توهم شنیداری

توهم شنیداری زمانی رخ می‌دهد که شما صداها یا نویزهایی را می‌شنوید که در واقعیت وجود ندارند. در برخی موارد، این توهم‌ها موقتی و بی خطر هستند. در موارد دیگر ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری روانی جدی باشند. توهم‌های شنوایی دارای علت های مختلف هستند.

توهم شنیداری چیست؟

شنیدن صداهایی که هیچ منبع خارجی ندارند را توهم شنیداری می‌گویند یا به عبارت دیگر شنیدن صداهایی که وجود ندارند  و به نظر می‌رسد صدا از اطرافتان آمده، اما در واقع توسط ذهنتان ساخته شده است را توهم شنیداری می‌گویند.  توهم شنیداری در بعضی مواقع موقتی و بی‌خطر هست اما در بعضی مواقع می‌تواند نشانه یک بیماری جدی روانی باشد.

علت های توهم شنیداری

موارد متعددی در حوزه توهم شنیداری تا کنون توسط بیماران گزارش شده است. این موارد اغلب نشانه روان پریشی است که در حدود 60 تا 70 درصد در افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی، دو قطبی، زوال عقل و افسردگی عمده رخ می‌دهد. در گزارشات توهم شنیداری توسط برخی از بیماران، شنیدن صداها یا برخی ملودی‌های موسیقی گزارش شده است. در هر صورت شواهد نشان داده که شنیدن صداهای خیالی همیشه نشانه بیماری روان نیست، افراد سالم و افراد دچار نقص شنوایی نیز دچار توهم شنوایی می‌شوند. براساس بررسی‌هایی که توسط سازمان بهداشت جهانی انجام شده تقریبا یک نفر از هر 20 نفر حداقل یک بار درطول زندگی خود دچار توهم شنیداری می‌شوند. در ادامه مقاله از سمعک اقدسیه علت‌های توهم شنیداری را می‌خوانید.

1. بیماری‌های روانی

 اختلال اسکیزوفرنی

یکی از شایع‌ترین علت‌های توهم شنوایی اختلال اسکیزوفرنیا است. 75 درصد افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنیا گزارش داده‌اند که توهم شنوایی را تجربه کرده‌اند. صداهایی که افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا می‌شنوند، اغلب منفی و کنترل کننده هستند که می‌توانند بر روی زندگی فرد تاثیر منفی بگذارند. توهم شنیداری هم چنین در شرایط روانی دیگر نیز دیده می‌شود.

اختلال دوقطبی

اختلال دوقطبی تقریباً دو درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد، علائم دو قطبی می‌تواند شامل توهمات شنوایی نیز باشد.

اختلال شخصیت مرزی

تحقیقات نشان می‌دهد که بین 26 تا 54 درصد از افراد مبتلا به شخصیت مرزی توهم، هذیان یا انواع دیگر روان پریشی را تجربه می‌کنند. آن‌ها به احتمال زیاد توهمات شنیداری کلمات تکراری یا عبارات کامل را تجربه می‌کنند.

2. زوال عقلی

• پاریکینسون
• آلزایمر
• تومور های مغزی

برخی از اشکال زوال عقلی مانند بیماری پارکینسون و آلزایمر در مراحل پیشرفته، تومورهای مغزی (در مخچه و بطن ها) نیز با توهم شنیداری همراه هستند.
بسیاری از افراد مبتلا به زوال عقل دچار توهم می‌شوند، مانند دیدن کودکان در خانه یا شنیدن افرادی که آنجا نیستند. این توهمات بصری (دیدنی) و شنیداری می‌تواند برای فرد و مراقبانش بسیار ناراحت کننده باشد.
این می‌تواند شامل شنیدن صحبت‌های افرادی باشد که واقعاً آنجا نیستند، یا صداهایی که وجود ندارند مانند زنگ یا اکو. پیشنهاد می‌کنم مطمئن شوید که فرد یک آزمایش شنوایی بروز انجام داده است تا هرگونه مشکل شنوایی فیزیکی را رد کند.

