یکی از شکایات شایع افراد این روزها، شنیده شدن صدایی در گوش و یا حتی در سرشان است که هیچ منبع صوتی در محیط آنرا تولید نمیکند و این صدا منشا داخلی دارد. به این صدا در علم پزشکی وزوز گوش گفته میشود. سالانه حدود 15-20 درصد از افراد در جهان دچار وزوز میشوند. افرادی که دچار وزوز گوش میشوند شکایت های زیادی از اختلالات خواب و اختلال در تمرکز و حافظه و استرس و اضطراب گزارش میکنند. وزوز میتواند در یک گوش و یا در هر دو گوش شنیده شود. وزوز گوش یک بیماری نیست بلکه میتواند نشان دهنده ی یک یا چندین بیماری باشد.
صدای وزوز میتواند شبیه به یکی از صداهای زیر باشد:
1) بوق
2) سوت
3) خش خش
4) شر شر آب
5) شکسته شدن قلنج
6) تیک تیک ساعت
7) همهمه
8) ضربان مانند ضربان قلب
9) جیرجیرک
10) قل قل و جوش و خروش آب
11) زنگ
12) غرش
13) موسیقی یا صحبت دیگری در گوش
وزوز میتواند دائم و یا فقط درمواقع خاص (به عنوان مثال : به هنگام خواب – حین غذا خوردن – لحظات پر تنش و استرس زا- حین سرگیجه – بعد از خستگی مفرط) شنیده شود.
اولین سوالی که به طور حتم ذهن شما را به خود مشغول کرده است، این است که آیا وزوز درمان پذیر است یا خیر؟ بسته به علل ایجاد کننده ی وزوز میتوان در این باره اظهار نظر کرد. به طور کلی میتوان گفت ، برخی وزوز ها درمان پذیر هستند و برخی خیر. در ادامه ی مطلب علل ایجاد کننده ی وزوز را به طور کامل توضیح خواهیم داد . پس توصیه ما به شما این است که حتما مطلب را تا انتها دنبال کنید.
وزوز در چه گروه هایی بیشتر دیده میشود؟
– موزیسین ها
– کارگران و کارمندان کارخانه جات و کارگاه های پر سر و صدا
– رانندگان
– تمامی افرادی که در معرض سر و صداهای بلند از جمله صدای انفجار و ترقه و شلیک گلوله و… هستند
– افرادی که به کم شنوایی دچار هستند
– افرادی که مصرف الکل و یا دخانیات دارند
– افرادی که دچار ضربه به سر یا گوش شده اند
وزوز در چه گروه سنی بیشتر دیده میشود؟
در حال حاضر آمارها نشان میدهد، وزوز بیشتر در افراد میان سال و مسن دیده شده است اما این آمار متاسفانه در جوانان هم به علت استفاده ی طولانی مدت از هدفون و هندزفری در حال افزایش است.
آیا وزوز باعث کم شنوایی میشود؟
واقعیت امر این است که وزوز به خودی خود نمی تواند باعث ایجاد کم شنوایی بشود اما میتواند گاهی در فرایند شنیده شدن کلمات و یا جملات اختلال ایجاد کند. به عنوان مثال: سرباز را رباز یا فرباز میشنود. جالب است بدانید که وزوز در بسیاری از افرادی که به کم شنوایی دچار هستند، دیده شده است. بنابراین افراد کم شنوا احتمال ابتلای بالاتری به وزوز گوش دارند.
درمان کم شنوایی باید به دو علت زیر جدی گرفته شود:
1- درمان کم شنوایی میتواند ازبدتر شدن وزوز گوش جلوگیری کند.
2- درمان کم شنوایی راحت تر از درمان وزوز است و درصد درمان پذیر بودن آن نیز بالاتر است.
