ارتباط کم شنوایی با بیماری های همراه آن

با افزایش سن، ریسک ابتلا به بیماری های مزمن نیز افزایش می یابد و بسیاری از سالمندان از چندین بیماری با هم رنج می برند. یکی از مشکلات شایع در کهنسالی، کم شنوایی است. در سال های اخیر، مطالعات بسیاری ارتباط بین کم شنوایی و بیماری های مختلف از قبیل ضعف شناختی و آلزایمر، افسردگی، دیابت، اختلال تعادل و زمین خوردن در سالمندان، بیماری های قلبی و … را بررسی کرده اند.

وجود همزمان دو یا تعداد بیشتری بیماری مزمن در یک فرد، اصطلاحا” تحت عنوان “comorbidity” شناخته می شود. اصطلاح “مزمن” نیز به عنوان حالتی (سلامتی یا بیماری) تعریف می شود که دائمی بوده و یا اثرات آن مدت طولانی باقی بمانند. یک بیماری معمولا” زمانی مزمن نامیده می شود که دوره ی آن بیش از 3 ماه ادامه داشته باشد. بنابراین بر اساس این تعاریف، می توان کم شنوایی را یک حالت مزمن در نظر گرفت.

کم شنوایی ویژگی های مشترک بسیاری با سایر بیماری های مزمن دارد. به عنوان مثال بیماری دیابت را در نظر بگیرید. وجه اشتراک بیماری های کم شنوایی و دیابت این است که هر دو غیر قابل دیدن در ظاهر فرد، پیشرونده، بدون درد و اغلب فاقد درمان قطعی؛ اما قابل کنترل هستند. همچنین در هر دو ارائه مشاوره و توصیه های اساسی به بیمار، مهم ترین نقش را در کنترل بیماری دارد و تغییرات رفتاری و اصلاح سبک زندگی برای غلبه بر بیماری در دراز مدت ضروری است. در نهایت نیز در صورت مدیریت مناسب بیماری، در هر دو مورد بیمار می تواند به زندگی عادی خود ادامه دهد.

در این مقاله، ما ارتباط بین هفت بیماری مزمن (انزوای اجتماعی و تنهایی، افسردگی، اختلال تعادلی و زمین خوردن، بیماری های قلبی-عروقی، دیابت، زوال عقل و مرگ) و کم شنوایی را بررسی می کنیم. البته بیماری های دیگری از جمله درد عضلانی، کم خونی، پسوریازیس، آرتریت روماتوئید، بیماری های کلیوی و تنگی نفس و خفگی در خواب نیز ممکن است به دنبال این بیماری ها ایجاد شوند. به زبان ساده، بدن انسان خلقتی یکپارچه دارد که گوش و سیستم شنوایی نیز بخشی از آن است. وجود اختلال در هر یک از قسمت های بدن، می تواند بر سایر قسمت ها نیز اثر بگذارد. ما در این مقاله به این موضوع می پردازیم که کم شنوایی می تواند خطر ابتلا به چه بیماری هایی را افزایش دهد و استفاده از سمعک چه اثری بر این بیماری ها دارد؟!

بیشتر بدانید: جهت اطلاع از قیمت سمعک ها، اینجا را کلیک کنید.

بیماری های مزمن مرتبط با کم شنوایی:

1- انزوای اجتماعی و تنهایی:

یکی از مهم ترین و در واقع اولین اثر کم شنوایی، کاهش درک گفتار است که منجر به اختلال در برقراری ارتباط با اطرافیان می شود. ممکن است فرد کم شنوا در جمع دوستان یا خانواده خود از بیان این که بخشی از مکالمات را متوجه نشده، خجالت بکشد، یا حتی دچار ملامت ذهنی و خودخوری شود. این حالت در درازمدت سبب انزوا و گوشه گیری از فعالیت های اجتماعی (که لازمه ی سبک زندگی سالم است) می گردد.  مطالعه ای در سال 2016  (1) نشان داد که افراد جوان مبتلا به کم شنوایی، نسبت به افراد کم شنوایی که سن بالاتری دارند، بیشتر دچار انزوا و تنهایی می شوند. علاوه بر این، کم شنوایی سبب کاهش اعتماد به نفس و در نتیجه کاهش کیفیت زندگی می گردد و این موارد نیز به گوشه گیر شدن فرد کم شنوا دامن می زنند.

بیشتر بخوانید: در مورد ارتباط بین کم شنوایی و تنهایی و انزوا، این مطلب را مطالعه کنید.

2- افسردگی:

در سال 2013 مطالعه ای بر روی 1029 فرد 79-70 ساله انجام شده است (2) که نشان می دهد به ازای هر 25 dB کم شنوایی در گوش بهتر، تعداد افرادی که خودشان اظهار می کنند دچار افسردگی هستند، 1.5 برابر افزایش می یابد. مطالعات دیگر نیز نتایج مشابهی داشته اند. بنابراین می توان گفت که صرف نظر از سن، جنسیت و سایر بیماری های همراه، کم شنوایی یک ریسک فاکتور مستقل برای ابتلا به افسردگی است.

