آیا ویروس کرونا باعث کم شنوایی می شود؟!

“کرونا” نام ویروسی است که به تازگی کشف شده و سبب ایجاد یک بیماری عفونی به نام “کووید-19” می شود. این ویروس جدید و بیماری ناشی از آن، در دسامبر سال 2019 در شهر ووهان کشور چین کشف شد و تا قبل از آن ناشناخته بود. لازم به ذکر است که بعضی از اعضای خانواده ویروس های کرونا مانند SARS-COV-1 و MERS-COV قبلا” شناخته شده بودند؛ اما عامل بیماری کووید-19 اخیرا” کشف شده است.

کووید-19 چه علائمی دارد؟!

علائم بالینی رایج در بیماران مبتلا به کووید-19 شامل تب، سرفه های خشک و تنفس های کوتاه و خستگی است. البته علائم دیگری همچون درد و کوفتگی بدن، گرفتگی و آبریزش بینی، گلودرد و در جمعیت کمی از بیماران، عفونت سیستم گوارشی و اسهال نیز گزارش شده است. همچنین ممکن است بعضی از بیماران هیچ یک از علائم این بیماری را نداشته باشند و حتی خودشان هم متوجه نشوند که مبتلا به کرونا شده اند. این دسته از بیماران بسیار خطرناک هستند؛ چرا که از ناقل بودن خود مطلع نیستند و می توانند طی زندگی روزمره ی خود، بیماری را به چندین نفر انتقال دهند.

علائم ابتلا به کووید-19، بر اساس دوره نهفتگی ویروس کرونا، ممکن است 14-2 روز بعد از مواجهه با آن ظاهر شوند. شدت بروز علائم در اکثر بیماران مبتلا، خفیف تا متوسط است و اغلب به صورت تدریجی، شدت علائم بیشتر می شود. افراد مسن و افراد دارای بیماری های زمینه ای مانند فشار خون بالا، دیابت و بیماری های قلبی، بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری و همچنین بروز علائم به طور شدید هستند.

آیا بیماری کووید-19 سبب کم شنوایی می شود؟!

مطالعات نشان می دهند که چندین عفونت ویروسی ممکن است سبب آسیب به سیستم شنوایی و در نتیجه کم شنوایی شوند.کم شنوایی ناشی از عفونت های ویروسی ممکن است مادرزادی یا اکتسابی، یکطرفه یا دوطرفه باشد و شدت آن نیز می تواند خفیف، شدید یا عمیق باشد. پاتوفیزیولوژی آسیب ویروس ها به سیستم شنوایی با یکدیگر متفاوت است:

• بعضی از ویروس ها می توانند مستقیما” به ساختارهای گوش داخلی شامل ارگان کورتی (محل قرارگیری گیرنده های حسی شنوایی) و سلول های مویی آسیب برسانند.
• بعضی دیگر پاسخ های التهابی ایجاد می کنند که سبب آسیب به ساختارهای گوش می شود.
• برخی نیز استعداد ابتلا به عفونت باکتریال یا قارچی را افزایش می دهند که منجر به کم شنوایی می شود؛ مانند ویروس ایدز (HIV) که با تضعیف سیستم ایمنی بدن، می تواند منجر به ایجاد عفونت های باکتریال و قارچی و در نتیجه کم شنوایی انتقالی ناشی از آن ها شود. این ویروس در بیش از یک سوم بیماران، عملکردهای شنیداری را مختل می کند. علائم شنیداری رایج ایدز، احساس پری در گوش، گیجی، کم شنوایی و وزوز گوش است.

اثرات ویروس ها ممکن است سبب کم شنوایی یا مشکلات تعادلی ناگهانی شود. به عنوان مثال:

• ویروس هرپس سیمپلکس نوع یک (HSV-1) می تواند در اعصاب وستیبولار گوش داخلی بیماران مبتلا همراه با سرگیجه یافت شود. همچنین این ویروس می تواند در 56% کودکان آلوده، سبب کم شنوایی شود.
• ویروس هرپس زوستر نیز اگر اعصاب فاسیال نزدیک گوش را درگیر کند، می تواند سبب سندروم رامسی-هانت (فلج صورت و کم شنوایی) شود.
• عفونت مادرزادی ناشی از سیتومگالوویروس عامل حدود 25% از نقایص شنیداری در نوزادان و کودکان است.
• ویروس سرخجه ممکن است در گوش میانی افراد مبتلا به اتواسکلروزیس (رشد ناهنجار استخوان های گوش میانی که منجر به کم شنوایی شدید می شود)، یافت شود.