آیا وزوز با افسردگی و استرس در ارتباط ست؟
تحقیقات نشان داده است کسانی که دچار ضعف اعصاب هستند و این اتفاق به گونه ای است که خود را در قالب افسرگی یا استرس و اضطراب نشان میدهد ، وزوز دیده شده است. علت این موضوع ممکن است مرتبط با تغییرات متابولیکی و شیمیایی خون باشد که این تغییرات ناشی از مصرف دارو و یا واکنش سیستم عصبی به چنین شرایطی است.
عوامل ایجاد وزوز و سوت در گوش چیست؟
1-ضربه به سر یا گوش
2-فشار خون بالا: میتواند ناشی از مشکلات کلیوی – تصلب شراین – بیماری های (ms خودایمنی (از جمله لوپوس و
3-چربی(کلسترول) بالا
4-دیابت
5-کار در محیط پر سر و صدا و شلوغ : به عنوان مثال تراشکاری – محیط کاری برخی کارگران و کارمندان کارخانه جات – رانندگان تاکسی
6-استرس و اضطراب
7-افسردگی
8-مصرف برخی داروها: از جمله آسپرین و آنتی بیوتیک و کینین و متوترکسات و داروهای ضد افسردگی
9-مصرف کافئین و نمک
10-مصرف مواد مخدر و دخانیات و الکل
11-اشکال در گوش میانی: از جمله انقباضات خود به خودی عضله ی رکابی – بیماری اتواسکلروزیس
12-اشکال در گوش خارجی: مثلا تجمع جرم در مجرای هر دو گوش به گونه ای که جرم به انتها ی مجرای گوش رفته باشد و روی پرده قرار بگیرد.
13- آسیب به سلول های مویی گوش داخلی
14-ورود جسم خارجی به گوش: به عنوان مثال ورود مورچه به گوش و راه رفتن آن روی پرده گوش
15-برخی بیماری ها: از جمله بیماری های متابولیک – منیر- مشکلات تیروئیدی- بیماری (ms خود ایمنی( مانند
16- برخی تومور ها
17- پیر گوشی: انسان بعد از 40 سالگی به مرور دچار پیر گوشی خواهد شد.
18-عفونت گوش و لوزه ها
19-تغییرات هورمونی در بانوان
20-کم خوابی: از فاکتور های بسیار مهم و تاثیر گذار در وزوز کمبود خواب است.
21-آسیب دیدن مفصل فکی گیجگاهی
وزوز گاهی یک علامت هشداردهنده است!
وزوز در یک گوش همراه با کم شنوایی در همان گوش و و سرگیجه می تواند علامتی از تومور شوآنوم باشد. دربعضی موارد وزوز همراه با کم شنوایی میتواند نشان دهنده ی تومور هایی باشد که سیستم شنوایی را تحت تاثیر گذاشته است.
نگران نباشید…
وجود چنینی علائمی ، الزامی بر وجود تومور نیست… اما اگر نشانی از این علائم را مشاهده کردید، جهت اطمینان به متخصص حتما مراجعه کنید.
مقاله مفید : سرگیجه‌ها چند نوع هستند؟ کدام یک خطر بیشتری دارند؟
اولین گام برای رفع وزوز گوش بدون اغراق حفظ آرامش هست
پس
“لطفا از استرس دوری کنید”
اگر این علایم (وزوز یک طرفه + کم شنوایی یک طرفه + سرگیجه) را داشتیم چه کار کنیم؟
به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.
پزشک احتمالا برای شما تست های شنوایی و تصویربرداری از سر و گردن
تجویز میکند و از سوابق پزشکی شما سوال میکند(MRI , CT Scan)
و ممکن است گوش و سر و گردن شما را معاینه میکند.
“برای انجام تست های شنوایی باید به کلینیک شنوایی سنجی مراجعه بفرمائید.”
به طور کلی اولین گام برای تشخیص وزوز، مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی است.
درمان وزوز به چه صورت انجام میشود و آیا به طور کلی درمان پذیر است؟
وزوز انواع مختلفی دارد و بسته به نوع آن میتوان گفت درمان و توانبخشی دارد با خیر.