یک مقاله نیز در سال 2014 در زمینه ارتباط بین کم شنوایی و افسردگی منتشر شده است (3) که نشان می دهد شیوع افسردگی با شدت کم شنوایی ارتباط مستقیمی دارد؛ به گونه ای که شیوع افسردگی متوسط تا شدید در افراد دارای شنوایی عالی 4.9%، در افراد با شنوایی معمولی 7.1% و در افراد مبتلا به هر میزان از کم شنوایی 11.4% است. جالب است بدانید که شیوع افسردگی در خانم های مبتلا به کم شنوایی بیشتر از آقایان کم شنوا است.

3- آسیب شناختی و زوال عقل:

ریسک ابتلا به زوال عقل و آلزایمر در افراد کم شنوا بیشتر از افراد هنجار است. بر اساس نتایج مطالعات، نسبت ابتلا به زوال عقل در مقایسه با افراد دارای شنوایی هنجار، در افراد مبتلا به کم شنوایی خفیف 1.89 برابر، در افراد مبتلا به کم شنوایی متوسط 3 برابر و در افراد مبتلا به کم شنوایی شدید 4.94 برابر است. همچنین به ازای هر 10 dB کم شنوایی، ریسک ابتلا به آلزایمر 1.2 برابر افزایش می یابد.

4- اختلال تعادلی و زمین خوردن:

مطالعات نشان می دهند که به ازای هر 10 dB کم شنوایی در سالمندان، ریسک زمین خوردن آن ها در مدت یک سال، تا حدود 4 برابر افزایش می یابد. البته این میزان فقط مربوط به کم شنوایی و مستقل از بیماری های قلبی-عروقی و اختلالات تعادلی است و چنانچه فردی علاوه بر کم شنوایی بیماری دیگری نیز داشته باشد، احتمال زمین خوردن او بیشتر خواهد بود. زمین خوردن یکی از مهم ترین علل صدمات منجر به مرگ و میر در سالمندان است.

5- بیماری های قلبی-عروقی:

یک مطالعه در سال 2009  (4) نشان داد الگوهای ادیومتریک کم شنوایی (به ویژه کم شنوایی مسطح (Flat) و کم شنوایی فرکانس پایین (Sloping) ارتباط قابل ملاحظه ای با بیماری های قلبی-عروقی دارند. این ارتباط به قدری مورد توجه قرار گرفته است که گفته می شود افراد مبتلا به کم شنوایی فرکانس پایین، می بایست از نظر بیماری های قلبی-عروقی atrisk در نظر گرفته شده و جهت ارزیابی قلبی نیز ارجاع داده شوند. بر اساس آمارهای ارائه شده، 85% موارد سکته قلبی مربوط به افرادی است که یکی از این دو الگوی کم شنوایی را داشته اند. یکی از فرضیه ها در این مورد این است که پاتولوژی در عروق CerebroVascular یا گرفتگی عروق بدن هم بر سیستم شنوایی و هم بر سیستم قلبی-عروقی اثر می گذارد.

6- دیابت:

طبق مطالعات، شیوع اختلالات شنوایی و همچنین شدت کم شنوایی در افراد مبتلا به دیابت حدود دوبرابر بیشتر از افراد هنجار است. نکته جالب این است که ارتباط بین کم شنوایی و دیابت در سنین کمتر از 60 سال بیشتر از سنین بالاتر از 60 سال است (5). گفته می شود که تغییرات عروقی که به واسطه دیابت ایجاد می شود، به تغذیه خونی حلزون گوش داخلی آسیب می رساند و منجر به کم شنوایی حسی-عصبی می گردد. سطوح بالای گلوکز خون، بیشترین اثر را بر عروق درون استریاوسکولاریس حلزون (نوار عروقی: قسمتی در دیواره حلزون گوش که جا به جایی یون ها برای حفظ ویژگی های مایع درون حلزون و در نتیجه حفظ سلول های گیرنده شنوایی را بر عهده دارد) داشته و با تغییرات شیمیایی در حلزون کم شنوایی را ایجاد می کند.

7- مرگ و میر:

مطالعات نشان می دهند که افراد مبتلا به کم شنوایی، احتمال بیشتری دارد که بر اثر بیماری های قلبی-عروقی و سکته فوت کنند. همچنین سایر بیماری های ذکر شده در بالا که با کم شنوایی مرتبط هستند، سبب افزایش احتمال مرگ و میر می شوند.