3. مصرف الکل و مواد مخدر

علت دیگر می‌تواند مصرف مواد مخدر و الکل باشد که عملکرد شناختی را تضعیف می‌کند و می‌تواند منجر به اشتباه در واقعیت شود. از موادهای توهم زا که می‌توانند توهم شنوایی ایجاد کنند میتوانیم به ال اس دی، آمفتامین، کوکائین و … اشاره کنیم و هم چنین اگر فردی مشروب بنوشد، ممکن است چیزهایی را ببیند یا بشنود که واقعاً وجود ندارند.

توهمات الکلی

توهم الکلی می‌تواند با توهمات شنوایی، علائم پارانوئید و ترس همراه باشد. توهمات معمولاً توهمات شنوایی سوم شخص هستند که اغلب تحقیرآمیز یا دستوری هستند و در هوشیاری رخ می دهند. آن‌ها ممکن است به شکل قطعاتی از مکالمه یا موسیقی باشند و ممکن است هذیان‌های ثانویه یا طولانی باشند. علائم ممکن است بسیار ناراحت کننده باشد و ممکن است منجر به خودکشی شود.

4. توهم پیشاخواب و پیشابیداری

توهمات پیشا خواب و پیشا بیداری هر دو توهمات مرتبط با خواب هستند. توهمات پیشاخواب (هیپناگوژیک) زمانی که شما به خواب می‌روید و توهمات پیشابیداری (هیپنوپمپیک) در هنگام بیدار شدن اتفاق می‌افتد. این توهم‌ها معمولا طبیعی هستند و نشانه‌ایی از بیماری‌های روانی و جسمی نیست. اگرچه که ممکن است در افراد مبتلا به اختلالات خواب بیشتر تجربه شوند.

تفاوت توهم هیپناگوژیک با کابوس

تفاوت توهم پیشاخواب ( هیپناگوژیک) با رویا دیدن می‌تواند توسط شما قابل تشخیص باشد. چرا که رویاها معمولا یک داستان دارند، در حالی که توهم‌های هیپناگوژیک وقتی اتفاق می‌افتد که شما هنوز بیدارید و یا تقریبا در خواب هستید یا به‌عبارتی در حالت بین خواب و بیداری (گرگ و میش) هستید. علاوه بر این، احتملا وقتی از خواب یا کابوس بیدار می‌شوید، فورا متوجه خواهید شد که فقط خواب بود، و داشتید خواب می‌دیدید. اما در توهمات هیپناگوژیک که در حالت بین بیداری و خواب اتفاق می‌افتد ممکن است مدتی طول بکشد تا بفهمید چه چیزی واقعی است و چه چیزی نیست.

علائم توهم هیپناگوژیک

توهمات هیپناگوژیک بصری

این توهمات می‌تواند بصورت بصری (اشکال، رنگ ها و تصاویر متحرک) باشند. به عنوان مثال، یک توهم هیپناگوژیک ممکن است شبیه به نگاه کردن به یک کلایدسکوپ باشد. این تصاویر می‌توانند ایستاده یا متحرک باشند، اما مانند رویاها شامل داستان نیستند.

توهمات هیپناگوژیک شنیداری

این توهمات معمولا شامل شنیدن صداهای پس زمینه می‌باشند. از توهمات شنیداری رایج می‌توان به شنیدن صدای تلفن، زنگ در، صدای افراد در حال صحبت و یا صدای حیوانات اشاره کرد. این صداها مانند رویا با داستان همراه نیستند.

توهمات هیپناگوژیک حسی یا لمسی

این توهمات وقتی ایجاد می‌شود که فرد احساسات بدنی را احساس کند که در حقیقت رخ نمی‌دهند، مانند احساس افتادن با بی‌وزنی. گاهی این احساس در فرد وجود دارد که شخص دیگری در اتاق است، حتی زمانی که کسی در اتاق حضور ندارد. این توهم حسی معمولا با فلج خواب همراه هست، که می‌تواند با توهمات هیپناگوژیک همراه باشد. برای اکثر افراد، توهمات هیپناگوژیک با اختلال همراه نیست و بی‌ضرر در نظر گرفته می‌شود. با این حال، توهمات هیپناگوژیک در افراد مبتلا به اختلالات خواب شایع است.