در ادامه به انواع وزوز میپردازیم و به شما میگوییم که کدام یک ازانواع وزوز درمان پذیر است و کدام نوع نیاز به اقدامات توانبخشی دارد و کدام نوع درمان و توانبخشی کمک کننده نیست.
انواع وزوز:
1-وزوز ارتعاشی: عامل ایجاد این نوع وزوز منبع مکانیکی است که این منبع غالبا در سر و گردن وجود دارد. این نوع وزوز در افراد با حرکات سر و گردن ویا پیشانی و صورت ، کمتر یا بیشتر میشود. به عنوان مثال در برخی افراد گزارش شده است که به آرامی به پشت سر از طریق انگشتان دست ضربه وارد می کنند و در این صورت وزوز کمتری احساس میکنند. یا در برخی دیگر گزارش شده است که با چروک کردن پیشانی و هل دادن پوست به سمت بالا و تکرار این حرکت وزوز کمتری احساس میکنند.
یا وزوز پیکری نیز می‌گویندsomato sound در واقع به این وزوز
علت این نوع وزوز میتواند موارد زیر باشد
- انقباضات خودبه خودی عضله ی رکابی گوش و شیپور استاش گوش
- تومور گلوموس
- تصلب شراین
این نوع وزوز با دارو و یا جراحی درمان پذیر است.
البته روش هایی غیر از دارو و جراحی هم عنوان شده اند که گاها تحت عنوان روش های خانگی درمان وزوز شناخته میشوند. جمعیت های مختلفی در سراسر دنیا گزارش هایی مبنی بر کاهش وزوز با انجام چنین متد هایی، کرده اند. در ادامه مطلب برای شما ویدیویی از روش های درمان خانگی وزوزآماده کردیم.
2-وزوز غیر ارتعاشی: این نوع وزوز منبع مکانیکی و یا ارتعاشی جهت ایجاد آن ندارد. و عامل ایجاد آن میتواند مرتبط با عصب شنوایی (عصب 8) ، سیناپس ها، ساقه ی مغز و مراکز بالایی سیستم عصبی باشد.
اگر بخواهیم تخصصی تر صحبت کنیم باید گفته شود که عامل ایجاد این نوع وزوز نشت ماده ی میانجی در بخش های دهلیزی و شنوایی سیستم شنوایی است که این باعث فعالیت خود به خودی عصب میشود و در نتیجه ی این فعالیت خود به خودی، وزوز ایجاد میشود.
این نوع وزوز از طریق پروسه توانبخشی(از جمله دریافت سمعک) ممکن است بهبود پیدا کند.
به طور کلی فرایند های درمان و توانبخشی وزوز شامل موارد زیر است:
1-دارو: در حال حاضر دارویی جهت درمان وزوز به طور مستقیم وجود ندارد ولی با درمان برخی علل وزوز گوش با استفاده از دارو میتوان از بروز وزوز جلوگیری کرد و یا آن را به حداقل رساند. به عنوان مثال: مصرف دارو جهت کنترل فشار خون مانع از افزایش فشار خون می شود و در نتیجه احتمال رخداد وزوز کمتر خواهد شد و یا از شدت وزوز کاسته می شود.
2-جراحی: جراحی در مواردی به کار میرود که بتواند عامل ایجاد کننده ی وزوز را برطرف کند به عنوان مثال جراحی تومور و برداشتن آن. در واقع جراحی به خصوصی جهت درمان وزوز به طور مستقیم وجود ندارد. به‌عنوان مثال جراحی تومور گلوموس و برداشتن آن میتواند باعث کاهش وزوز شود.
به طور کلی میتوان گفت روش‌های درمانی مختلفی با توجه به علت بروز وزوز گوش تا به حال عنوان شده است. این روش‌ها مبتنی بر استفاده از دارو و یا عمل جراحی هستند. با این حال هیچ روش قطعی برای درمان وزوز تاکنون معرفی نشده است.
