تأثیرات کم شنوایی بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان

کم شنوایی چگونه بر عملکرد در مدرسه اثر می گذارد؟!

دانش آموزی را تصور کنید که بی دقت است، در کلاس درس فعالیت کمی دارد و نمرات بدی می گیرد؛ ممکن است اولین تصور معلم و والدین در مورد این کودک، این باشد که وی سطح هوشی پایینی دارد یا به عبارت دیگر دچار اختلال در یادگیری است؛ اما جالب است بدانید که بسیاری از کودکان با مشخصات بالا مبتلا به کم شنوایی هستند و عملکرد ضعیف آن ها در مدرسه ربطی به سطح هوش آن ها ندارد. در واقع کم شنوایی (با هر شدتی) اثر منفی زیادی بر عملکرد آکادمیک دارد.

بر اساس گزارش مرکز بیماری ها و کنترل (CDC) حدود 15% کودکان 19-6 ساله، حداقل به اندازه ی 16 دسی بل در یکی از دو گوش خود کم شنوایی دارند و تقریبا” 1%  آن ها نیز کم شنوایی شدید دارند. حتی کم شنوایی یکطرفه نیز تأثیر زیادی بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان دارد. کم شنوایی یکطرفه سبب اختلال در مکان یابی اصوات و درک گفتار در محیط های نویزی مانند کلاس درس می شود. به همین دلیل نمرات زبان شفاهی کودکان مبتلا به کم شنوایی یکطرفه کمتر از همتایان هنجار آن ها است. تحقیقات نشان می دهند که 35-25% کودکان مبتلا به کم شنوایی یکطرفه، حداقل یک رده تحصیلی نسبت به همتایان شنوای خود افت دارند.

شنوایی و یادگیری با یکدیگر مرتبط هستند!

کم شنوایی درمان نشده سبب تأخیر در رشد گفتار و زبان می شود. این تأخیر رشدی منجر به اختلال یادگیری شده و در نهایت دانش آموز به واسطه کم شنوایی، در مدرسه عملکرد ضعیفی خواهد داشت.

متأسفانه با توجه به این که عملکرد آکادمیک ضعیف اغلب با بی توجهی و گاهی اوقات ضعف در برقراری ارتباط با معلم و هم کلاسی ها و مشارکت در فعالیت های گروهی همراه است؛ اغلب کودکان مبتلا به کم شنوایی اشتباها” با اختلال یادگیری مانند ADD و ADHD تشخیص داده می شوند.

بر اساس ASHA کودکان مبتلا به کم شنوایی خفیف و متوسط که درمان نمی شوند، به احتمال زیاد نسبت به همتایان شنوای خود، 4-1 سطح تحصیلی افت خواهند داشت. همچنین هرچه میزان کم شنوایی بیشتر باشد، خدمات مداخله ای برای کودک ضروری تر است. کودکان مبتلا به کم شنوایی شدید که هیچ درمانی دریافت نمی کنند، معمولا” نمی توانند تحصیلات دانشگاهی داشته باشند.

کم شنوایی چگونه سبب ایجاد فاصله تحصیلی می شود؟!

نکته مهم این است که تفاوت عملکرد دانش آموزان در مدرسه، همواره متأثر از تفاوت در سطح هوشی آن ها نیست. به عبارت ساده تر، ابتلای یک کودک به کم شنوایی لزوما” بدین معنا نیست که او نسبت به همتایان شنوای خود توانایی کمتری در زمینه تحصیل و علم آموزی دارد. گاهی محیط کلاس درس برای دانش آموز مبتلا به کم شنوایی مناسب نیست. یک معلم پرمشغله که دانش آموزان زیادی در کلاس خود دارد یا معلمی که درک ضعیفی از شرایط کودک مبتلا به کم شنوایی دارد، اغلب قادر نیستند که سبک آموزش خود را برای همه دانش آموزان تعدیل کنند.  به عنوان مثال اگر یک معلم در هنگام درس دادن، پشت خود را به دانش آموزان کند، صدای او به تخته سیاه برخورد کرده و انعکاس صدایش به دانش آموزان می رسد. اگرچه دانش آموزان هنجار در شنیدن صدای معلم در این حالت مشکلی ندارند؛ اما مسلما” دانش آموز مبتلا به کم شنوایی بخشی از گفتار معلم را از دست می دهد. علاوه بر این سریع صحبت کردن معلم نیز می تواند مانع یادگیری کودک کم شنوا شود.