5. اختلالات شنوایی

توهم شنوایی هم چنان می‌تواند در 16% از بزرگسالان با نقص شنوایی رخ دهد و این توهم می‌تواند به دو شکل باشد:

1. توهم ساده : وزوز گوش یا tinnitus
2. توهم پیچیده: شنیدن صداها و آواهای موسیقی

همانگونه که توهمات بینایی در بیماران کم‌بینا وجود دارد. توهمات شنوایی نیز در اغلب در بزرگسالان با اختلال شنوایی ممکن است. تحقیقاتی در این مورد صورت گرفته که نشان می‌دهد توهم شنوایی در بیماران مبتلا به اختلالات شنوایی شایع است و هر چه نقص شنوایی بیشتر باشد، احتمال تجربه توهم شنوایی نیز بشتر است.

چگونه توهمات شنیداری را متوقف کنیم

در صورت تجربه توهمات شنوایی در حین خواب رفتن (توهمات هیپنوگوژیک)، اگر موارد زیر را انجام دهید ممکن است تعداد آن‌ها کاهش یابد:

1. به اندازه کافی با کیفیت بخوابید
2. یک برنامه خواب منظم را دنبال کنید
3. از مصرف الکل و موادهای توهم زا اجتناب کنید

اگر توهمات شنوایی را به دلیل سلامت روانی یا بیماری عصبی تجربه می‌کنید، مهم است که با متخصصان مغز و اعصاب در مورد آن‌ها صحبت کنید. به غیر از دارو درمانی و گفتار درمانی، تکنیک‌های دیگری ممکن است به شما در مدیریت و مقابله با آن‌ها کمک کند، از جمله:

1. 1. 1. 1. تکنیک‌های حواس پرتی مثل گوش دادن به موسیقی با هدفون، ورزش، آشپزی یا انجام یک سرگرمی که ممکن است به آرام کردن صداها کمک کند.
         2. پیوستن به یک گروه حمایتی با سایر افرادی که توهمات شنوایی را تجربه می‌کنند.
         3. تکنیک‌های کنترل کردن، مانند نادیده گرفتن صداها یا ایستادن در مقابل آن‌ها.
         4. تراپی برای مدیریت توهمات: برای افراد مبتلا به بیماری‌های روانی که توهمات شنوایی را تجربه می‌کنند، مشاوره می‌تواند همراه با دارو کمک‌کننده باشد. مشاوره می‌تواند تکنیک‌های درمانی را آموزش دهد که هدف آن شناسایی و کنترل هیجانات، افکار و رفتارهای نگران کننده است. کار با یک متخصص سلامت روان، مانند روانشناس یا روانپزشک، می‌تواند برای شما و خانواده شما مفید باشد.
         5. داروهایی برای مدیریت توهمات شنوایی

روان‌پزشکان در صورتی دارو برای مدیریت توهمات شنوایی تجویز می‌کنند که بخشی از یک بیماری مزمن زمینه‌ای باشد. داروها عبارتند از:

1. داروهای اعصاب (ضد روان پریشی): این داروها ممکن است به کاهش شدت توهمات شنوایی در افراد مبتلا به اختلالات اسکیزوفرنی کمک کنند. داروی ضد روان‌پریشی کلوزاپین (Clozapine) موثرترین گزینه برای درمان علائم اسکیزوفرنی، از جمله توهمات است، اما می‌تواند عوارض جانبی خطرناکی ایجاد کند که بر خون شما تأثیر می‌گذارد.
2. داروهای روانگردان: داروهای روانگردان، مانند داروهای ضد افسردگی و … می‌توانند به درمان توهمات شنوایی در افراد مبتلا به افسردگی عمیق کمک کنند.