فشرده (Cerumen Impacted) یکی از شکایات رایج در بیماران مراجعه‌کننده به متخصص گوش و حلق و بینی؛ به‌ویژه سالمندان است. با این وجود، فیزیولوژی، اهمیت بالینی و روش‌های درمان آن چندان شناخته شده نیست. بنابراین در این مقاله به بررسی علل و عالئم انسداد مجرای گوش بر اثر جرم و درمان‌های رایج این عارضه می‌پردازیم.

جرم گوش چگونه تولید می‌شود؟!

یک سوم خارجی مجرای گوش غضروفی و دوسوم داخلی آن استخوانی است. در بخش استخوانی مجرا، پوست مستقیما بر روی استخوان قرار گرفته است. اما در بخش غضروفی، در زیر پوست فولیکول‌های مو، غدد چربی و غدد سرومن وجود دارند. غدد چربی لیپیدها و غدد سرومن پپتیدها را به درون مجرای گوش ترشح می‌کنند. جرم گوش در واقع ترکیبی از ترشحات غدد چربی و سرومن موجود در مجرا، سلول‌های پوستی مرده (کرنئوسیت ها)، موهای کنده شده از مجرا، باکتری‌ها و گرد و غبار و ذرات خارجی که وارد گوش شده‌اند، می‌باشد. عالوه بر این مواد، جرم گوش حاوی کراتین نیز هست. کراتین ماده‌ای است که سطح پوست بدن، موها و ناخن‌ها را می پوشاند و سبب استحکام و مقاومت آن‌ها می‌شود. به طور میانگین، سرومن گوش حاوی 06 %کراتین است. هرچه میزان کراتین موجود در سرومن بیشتر باشد، سرومن سخت‌تر خواهد بود؛ در حالی که در سرومن نرم، کرنئوسیت‌ها غالب هستند. به طور کلی می‌توان گفت سرومن از لحاظ میکروبیولوژی شامل اسیدهای چرب، الکل، ذرات خارجی و گردو غبار و کلسترول می‌باشد. میزان تولید سرومن، رنگ و ترکیبات آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

جرم گوش چند نوع است؟!

در حالت کلی، سرومن گوش بر اساس جنس و رنگ طبقه بندی می‌شود. سرومن از نظر جنس، به دو نوع خشک (سخت) و مرطوب (نرم) تقسیم می‌شود که هر فرد بسته به شرایط ژنتیکی، محیط زندگی، سن و برنامه غذایی، می‌تواند یکی از این دو نوع سرومن را داشته باشد.
1 –سرومن مرطوب (نرم): این نوع سرومن رنگ روشن یا قهوه‌ای تیره داشته و چسبناک است. چسبندگی آن نیز به دلیل وجود درصد باالی لیپید (چربی( و رنگدانه (مالنین) می‌باشد. سرومن مرطوب اغلب در جمعیت‌های سفید پوست و آفریقایی دیده می‌شود.
2 –سرومن خشک (سخت): این نوع سرومن به رنگ خاکستری یا قهوه‌ای بوده و حالت شکننده دارد، نسبت به سرومن مرطوب حاوی لیپید و رنگدانه‌ی کمتری است و اغلب در ساکنین خاور میانه، آمریکا و اروپای شرقی دیده می‌شود.
رنگ سرومن نیز می‌تواند حاوی اطالعاتی باشد:
1 –سفید و برفکی: نشان‌دهنده‌ی فقدان مواد شیمیایی تولیدکننده بوی بدن است. به عبارت دیگر هرچه رنگ سرومن تیره‌تر و چسبنده‌تر باشد، نشان‌دهنده فعالیت بیشتر غدد عرق است و بالعکس هرچه رنگ آن روشن‌تر باشد، نشان‌دهنده تعریق کمتر فرد است.
1 –قهوه‌ای روشن، نارنجی یا زرد: نشان‌دهنده‌ی سلامت کامل است. کودکان معمولا جرم گوش نرم‌تر و روشن‌تری دارند.
2 –قهوه‌ای تیره یا سیاه: نشان‌دهنده‌ی کهنه بودن سرومن است. در واقع رنگ تیره‌ی سرومن ناشی از باکتری‌ها و ذرات خارجی گیر افتاده در آن است. البته با افزایش سن نیز رنگ سرومن تیره‌تر و جنس آن خشک‌تر می‌شود. چنانچه رنگ قرمز در سرومن دیده شود، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی آسیبی در مجرای گوش باشد که منجر به خونریزی شده است.