3- توانبخشی: در حال حاضر موثر ترین راه جهت کاهش وزوز گوش ، فرآیند توانبخشی است. این فرآیند شامل موارد ذیل است:
1) صدا درمانی:
صدا درمانی یا TRT چیست؟
در این روش از صداهایی با مشخصه ی خاصی از فرکانس و شدت استفاده میشود و در محیط پخش میشود. این اصوات که وسیله جهت رسیدن فرد به آرامش هستند. فرآیند صدا درمانی به گونه ای است که مغز پس از مدتی به صدای وزوزعادت میکند و دیگر آن را نمیشنود.
به تازگی دستگاه هایی جهت صدا درمانی تولید شدند که با پخش موسیقی ملایم و یا اصوات آرامش بخش مانند صدای پرندگان و دریا به فرایند بهبود کمک میکنند. این اصوات میتوانند در قالب نویز سفید و یا موسیقی و یا صدای طبیعت باشند. در ابتدا این صدا را به مدت حداقل 4 ساعت در روز و حتی به هنگام خواب پخش میکنند.
به طور کلی در این روش مغز یاد می‌گیرد که صدای ناخواسته را بی‌اهمیت تلقی کند به عنوان مثال هنگامی که مغز به صدای تیک تیک ساعت عادت میکند و شما پس از مدتی آن را نمی شنوید. در پایین برای شما چندین نمونه از این اصوات را قراردادیم. دانلود کنید و گوش دهید.
2) سمعک:
سمعک با فرستادن صدایی با ویژگی خاص فرکانسی و شدتی میتواند باعث پوشاندن صدای وزوز شود و دیگر صدایی در گوش فرد شنیده نشود.
سمعک میتواند دو عملکرد مجزا برای دو دسته مختلف افراد دارای وزوز داشته باشد:
1- در افرادی که وزوز همراه با کم شنوایی دارند: سمعک نقش تقویت کننده و پوشاننده ی صدای وزوز را برعهده دارد.
2- افرادی که وزوز را به تنهایی دارند: سمعک نقش پوشاننده صدای وزوز را برعهده دارد.
سمعک چگونه باعث کاهش وزوز میشود؟
این فرایند به 3علت عمده رخ میدهد:
1-وقتی وزوز همراه با کاهش شنوایی باشد، مغز برای شنیدن صداهایی که شدت کمی دارند تلاش بیشتری میکند بنابراین این باعث بالا رفتن حساسیت مغز نسبت به صداها میشود. بنابراین اگر کاهش شنوایی با سمعک جبران شود به تدریج مغز تلاش کمتری برای شنیدن صداهای پیرامون میکند و به تبع به صدای وزوز گوش هم کمتر توجه میکند
2-کاهش استرس: کم شنیدن اصوات منجر به ضعف روابط ما با دیگران میشود و ضعف در روابط میتواند باعث نگرانی و استرس در هنگام تعامل با دیگران شود و همانطور که گفتیم استرس می تواند منجر به وزوز گوش شود. پس فرد با دریافت سمعک از استرس رهایی پیدا میکند و این خود منجر به بهبود وزوز گوش میشود.
3- پخش صوتی با مشخصه های خاصی از فرکانس و شدت باعث پوشاندن صدای وزوز فرد میشوند.
3) دوری از سکوت:
این روش برای افرادی توصیه میشود که وزوز خفیفی دارند و آن را فقط در هنگام سکوت میشنوند و به کم شنوایی دچار نیستند.
این افراد میتوانند در هنگام سکوت از برخی راهکار های صدا درمانی نیز بهره ببرند:
به عنوان مثال هنگامی که اقدام به خواب می کنند ، موسیقی آرامش بخشی را در محیط پخش کنند تا به نوعی از ایجاد سکوت در محیط جلوگیری شود. استفاده از نویز سفید از دیگر راه کار هاست.