علاوه بر شرایط محیط کلاس، یادگیری بعضی مباحث به صورت بالقوه برای کودکان کم شنوا نسبت به افراد هنجار دشوارتر است. به عنوان مثال یادگیری واژگان جدید، ساختار جمله، اصطلاحات و ضرب المثل ها برای افراد کم شنوا سخت تر می باشد.

یکی دیگر از عوارض کم شنوایی، گیج شدن و ناامیدی دانش آموز مبتلا به کم شنوایی است که نقش قابل ملاحظه ای در ضعف عملکرد آکادمیک او دارد. یک کودک مبتلا به کم شنوایی خفیف، اگرچه ممکن است گفتار کاملا” نرمالی داشته باشد؛ اما  در شنیدن صدای معلم از فاصله زیاد و یا در حضور نویز زمینه مشکلاتی خواهد داشت. این کودک در شنیدن همخوان های فرکانس بالا (/ch/ – /f/ – /k/ – /p/ – /s/ – /sh/ – /t/ – /th/) که در زبان انگلیسی در درک معنای کلمات نقش دارند، دچار مشکل می شود. به عنوان مثال کلماتی مانند “شیر” و “سیر” را به طور یکسان می شنود.

علاوه بر مشکلات آکادمیک در مدرسه، کودکان مبتلا به کم شنوایی مشکلات اجتماعی را نیز تجربه می کنند. توانایی برقراری ارتباط برای تعامل اجتماعی و رشد شخصیت، حیاتی است. کودک کم شنوایی که قادر به برقراری ارتباط موثر نیست، اغلب منزوی و تنها خواهد بود. حال اگر این کودک از تعاملات اجتماعی محروم شود و یا به دلیل ترس از خجالت، تمایلی به مشارکت در فعالیت های گروهی نداشته باشد، نتیجه این است که او از لحاظ اجتماعی نادیده گرفته می شود و این تنهایی و انزوای او را تشدید می کند. همچنین کودکان کم شنوا از لحاظ اجتماعی آهسته تر به بلوغ می رسند و این نیز مانعی برای تعاملات اجتماعی آن ها است. لازم به ذکر است که کودک منزوی و گوشه گیر در مدرسه عملکرد ضعیفی دارد و همچنین ضعف او نسبت به همکلاسی هایش، باعث کاهش اعتماد به نفس و انزوای بیشتر او می شود. بنابراین می توان گفت کم شنوایی با نشانه گرفتن مهارت های اجتماعی و تحصیلی کودکان، می تواند تمام جنبه های زندگی آن ها را مختل کند.

بیشتر بخوانید: کم شنوایی رابطه مستقیمی با تنهایی و انزوا دارد.

شدت تأثیر کم شنوایی بر موفقیت تحصیلی به دو عامل مهم بستگی دارد که عبارتند از:

• میزان کم شنوایی
• سن شروع کم شنوایی (پیش از زبان آموزی یا پس از زبان آموزی)

حدود 50 میلیون کودک در سراسر جهان مبتلا به کم شنوایی خفیف (آستانه های شنوایی بین dB 40-26) هستند. مطالعه ای در سال 2016 نشان داده است که کودکان مبتلا به کم شنوایی خفیف مهارت بازشناسی گفتار ضعیف تری نسبت به همتایان هنجار خود داشته و بنابراین تقریبا” 2/5 برابر بیشتر مستعد اختلالات آموزشی و افت تحصیلی هستند. در مطالعه ای دیگر مشخص شد که حدود 37% این کودکان حداقل یک سطح افت تحصیلی دارند.

آسیب های آموزشی در دانش آموزان مبتلا به کم شنوایی متوسط (آستانه های شنوایی بین 41-60 dB) مشابه کم شنوایی خفیف است؛ اما شدت و شیوع این آسیب ها نسبت به کم شنوایی خفیف بیشتر می باشد. یک مطالعه در فرانسه گزارش کرده است که حدود نیمی از کودکان مبتلا به کم شنوایی متوسط، مجبور می شوند حداقل یک مقطع تحصیلی یا بیشتر را دوبار بخوانند.