جرم گوش چه مزایایی دارد؟!

سرومن یا جرم گوش اسیدی بوده، خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی داشته، برای تمیز نگه داشتن گوش‌ها تولید می‌شود و با گیر انداختن گرد و غبار و ذرات خارجی از گوش میانی و داخلی محافظت می‌کند. همچنین با خاصیت آب گریزی خود مانع تجمع آب در مجرای گوش می‌شود(ماندن طولانی مدت آب و رطوبت درون مجرای گوش سبب عفونت می‌شود.) بوی جرم گوش نیز از ورود حشرات به مجرای گوش جلوگیری می‌کند و چنانچه حشره‌ای وارد مجرای گوش شود، حالت چسبندگی سرومن مانع رسیدن حشره به پرده تمپان و آسیب به آن می‌گردد.
به طور کلی تصور بر این است که سرومن به عنوان سد دفاعی گوش عمل می‌کند؛ اما نکته‌ی مهم این است که عملکرد سرومن به عنوان بخشی از سیستم دفاعی بدن تا حدودی نادرست می‌باشد. به عنوان مثال اگر سرومن نقش مهمی را در سیستم دفاعی ایفا می‌کند، انتظار می‌رود ترکیبات آن در پاسخ به عفونت‌ها تغییر کند. مثلا می‌بایست قرار گرفتن در معرض باکتری‌ها، ترکیبات ضد باکتری موجود در سرومن را افزایش دهد. این در حالی است که مطالعات نشان داده‌اند سرومن بیماران مبتالا به اوتیت خارجی (عفونت مجرای گوش) نسبت به افراد هنجار، نه‌تنها حاوی مقدار بیشتری اسیدهای چرب آنتی باکتریال نیست؛ بلکه میزان تولید سرومن نیز در این بیماران کاهش می‌یابد که علت این امر ناشناخته است. همچنین با این فرض که سرومن نقش دفاعی دارد، می‌بایست در فصول سرد سال که احتمال عفونت گوش بیشتر است، میزان تولید آن هم افزایش یابد که چنین اتفاقی تاکنون اثبات نشده است. حتی مطالعات میکروبیولوژیک نشان داده‌اند که سرومن یک محیط غنی را برای رشد میکروارگانیسم‌ها فراهم می‌کند؛ به‌گونه‌ای که ریسک عفونت گوش در افراد دچار انسداد مجرای گوش بر اثر سرومن فشرده بیشتر از سایرین است. بنابراین بر اساس این شواهد، تنها وظیفه‌ی سرومن فراهم کردن مکانیسمی برای دفع کراتین تولیدشده در مجرای گوش و جلوگیری از رسیدن عوامل خارجی به پرده تمپان است.

آیا الزم است گوش‌های خود را به طور روزمره تمیز کنیم؟!

در قسمت‌های مختلف بدن، سلول‌های پوستی مرده از طریق اصطکاک و سایش پوست برداشته می‌شوند؛ اما واضح است که چنین امکانی در عمق مجرای گوش وجود ندارد. لایه خارجی و اپیدرمی پرده تمپان و مجرای گوش، از مرکز پرده تمپان رشد کرده و سلول‌های پوستی مرده و سرومن را به سمت بیرون مجرا هدایت می‌کند. این ویژگی که اصطالحا «مهاجرت /Migration » نامیده می‌شود، کاملا منحصر به همین قسمت از بدن است و سرعت آن 1-5/6 میلیمتر در روز می‌باشد. این مهاجرت پوستی عالوه بر تمیز کردن مجرای گوش، امکان التیام سریع و خودبخودی پرفوراسیون (پارگی) پرده تمپان را فراهم می‌کند. علاوه‌براین، حرکات فک بر اثر جویدن و یا صحبت کردن نیز به خارج شدن طبیعی جرم گوش کمک می‌کند. بنابراین در شرایط طبیعی نیازی نیست که گوش‌های خود را به‌صورت روزمره تمیز کنید. حتی شستن مرتب گوش مضر است؛ زیرا راه را برای آسیب پرده تمپان باز می‌کند. توصیه می‌شود نهایتا گوش‌های خود را هر 2 یا 4 هفته یک بار تمیز کنید.