اکثر افرادی که به وزوز گوش دچار هستند شکایت از این موضوع دارند که شب هنگام وزوز مانع از به خواب رفتنشان میشود. بنابراین امروزه بالشت هایی طراحی شدند، تحت عنوان بالشت گرد که با پایش وزوز فرد ، صدایی متناسب با وزوز به هنگام خواب تولید میکند و این فرایند باعث تسریع فرآیند به خواب رفتن میشود. قیمت این بالشت ها بین 40 تا 80 دلار تخمین زده شده است.
4) کاشت حلزون:
پربازده ترین روش توانبخشی وزوز کاشت حلزون هست اما فقط در افرادی که افت شنوایی شدید تا عمیقی دارند قابل اجراست. کاشت حلزون با تحریک درون حلزونی باعث بهبود وزوز میشود.
درحال حاضر دانشمندان در حال بررسی روش های جدید برای بهبود وزوز هستند: همانطور که گفتیم وزوز گوش به دلیل تغییرات در شبکه های عصبی در مغز ایجاد می شود در حال حاضر تحقیقاتی با هدف آزمایش تحریک مغناطیسی یا الکتریکی مغز انجام می شود. کاشت حلزون یکی از موارد تحریک عصبی است.
5) محافظ صوتی:
قرار گرفتن در معرض صداهای بلند به تدریج می تواند به عصب گوش آسیب بزند و باعث کاهش شنوایی و وزوز گوش شود. بنابراین افرادی که در معرض اصوات بلند هستند ، باید از محافظ صوتی در جهت جلوگیری از پیشرفت وزوز گوش خود استفاده کنند. محافظ های صوتی انواع مختلفی دارند و تصاویر پایین چند نمونه از این مدل ها را مشاهده می‌کنید:
6) درمان خانگی وزوز گوش:
از جمله روش‌های غیر رسمی توانبخشی، متدهایی تحت عنوان درمان خانگی وزوز گوش است. در اینجا از طریق ویدیوی زیر چندین متد ازآن را به شما آموزش می‌دهیم.
4- تغییر لایف استایل:
یکی از راهکار هایی که به افراد پس از دچار شدن به وزوز توصیه میشود، تغییر کلی روند زندگی است. به عنوان مثال کنترل نمک و کافئین و مصرف دخانیات و الکل و میزان اضطراب چراکه اینها عواملی هستند که با ایجاد شرایطی چون افزایش فشارخون وبیماری های کبدی و کلیوی و… به طور غیر مستقیم در ایجاد وزوزنقش دارند.
5- مشاوره:
مشاوره یکی از راه کار ها جهت بهبود بعد روانی درگروه های خاصی از افرادی است که دچار وزوز شده اند.
گروه هایی که باید از مشاوره استفاده کنند:
1.افرادی که از استرس و اضطراب و یا افسردگی به وزوز گوش دچار شده اند.
2. افرادی که به علت وزوز، دچار استرس و نگرانی شده اند.
3. افرادی که دچار کم خوابی هستند.
از جمله راه کار های مشاور استفاده از روش های زیر است:
6- کلاس ورزش:
کلاس ورزش( مدتیشن و یوگا) میتواند در جهت برگشت به ارامش و دوری از استرس و اضطراب کمک کننده باشد.
7- مصرف ویتامین و مواد معدنی:
برخی تحقیقات نشان داده اند افرادی که کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی دارند و همزمان به وزوز گوش دچار هستند ، با رفع کمبود این مواد در بدن خود از میزان وزوزشان کاسته میشود.
اما مطالعه ی دیگری نشان داده است که افزایش مصرف برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم و آهن می توانند وزوز گوش را تشدید کنند به همین جهت مصرف ویتامین ها و مواد معدنی را توصیه نمیکنند.