موفقیت تحصیلی در دانش آموزان مبتلا به کم شنوایی شدید (آستانه های شنوایی بین 61-80 dB) و عمیق (آستانه های شنوایی بالاتر از 80 dB) به طور قابل ملاحظه ای نسبت به همتایان شنوای آن ها کمتر است؛ به گونه ای که یک سوم این کودکان تا مقطع راهنمایی تحصیل کرده و پس از آن ترک تحصیل می کنند. علاوه بر این، نشان داده شده است که کم شنوایی شدید تا عمیق اثر زیادی بر توانایی افراد برای مشارکت در آموزش دارد. یک مطالعه در آمریکا نشان داده است که تنها 22% دانش آموزان مبتلا به کم شنوایی شدید و 10% دانش آموزان مبتلا به کم شنوایی عمیق، بیشتر از نیمی از ساعات مدرسه خود در آموزش مشارکت می کنند.

به طور کلی در آزمون های استاندارد در مدارس، نمرات دانش آموزان با تمام مقادیر کم شنوایی نسبت به کودکان با شنوایی هنجار پایین تر است و همیزان تفاوت بین این دو گروه همبستگی قوی را با شدت کم شنوایی نشان می دهد.

سمعک: راهی برای غلبه بر تأثیرات منفی کم شنوایی بر آموزش!

خبر خوب این است که سمعک به رشد زبان در کودکان مبتلا به کم شنوایی کمک می کند. بر اساس تحقیقات، کودکانی که سمعک یا پروتز کاشت حلزون و سایر مداخلات شنوایی را دریافت می کنند، می توانند کاملا” به خوبی همتایان خود عمل کنند.

یکی از عوامل افت تحصیلی دانش آموزان مبتلا به کم شنوایی، ضعف مهارت خواندن آن ها است. این ضعف ناشی از مهارت ضعیف آن ها در واجشناسی و شناخت اصوات گفتاری است که این نیز به دلیل عدم دریافت کامل محرکات شنوایی ایجاد می شود. استفاده از سمعک و سایر پروتزهای شنوایی، با اصلاح فرایند شنیدن اصوات، یادگیری مهارت های زبانی را تسهیل می کند.

امروزه شرکت های مختلف، سمعک مخصوص کودکان را عرضه می کنند. به عنوان مثال، شرکت سمعک فوناک مدل “Sky” را ویژه ی کودکان تولید می کند. سمعک زیمنس و سایر برندهای برتر سمعک نیز مجهز به تکنولوژی هایی مانند سیستم FM، میکروفون جهت دار و … هستند که برای دانش آموزان و دانشجویان بیشترین کاربرد را دارد.

بیشتر بخوانید: مشخصات و قیمت سمعک های مختلف از شرکت های فوناک، زیمنس، اتیکن، ویدکس، استارکی، ریساند

چگونه می توان در کلاس درس به دانش آموزان مبتلا به آسیب شنوایی کمک کرد؟!

معلم ها از طریق مجهز کردن خود به دانش در مورد این که یک دانش آموز مبتلا به کم شنوایی چگونه اطلاعات را دریافت و درک می کند و همچنین دانش جامع در مورد توانایی ها و سطح درک هر دانش آموز، در موقعیت منحصر به فردی برای کمک به دانش آموزان مبتلا به آسیب شنوایی قرار دارند.

با توجه به این که مداخله زودهنگام ضروری است، علائمی که معلم ها می توانند با مشاهده آن ها به اختلال شنوایی کودک شک کنند، عبارتند از:

• بی دقتی
• پاسخ های نامناسب به سوالات
• خیالبافی
• مشکل در دنبال کردن دستورات
• مشکلات گفتاری

کودکی که در مدرسه دچار چالش است، به ویژه اگر سابقه خانوادگی کم شنوایی و یا عفونت های مکرر گوش داشته باشد، باید توسط یک متخصص شنوایی ارزیابی شود. پس از ارزیابی شنوایی و ارائه درمان و مداخلات مناسب، می توان به معلم و والدین آموزش داد که خود را با شرایط کودک انطباق دهند. کودکی که هم در مدرسه و هم در خانه مورد حمایت قرار می گیرد، بهترین شانس را برای موفقیت در زمینه آموزش و سایر ابعاد زندگی دارد.

کلینیک سمعک اقدسیه با کادری مجرب متشکل از کارشناسان شنوایی شناسی، آماده ارائه مشاوره در زمینه کم شنوایی و خرید سمعک به هموطنان گرامی می باشد.

شماره تماس جهت دریافت مشاوره و رزرو نوبت: 0646 2228 021