علت تجمع سرومن در مجرای گوش (Impaction Cerumen) چیست؟!

انسداد مجرای گوش بر اثر تجمع سرومن ممکن است برای هر کسی رخ دهد. تقریبا 16 %کودکان و 5 %بزرگسالان حداقل یک بار در زندگی خود با چنین اتفاقی مواجه می‌شوند. از نظر پاتوبیولوژیک، فشردگی سرومن می‌تواند ناشی از شکست در تجزیه کراتینوسیت‌هایی باشد که به طور طبیعی به عنوان بخشی از تغییرات پوستی در مجرای گوش تولید می‌شوند. همانطور که گفتیم، هرچه سرومن سخت‌تر باشد، کراتین بیشتری دارد. بنابراین احتماال افرادی که مستعد اپیزودهای عودکننده‌ی تجمع سرومن هستند، مقدار کافی از مواد تخریب‌کننده‌ی کراتینوسیت‌ها را در بدن خود ندارند. عالوه بر این، کاروتن (جزئی از ویتامین A)هم ممکن است از طریق هایپرپالژی پوستی و افزایش فعالیت غدد سرومن، تولید سرومن و ریسک فشردگی سرومن را افزایش دهد. البته این موارد (عدم تجزیه کراتینوسیت ها و اثر کاروتن) به‌عنوان بیماری یا اختالل محسوب نمی‌شوند و گفته می‌شود گوش فرد به طور طبیعی سرومن زیادی تولید می‌کند.
سایر فاکتورهایی که می‌توانند ریسک تجمع سرومن در گوش را افزایش دهند، عبارتند از:

1. باریک بودن، بدشکلی یا آسیب مجرای گوش؛ مانند استنوزیس (رشد توده استخوانی درون مجرای گوش) که فرایند مهاجرت پوستی گوش خارجی را مختل می‌کند
2. وجود موی زیاد درون مجرای گوش
3. وجود یک بیماری پوستی مانند اگزما که بر گوش اثر بگذارد
4. التهاب مجرای گوش؛ مثال در اوتیت خارجی یا سندروم گوش شناگران
5. افزایش سن (با افزایش سن، جرم گوش خشک تر می‌شود)
6. اضطراب، ترس و تحرک بیش از حد؛ غدد درون مجرای گوش که در تولید جرم نقش دارند، غدد آپوکرین نامیده می‌شوند. این غدد در واقع همان غدد مسئول تولید عرق بوده و همانطور که اضطراب و ترس سبب تعریق بیشتر می‌گردد، تولید جرم گوش را نیز افزایش می‌دهد.
7. وارد کردن مکرر اجسام خارجی به مجرای گوش؛ مانند گوش پاک کن، هندزفری یا سمعک؛ رایج‌ترین علت سرومن فشرده این است که فرد سعی می‌کند خودش گوش هایش را تمیز کند. این کار اغلب جرم را به بخش‌های عمقی تر مجرای گوش هل می‌دهد و می‌تواند باعث آسیب جدی به پوست مجرای گوش یا پرده تمپان شود.

تجمع سرومن در مجرای گوش (Impaction Cerumen) چه علائمی دارد؟!

گاهی فرایند مهاجرت اپیدرم در مجرای گوش دچار اختلال می‌شود و یا به دلایل مختلفی تولید سرومن توسط غدد درون مجرا افزایش می‌یابد که نتیجه‌ی آن تجمع سرومن در مجرای گوش خواهد بود. می‌تواند سرومن فشرده می‌تواند سبب عالئم ناخوشایندی شود که گاهی عدم درمان آن تبعات جدی را به دنبال خواهد داشت.