“بنابراین از مصرف خود سرانه ی ویتامین و مکمل ها خوداری فرمایید”
7- تغییرالگوی امواج مغزی
امواج مغزی حاصل ارتباط الکتریکی بین 86 میلیارد نورون موجود در مغز انسان هستند. الگوی امواج مغزی ارتباط نزدیکی با احساس شما دارد.بنابراین با تغییر الگوی امواج مغزی می توان شنیده شدن و تحمل وزوز گوش را بهبود بخشید.
این تکنیک از محرک های حسی ریتمیک به شکل صدا، نور یا ارتعاش استفاده می کند تا وضعیت ذهنی را در نتیجه مستقیم تغییر دهد.
برای بیماران مبتلا به وزوز گوش، امواج مغزی می تواند به دو طریق کمک کند:
- ابزار مقابله با وزوز: کاهش اثرات منفی وزوز گوش در هنگام وقوع
- افزیش عادت به وزوز
1-ابزارمقابله با وزوز:
در این روش با تغییر الگوی امواج مختلف مغزی به کاهش استرس و اضطراب (با تغییر امواج آلفا و تتا) و بهبود الگوی خواب(با تغیر امواج دلتا) و افزایش تمرکز و سطح انرژی بدون مصرف مواد تحریک کننده ی وزوز گوش مانند کافئین(با تغییر امواج بتا) منجر شود.
2-افزایش عادت به وزوز گوش
در این روش ، از مدیتیشن های متمرکز بر وزوز گوش استفاده می شود و این کار کمک به پوشاندن وزوز می کند.
امواج مغزی به طور کلی در پنج محدوده فرکانسی تقسیم بندی می شوند:
دلتا (0-4 هرتز)
تتا (4-8 هرتز)
آلفا (8-12 هرتز)
بتا (12-30 هرتز)
گاما (30-100 هرتز)
امواج مغزی به کمک 3 نوع محرک تغییر می کند:
1-محرک شنوایی:
تکنیک‌های صوتی مختلفی وجود دارد که از آنها برای تغییر الگوی مغزی می توان استفاده کرد.
یکی از این راه ها گوش دادن طولانی مدت به ضربان دو گوشی استاندارد است. این روش شامل پخش دو صدا با فرکانس بسیار نزدیک به یکدیگر است که مغز این دو صدا را به صورت یک ضربان تپنده واحد درک میکند که همین امر باعث تغییر در امواج مغزی می شود.
اما گوش دادن به ضربان های دو گوش به هدفون نیاز دارد بنابراین برای بیماران کم شنوا به میزان کمتری موثر است.
صوت زیر نمونه ای از ضربان دو گوشی 40 هرتز است که می توانید دانلود و گوش دهید:
روش دیگر گوش دادن به تون های همزمان است که روشی جدید و بسیار موثر است در این روش از پالس های صوتی برای جذب مغز به فرکانس های مشخص و خاصی استفاده می شود. این روش بسیار مؤثرتر از ضربان‌های دو گوش است زیراکه به هدفون احتیاجی نیست.
صوت زیر نمونه ای از تون های همزمان است که می توانید دانلود و گوش دهید:
2-بینایی:
در این روش از پالس‌های نور استفاده می شود . این گزینه برای کسانی که کم شنوایی ناشنوایی شدید دارد ، مناسب است.
3-لمسی:
ارتعاش همچنین یکی دیگر از روش های القای تغییر امواج مغزی می باشد. این روش نیاز به تجهیزات خاصی دارد.
یکی از این ابزار ها مچ بند Buzz Neosensory است. برای اطلاعات بیشتر در رابطه با این مچ بند مطلب اختراعات برتر برای کم شنوایان را مطالعه کنید.
توجه شود که: تغییر در امواج مغزی در افرادی که مستعد تشنج هستند و
یا سابقه ی تشنج دارند وزنان باردار و در موقعیت های و…نباید مورد استفاده قرارگیرد.