به طور معمول، کم شنوایی ناشی از ویروس ها، از نوع حسی-عصبی و ناشی از آسیب به ساختارهای درون حلزون گوش داخلی است (بعضی ویروس ها می توانند بر ساقه مغز شنوایی هم اثر بگذارند). هرچند کم شنوایی انتقالی یا کم شنوایی آمیخته نیز ممکن است به دنبال عفونت ناشی از ویروس های خاصی مشاهده شوند. گاهی کم شنوایی پس از درمان عفونت ویروسی، به طور خودبخود بهبود می یابد.

ویروس های کرونای اولیه مانند SARS-COV-1 (عامل سندروم تنفسی حاد) و MERS-COV (عامل سندروم تنفسی خاور میانه) به سیستم شنوایی آسیبی نمی رسانند (حداقل تاکنون هیچ موردی گزارش نشده است). اما هنوز به طور قطعی مشخص نشده است که ویروس کرونای جدید (عامل بیماری کووید-19) بر سیستم شنوایی اثر می گذارد یا نه. در حال حاضر چندین مطالعه در این زمینه انجام شده و مطالعات دیگری نیز در حال اجرا هستند.

شواهد حاصل از مطالعات اخیر نشان می دهد که کووید-19 ممکن است سبب آسیب به ارگان های گوش داخلی شود؛ اما گفته می شود که این ویروس در تعداد کمی از بیماران مستقیما” سبب بروز وزوز می شود؛ وزوز در بیماران مبتلا به کووید-19 اغلب ناشی از استرس و افسردگی مربوط به شرایط قرنطینه و ترس از ابتلا به بیماری است. به عنوان مثال یک مطالعه بر روی جمعیت زیاد نشان داد که افراد دچار اختلال اضطرابی، حدود 7 برابر بیشتر مستعد ابتلا به وزوز شدید و مزمن هستند.

اخیرا” مطالعه ای در مجله اتولارینگولوژی آمریکا منتشر شده است که اولین مورد کم شنوایی در بیماران مبتلا به کرونا (Covid-19) را گزارش کرده است. در تایلند نیز گزارش شده که از بین 82 بیمار مبتلا به کووید-19، تنها یک زن مسن کم شنوایی گرفته و بعد از بهبود علائم تنفسی بیماری نیز کم شنوایی وی بهبود نیافته است. احتمالا” یک اختلال عصبی در سیستم شنوایی او ایجاد شده است. مطالعه ای دیگر بر روی 20 فرد مبتلا به کرونا که هیچ یک از علائم آن را نداشتند، با انجام تست های شنوایی مختلف و مقایسه نتایج آن ها با گروه کنترل، نشان داد که توانایی های شنیداری مبتلایان ضعیف تر می شود. سن بیماران شرکت کننده در این مطالعه بین 50-20 سال بوده و قبل از ابتلا به کرونا، هیچگونه تاریخچه ی پزشکی از مشکلات شنیداری نداشتند. نتایج این مطالعه نشان داد که عفونت Covid-19 بر سلول های مویی حلزون اثر منفی دارد و همچنین فقدان علائم اصلی آلودگی به این ویروس (علائم تنفسی) لزوما” به معنای عملکرد سالم و هنجار حلزون گوش داخلی نیست. (آستانه های تون خالص در فرکانس های بالا و دامنه TEOAE در بیماران به طور قابل توجهی بدتر بود. آسیب به سلول های مویی خارجی با کاهش دامنه TEOAE در بیماران در مقایسه با گروه کنترل تایید می گردد).

در مطالعه ای در ایران، 6 بیمار آلوده به ویروس کووید-19 با سنین بین 40-22 سال که علائم بالینی خفیف شامل سرفه، تب و اختلالات تنفسی را داشتند، مورد ارزیابی قرار گرفتند. این بیماران قبلا” هیچگونه گزارش مرتبطی از مشکلات شنوایی یا پزشکی نداشتند، اما با ابتلا به کرونا دچار کم شنوایی شده و حتی پس از بهبود بیماری نیز کم شنوایی آن ها باقی ماند. 4 نفر وزوز (نویز یا زنگ زدن در گوش ها)، 2 نفر سرگیجه و همه ی آن ها کم شنوایی خفیف تا متوسط در یک گوش داشتند. محققین ایرانی نتیجه گیری کردند که به احتمال زیاد این علائم اتولوژیک مستقیما” ناشی از ویروس Covid-19 هستند. آن ها ادعا کردند که بیماران بسیاری بدون مشکلات شنوایی قبلی، به طور ناگهانی در هفته های اخیر، مشکلات شنوایی یا تعادلی را گزارش کرده اند.

مطالعه ی دیگری با کالبدشکافی تعدادی از بیماران فوت شده بر اثر کرونا، در گوش میانی و ماستوئید 2/3 از این بیماران ماده ژنتیکی SARS_COV_2 را کشف کرده است. همچنین کالبدشکافی ها این ماده را در ساقه مغز افراد فوت شده نیز یافته اند. به گفته محققان این احتمال وجود دارد که اثرات عصبی SARS-COV-2 مراکز شنیداری مغز مانند لوب تمپورال یا ساقه مغز را درگیر کند.