علائم تجمع جرم در گوش عبارتند از:

1. کم شنوایی: در ابتدا کم بوده و به تدریج افزایش می‌یابد. در موارد شدید، کم شنوایی نیز عوارضی مانند عملکرد شغلی ضعیف و انزوای اجتماعی را به دنبال دارد. یکی از عالئم کم شنوایی انتقالی (ناشی از عفونت یا سرومن فشرده) این است که فرد صدای خود را بلندتر می‌شنود؛ بنابراین افراد مبتلا به چنین مشکلاتی معمولا بسیار آهسته صحبت می‌کنند.
2. درد یا احساس گرفتگی در گوش
3. وزوز گوش: اسپاسم پرده تمپان بر اثر فشار ناشی از سرومن منجر به وزوزی می‌شود که صدای غرش یا ورور می‌دهد. همچنین اگر سرومن مدت طولانی در گوش باشد و بعد تخلیه شود، ممکن است بعد از تخلیه سرومن، مدتی بیمار دچار وزوز شود که این وزوز بعد از چند روز از بین می‌رود.
4. سرگیجه
5. خارش داخل یا اطراف گوش
6. افزایش احتمال عفونت گوش
7. سرفه رفلکسی: شاخه‌ای از عصب واگ که عصبدهی به سیستم تنفسی را بر عهده دارد، از مجرای گوش عبور می‌کند. بنابراین سرومن فشرده می‌تواند به عصب واگ فشار وارد کرده و باعث ایجاد سرفه‌های رفلکسی شود.
8. ترشح یا بوی بد مجرای گوش
9. پرفوراسیون پرده تمپان: سرومن به تنهایی نمی تواند باعث پارگی پرده تمپان شود؛ اما وقتی خود بیمار در تالش برای خارج کردن سرومن، آن را به سمت داخل هل می دهد، ممکن است باعث پارگی پرده تمپان شود. پرفوراسیون پرده تمپان نیز می تواند سبب ایجاد فیستول پری لنف گردد )در این حالت دریچه گرد یا بیضی حلزون گوش داخلی دچار آسیب شده و عالئمی مانند نیستاگموس )دو دو زدن چشم ها(، کم شنوایی حسی-عصبی و وزوز را به همراه دارد(. البته وجود عالئمی مانند درد گوش یا کاهش شنوایی، لزوما به معنای تجمع جرم در گوش نیست. اختالالتی مانند اوتیت خارجی نیز با درد گوش و کم شنوایی همراه هستند. همچنین انسداد شیپور استاش در مواردی مانند ابتال به سرماخوردگی نیز عالئمی مانند احساس پری، درد و یا وزوز گوش را به همراه دارد.

بنابراین جهت اطمینان از علت وجود هر یک از عالئم فوق، مراجعه به
شنوایی شناس یا متخصص گوش و حلق و بینی ضروری است. لازم به ذکر است که در بسیاری از موارد سرومن فشرده خطرناک نیست و این عالئم نیز بعد از خارج کردن جرم گوش برطرف می شوند.

روش‌های درمان تجمع سرومن در گوش:

در اولین مرحله باید مطمئن شوید عالئمی که دارید ناشی از سرومن فشرده است و علت دیگری ندارد. بدین منظور حتما به شنوایی شناس مراجعه کنید. شنوایی شناس با استفاده از دستگاهی به نام اتوسکوپ داخل مجرای گوش را می بیند و از انسداد مجرای گوش مطمئن می شود. توجه داشته باشید که خارج کردن جرم گوش در حیطه وظایف شنوایی شناس نیست و در صورت نیاز به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع داده خواهید شد. اکنون انتخاب این که خودتان با استفاده از روش های خانگی مشکل خود را برطرف کنید یا به پزشک مراجعه کنید بر عهده خودتان است.
مهم ترین توصیه این است که از انگشت ها یا هر وسیله دیگری مانند گوش پاک کن، گیره کاغذ، سنجاق سر یا سنجاق قفلی برای خارج کردن جرم گوش استفاده نکنید. این کار می تواند جرم را بیشتر به سمت داخل هل داده و کار را مشکل تر کند؛ به ویژه اگر سابقه جراحی گوش داشته اید با دچار پرفوراسیون پرده گوش، درد گوش یا ترشح گوش هستید. مطالعات نشان می دهند که 16-26 %پرفوراسیون های تروماتیک پرده تمپان ناشی از آسیب مکانیکی و اکثرا بر اثر تالش های خود فرد برای تمیز کردن مجرای گوش است. از طرفی تحقیقات نشان داده اند که استفاده از گوش پاک کن باعث تولید بیشتر سرومن می گردد؛ زیرا گوش پاک کن موهای درون مجرای گوش را تحریک می کند و با توجه به این که غدد سرومن و چربی نیز در مجاورت فولیکول های مو قرار دارند، تحریک آن ها موجب تولید بیشتر سرومن می گردد.
درمان سرومن فشرده شامل روش های خانگی و مراجعه به پزشک است.