اثرات احتمالی تقویت شنوایی بر کاهش ابتلا به بیماری های همراه کم شنوایی:

مسلما” تمام مواردی که به آن ها اشاره کردیم، ناراحت کننده است؛ اما مطالعات نشان می دهند که تقویت شنوایی می تواند اثرات مثبتی بر بیماری های مزمن همراه کم شنوایی داشته باشد. به عنوان مثال:

1- زمین خوردن: مطالعات نشان می دهند که 30 روز استفاده از سمعک می تواند خطر زمین خوردن سالمندان مبتلا به کم شنوایی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد (6). در این مطالعه، مدت زمان حفظ تعادل افراد کم شنوا با و بدون سمعک در تست های تعادلی مختلف ثبت شد. نتایج نشان داد که با استفاده از سمعک، افراد می توانند مدت زمان بیشتری تعادل خود را حفظ کنند. به نظر می رسد که مغز از اطلاعات صوتی دریافت شده توسط گوش برای جهتیابی فضایی استفاده می کند و بدین ترتیب عملکرد تعادلی فرد بهبود می یابد.

2- افسردگی و تنهایی: طبق آمار ارائه شده، تعداد بیماران کم شنوایی که علائم افسردگی را دارند یا خودشان از افسردگی شکایت دارند، در افرادی که از سمعک استفاده می کنند نسبت به افراد کم شنوای فاقد سمعک، خیلی کمتر است (2). همچنین مطالعات نشان می دهند که استفاده از سمعک سبب بهبود علائم افسردگی می شود. به طور میانگین 6 ماه استفاده از سمعک، بهبود قابل ملاحظه ای را در سلامت ذهنی و عملکرد اجتماعی افراد کم شنوا ایجاد می کند (7).

3- وضعیت شناختی: مطالعات نشان می دهند که به طور میانگین بعد از 3 ماه استفاده از سمعک، بهبود وضعیت شناختی نمایان می گردد و حتی خود کاربران سمعک هم به بهبود وضعیت روانی- اجتماعی خود اشاره می کنند (8). به عنوان مثال، کاربران سمعک نسبت به کم شنوایان بدون سمعک کمتر ابراز ناراحتی، افسردگی و ناامیدی کرده، تمایل بیشتری برای مشارکت در فعالیت های گروهی داشته و احتمال آلزایمر و فراموشی در آن ها کمتر است. فرضیه ای که این نتایج را توجیه می کند، این است که سیستم شنوایی از لحاظ نوروفیزیولوژیک کاملا” پلاستیک و انعطاف پذیر است؛ یعنی با کم شنوایی و عدم دریافت کامل اطلاعات شنوایی، بخش هایی از مغز که مربوط به پردازش اصوات هستند، تحلیل رفته و به زبان ساده تنبل می شوند؛ اما با استفاده از سمعک و رسیدن اطلاعات شنوایی کافی و غنی به مغز، عملکردهای پردازش شنوایی مغز به تدریج بهبود می یابد.

1- Sung, Y. K., Li, L., Blake, C., Betz, J., & Lin, F. R. (2016). Association of hearing loss and loneliness in older adults. Journal of aging and health, 28(6), 979-994.

2- Mener, D. J., Betz, J., Genther, D. J., Chen, D., & Lin, F. R. (2013). Hearing loss and depression in older adults. Journal of the American Geriatrics Society, 61(9), 1627-1629.

3- Li, C. M., Zhang, X., Hoffman, H. J., Cotch, M. F., Themann, C. L., & Wilson, M. R. (2014). Hearing impairment associated with depression in US adults, National Health and Nutrition Examination Survey 2005-2010. JAMA otolaryngology–head & neck surgery, 140(4), 293-302.

4- Friedland, D. R., Cederberg, C., & Tarima, S. (2009). Audiometric pattern as a predictor of cardiovascular status: development of a model for assessment of risk. The Laryngoscope, 119(3), 473-486.

5- Bainbridge, K. E., Hoffman, H. J., & Cowie, C. C. (2008). Diabetes and hearing impairment in the United States: audiometric evidence from the National Health and Nutrition Examination Survey, 1999 to 2004. Annals of internal medicine, 149(1), 1-10.

6- Rumalla, K., Karim, A. M., & Hullar, T. E. (2015). The effect of hearing aids on postural stability. The Laryngoscope, 125(3), 720-723.

7- Boi, R., Racca, L., Cavallero, A., Carpaneto, V., Racca, M., Dall’Acqua, F., … & Odetti, P. (2012). Hearing loss and depressive symptoms in elderly patients. Geriatrics & gerontology international, 12(3), 440-445.

8- Acar, B., Yurekli, M. F., Babademez, M. A., Karabulut, H., & Karasen, R. M. (2011). Effects of hearing aids on cognitive functions and depressive signs in elderly people. Archives of gerontology and geriatrics, 52(3), 250-252.