بر اساس مطالعاتی که ذکر شده، کم شنوایی می تواند در موارد خفیف یا بدون علامت کووید-19 رخ دهد. همچنین مطالعات تصویربرداری مغزی آسیب عصبی در لوب تمپورال و ساقه مغز را در بیماران کووید-19 اثبات کرده اند. برخی مطالعات هایپوکسی (فقدان اکسیژن کافی در سیستم خونرسانی بدن) را به عنوان دلیل احتمالی کم شنوایی در بیماران مبتلا به کووید-19 مطرح کرده اند. از آنجا که سلول های مویی حلزون فعالیت متابولیک بالایی دارند و به طور ویژه مستعد آسیب های هایپوکسیک یا ایسکمیک هستند، احتمال صحت این فرضیه زیاد است.

به نظر می رسد که کم شنوایی ناشی از کووید-19 به طور ناگهانی و اغلب در افراد جوان بدون هیچگونه مشکلات شنوایی قبلی رخ می دهد.. حداقل آسیب شنوایی، خفیف تا متوسط است (و کم شنوایی شدید یا عمیق رخ نمی دهد).

این که آیا اختلال شنوایی موقتی است یا پس از درمان بیماری هم باقی می ماند، به دلیل مطالعات کم انجام شده در این زمینه، مشخص نیست. تنها سه مطالعه کوچک تاکنون انجام شده است. اگر ویروس جدید در این مورد هم از سایر ویروس ها تبعیت کند، در اینصورت کم شنوایی ناشی از کووید-19 نباید دائمی باشد. لازم به ذکر است که اکثر موارد کم شنوایی ناگهانی و.یروسی هستند و اکثر بیماران با استروئیدها درمان می شوند. بیماران مبتلا به درجات خفیف کم شنوایی معمولا” به طور خودبخود و بدون نیاز به درمان خاصی بهبود می یابند.

آیا داروهای تجویز شده برای درمان کووید-19 می توانند سبب کم شنوایی شوند؟!

در مطالعه ای ادیولوژیست ها دریافتند که اکثر داروهای مورد استفاده برای درمان کووید-19 اتوتوکسیک هستند. این داروها شامل azithromycin، Remdesivir، favipiravir و lopinavir هستند که همه آن ها در مقالات لثبات شده است که کم شنوایی و وزوز ایجاد می کنند. شدت اتوتوکسیسیتی این داروها، به دوز و مدت مصرف آن ها بستگی داشته و احتمالا” هفته ها یا ماه ها بعد از تجویز دارو ظاهر می شود.

هنگام مراجعه به کلینیک ارزیابی شنوایی، چگونه از ابتلا به بیماری کرونا جلوگیری کنیم؟!

در حال حاضر بزرگترین نگرانی در رابطه با بیماری کووید-19، انتقال آن است. درمان کم شنوایی نیز همانند اکثر خدمات سلامت، شامل روش هایی است که گاهی امکان ندارد با رعایت فاصله اجتماعی ایمن اجرا شوند. با این وجود می توان اقداماتی را برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری انجام داد. از جمله:

• در شرایط کنونی برخی خدمات نظیر خرید باطری سمعک می تواند به صورت غیر حضوری انجام شود. در این زمینه با شنوایی شناس خود صحبت کنید و هماهنگی های لازم را انجام دهید تا از مراجعه غیر ضروری به کلینیک جلوگیری شود.
• حتما” در محیط های خارج از منزل از ماسک و دستکش استفاده کنید.
• هنگامی که در سالن انتظار کلینیک هستید، فاصله اجتماعی (تا 2 متر) را رعایت کرده و با افراد بیمار یا دارای علائم تماس نزدیک برقرار نکنید.
• سعی کنید حتی الامکان به سطوحی مانند میز و صندلی ها و پیشخوان دست نزنید.
• تا حد ممکن به چشم، بینی و دهان خود دست نزنید.
• گرچه در کلینیک های ارزیابی شنوایی، به طور مرتب هدفون، دکمه پاسخگویی و سایر وسایل ضدعفونی می شوند؛ اما برای احتیاط پس از اتمام ارزیابی، سریعا” دست های خود را به مدت 20 ثانیه با آب و صابون بشویید و یا از مایع ضد عفونی استفاده کنید.
• اگر مبتلا به بیماری هستید، قبل از مراجعه به کلینیک، به شنوایی شناستان بگویید تا نوبت شما را در زمان خلوت بودن کلینیک قرار دهد.

برای آشنایی با 8 برند برتر سمعک، قیمت سمعک های مختلف (سمعک زیمنس، فوناک، اتیکن و …) بر روی عبارت مورد نظر خود کلیک کنید.