روش های خانگی عبارتند از:

1- شمع گوش (Ear Candles / Ear Cones / Auricular Candles)

امروزه در برخی داروخانه ها و فروشگاه های لوازم آرایشی، محصولی به نام »شمع گوش« عرضه می شود و متقاضیان زیادی نیز دارد. شمع گوش در واقع یک مخروط توخالی از جنس نخ پنبه یا کتان فشرده شده است که به موم یا پارافین آغشته شده است.
امروزه برخی افراد از شمع گوش برای درمان مشکالت شنوایی از قبیل خارج کردن جرم گوش، درمان کم شنوایی و وزوزگوش استفاده می کنند. به همین دلیل در این بخش به بررسی چند پرسش مهم در خصوص این روش و اعتبار و وجاهت علمی آن می پردازیم.

نحوه استفاده از شمع گوش چگونه است؟!

ابتدا در یک کاغذ یا فوبل آلومینیوم سوراخی به اندازه قطر شمع ایجاد کرده و شمع را در آن فرو می برند تا در حین سوختن، قطرات موم شمع منجر به بروز سوختگی در صورت بیمار نشود. سپس بیمار به پهلو می خوابد؛ به گونه ای که گوش مورد نظردر بالا قرار گیرد. در ادامه شمع درون مجرای گوش نگه داشته شده و سپس شمع را روشن می کنیم. شمع می بایست برای حدود 15 دقیقه در این وضعیت بر روی گوش باقی بماند. در نهایت شمع را خاموش کرده و گوش خارجی را توسط یک دستمال
یا پد تمیز می کنند.

خطرات احتمالی استفاده از شمع گوش عبارتند از:

• سوختگی و آسیب به گوش، پوست و مو بر اثر موم داغ؛
• انسداد مجرای گوش به دلیل چکیدن موم شمع به داخل مجرا؛
• ته نشین شدن جرم در مجرای گوش؛
• پرفوراسیون یا پارگی پرده گوش؛
• کم شنوایی؛
• اوتیت خارجی (عفونت گوش خارجی)؛

2 -استفاده از روغن ها:

بعضی افراد از روغن ها برای نرم کردن جرم گوش استفاده می کنند. تاکنون تحقیق علمی در زمینه سودمندی آن ها انجام نشده است؛ اما مطمئنا خطری ندارند. می توان از روغن زیتون، روغن بادام، روغن بچه، گلیسیرین یا روغن های معدنی بدین
منظور استفاده کرد.
در اینجا یک روش برای استفاده از روغن زیتون برای خارج کردن جرم گوش را می گوییم:

• یک قطره چکان را از روغن زیتون پر کنید.
• سر خود را به پهلو گرفته و دو یا سه قطره روغن را درون مجرای گوش خود بچکانید.
• چند دقیقه صبر کنید و سپس از یک پارچه برای تمیز کردن روغن اضافی استفاده کنید.
• این کار را به مدت یک تا دو هفته، روزی دو بار تکرار کنید.

3 -هیدروژن پروکساید:

می توانید از هیدروژن پروکساید 3 درصد به عنوان قطره گوش استفاده کنید. تصور می شود که این محلول زمان جوشیدن،
بخشی از جرم گوش را جدا می کند.

• یک قطره چکان را از هیدروژن پروکساید پر کنید
• سر خود را به پهلو گرفته و 5 تا 16 قطره از آن را به درون گوش خود بچکانید
• حدود 5 دقیقه صبر کنید
• سپس سر خود را برعکس بگیرید تا محلول و جرم گوش حل شده در آن خارج شوند
• این کار را به مدت 14-3 روز، روزانه یک بار انجام دهید

4 -جوش شیرین:

جوش شیرین و آب یک راه دیگر برای خارج کردن جرم گوش است. تصور می شود این محلول جرم گوش را در خود حل می‌کند.

1. یک قاشق چای خوری جوش شیرین را در دو قاشق چای خوری آب حل کنید
2. سر خود را به پهلو گرفته و 5 تا 16 قطره از محلول را به داخل مجرای گوش بچکانید
3. یک ساعت صبر کرده و سپس گوش خود را با آب بشویید

استفاده از این محلول ها سرومن را نرم کرده و کمک می کند تا سرومن به طور طبیعی از گوش خارج شود؛ اما ممکن است در ابتدا با نفوذ به درون سرومن و حجیم شدن سرومن، کم شنوایی یا سایر عالئم تشدید شوند. به طور کلی این روش های خانگی به صبر و حوصله ی زیادی نیاز دارند. ضمن این که ممکن است بعضی از این محلول ها حساسیت پوستی ایجاد کنند. بنابراین در استفاده از این روش ها جانب احتیاط را رعایت کنید.

5 -شستن گوش با آب:

فشار مالیم آب می تواند به خارج کردن جرم گوش کمک کند. شما می توانید از این روش بعد از هر یک از روش های بالا که جرم گوش نرم شد استفاده کنید. ترکیب دو روش می تواند موثرتر باشد.

1.  یک سرنگ مخصوص تمیز کردن گوش بخرید
2. آن را از آب هم دمای بدن پر کنید
3. سر خود را نزدیک یک کاسه بگیرید؛ به گونه ای که گوش مورد نظر پایین باشد
4. با استفاده از سرنگ آب را به درون مجرای گوش بریزید
5. سر خود را به پهلو خم کنید تا آب اضافی از گوش خارج شود
6. در نهایت گوش خود را با یک دستمال پارچه ای خشک کنید

نکته مهم: اگر پرده گوش شما پاره است هیچ یک از این روش ها را استفاده نکنید. در این حالت رطوبت می تواند باعث عفونت گوش شود. پس حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنین استفاده از روش آخر )شستن گوش با آب( به مهارت زیادی نیاز دارد اگر فشار آب زیاد باشد، می تواند به پرده گوش آسیب برساند. بنابراین توصیه می شود در چنین مواردی از خوددرمانی پرهیز کرده و در وهله اول به پزشک مراجعه کنید.

در صورت استفاده از روش های خانگی، در صورتی که بعد از 5 روز عالئم انسداد مجرای گوش برطرف نشد، به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. ایمن ترین راه برای خارج کردن جرم گوش، مراجعه به پزشک است. پزشک با روش های زیر جرم را خارج می کند که هریک مزایا و معایب خاص خود را دارند:

1. خارج کردن سرومن با دستگاه ساکشن، فورسپس یا پنس مخصوص خارج کردن جرم گوش: در این روش پزشک می تواند با استفاده از ویدئواتوسکوپ داخل مجرای گوش را ببیند و بنابراین احتمال آسیب به دیواره مجرای گوش یا پرده تمپان کم
   است. همچنین به دلیل عدم استفاده از آب، ریسک عفونت گوش بعد از خارج کردن سرومن بسیار کم می باشد؛ اما نیاز به مهارت بسیار زیادی دارد.
2. شست و شوی گوش با آب: نسبت به روش قبلی راحت تر است و نیاز به تجهیزات کمتری دارد. به همین دلیل اکثر متخصصین گوش و حلق و بینی در وهله اول این روش را انجام می دهند. البته این روش هم کامال بی خطر نیست. چنانچه بیمار دچار پرفوراسیون پرده تمپان باشد، آب و سرومن وارد گوش میانی شده و آب باقی مانده بعد از شست و شوی گوش می تواند باعث عفونت شود. عالوه بر این، اگر فشار آب تزریق شده به گوش زیاد باشد، ممکن است باعث پارگی پرده تمپان و آسیب به مجرای گوش شود. آسیب پرده تمپان می تواند با آسیب قابل توجه گوش داخلی مرتبط باشد. از جمله آسیب استخوانچه های گوش میانی، فیستول دریچه گرد یا بیضی و در رفتگی استخوانچه رکابی. شست و شوی گوش در موارد نادری ممکن است سبب کم شنوایی دائمی شود. بنابراین افرادی که فقط یک گوش شنوا دارند، باید با احتیاط بیشتری تحت شست و شوی گوش قرار بگیرند.
   لازم به ذکر است که در افراد مبتال به دیابت، PH سرومن گوش اسیدیته ی کمتری خواهد داشت که در نتیجه ی آن سرومن عملکرد محافظتی کمتری دارد. بنابراین افراد مبتال به دیابت باید بیشتر از گوش های خود مراقبت کنند؛ زیرا احتمال بروز عفونت گوش در پی تجمع سرومن در آن ها بیشتر است. از طرفی التیام پارگی احتمالی پرده تمپان در افراد مبتال به دیابت و یا نقص سیستم ایمنی دشوارتر است. بنابراین توصیه می شود برای این افراد شست و شوی گوش انجام نشود و از روش دیگری برای خارج کردن سرومن استفاده گردد.
3. جراحی: به عنوان مثال چنانچه سرومن فشرده ناشی از استنوزیس مجرای گوش باشد، تنها راه درمان جراحی است.

باتوجه به خطرات احتمالی خارج کردن فیزیکال سرومن، به نظر می رسد تنها روش درمانی نسبتا قابل قبول به عنوان جایگزین خارج کردن سرومن یا شست و شوی گوش، استفاده از قطره های گوش باشد. قطره های گوش اغلب برای درمان موارد خفیف فشردگی سرومن و یا کاهش نیاز به جراحی گوش مورد استفاده قرار می گیرند. هیچ مطالعه قوی وجود ندارد که اثربخشی محلول های مختلف را برای نرم کردن سرومن با یکدیگر مقایسه کرده باشد؛ اما رایج ترین محلول هایی که به عنوان قطره گوش

استفاده می شوند، عبارتند از:

1. هیدروژن پروکساید
2. سالین
3. استیک اسید
4. سدیم بیکربنات
5. گلیسیرین

در صورتی که این محلول ها را از داروخانه تهیه کنید، روی آن ها دستور مصرف قید شده است و می توانید طبق دستور، آن هارا استفاده کنید.

معمولا خارج کردن جرم گوش توسط متخصص بی ضرر است. اما برخی از عوارض احتمالی آن که بسیار به ندرت گزارش می
شوند، عبارتند از:

1. واکنش های آلرژیک به قطره های گوش
2. عفونت مجرای گوش خارجی
3. درد گوش
4. کم شنوایی موقتی
5. گیجی یا سرگیجه
6. پارگی پرده تمپان
7. وزوز گوش
8. زخم یا خونریزی خفیف از مجرای گوش

توجه داشته باشید که عدم درمان سرومن فشرده عوارض جبران ناپذیری دارد. بنابراین هرگز به دلیل ترس از این عوارض احتمالی از مراجعه به پزشک خودداری نکنید؛ چرا که این عوارض قابل پیشگیری یا درمان هستند. به عنوان مثال ممکن است بعد از شست و شوی گوش سوراخ کوچکی در پرده تمپان ایجاد شود. این سوراخ بعد از مدتی با فرایند مهاجرت پوستی که قبال توضیح دادیم بهبود می یابد؛ اما تا زمان ترمیم پرده تمپان، باید از ورود آب به گوش جلوگیری کنید تا دچار عفونت گوش نشوید. بدین منظور قبل از استحمام یک تکه پنبه را در گوش خود قرار داده و روی آن را با وازلین چرب کنید تا مانع ورود آب به گوش شود. همچنین تا زمان اطمینان از ترمیم کامل پرده گوش از رفتن به استخر خودداری نمایید.

در واقع می بایست بعد از استفاده از هر یک از روش های فوق جهت درمان سرومن فشرده، به شنوایی شناس مراجعه کرده و تحت ارزیابی شنوایی قرار گیرید. در صورت نیاز شنوایی شناس توصیه های الزم را به شما ارائه خواهد داد.