عامل خطر عبارتست از چیزی که احتمال وجود افت شنوایی در کودک را تشدید می کند. قبل از رواج برنامه های غربالگری شنوایی نوزادان در بدو تولد، شناسایی عوامل خطر مهم ترین ابزار در دسترس برای غربالگری شنوایی نوزادان بود.
اما مطالعات نشان دادند که چنانچه غربالگری شنوایی تنها در کودکان دارای عوامل خطر انجام شود، تنها 50% از نوزادان مبتلا به کم شنوایی شناسایی می شوند. بنابراین، این روش برای شناسایی تمام اطفال کم شنوا کافی نیست.
در واقع با بازشناسی عوامل خطر، فقط نشانه ای به دست می آید تا در مراقبت های بهداشتی چنین کودکی، بررسی های بیشتر و ارزیابی دوره ای شنوایی نیز گنجانده شود.
بیشتر بخوانید: انواع مختلف کم شنوایی
شاخص های خطر افت شنوایی در اطفال و کودکان کدامند؟
کمیته مشترک شنوایی نوزادان، چندین عامل خطر بروز افت شنوایی را برشمرده است.
برخی از این عوامل عبارتند از:
- بستری بودن نوزاد در NICU برای 5 روز یا بیشتر.
- تاریخچه خانوادگی افت شنوایی حسی-عصبی دائم در کودکی.
- ابتلای مادر به عفونت در دوران بارداری که بر روی جنین اثر می گذارند، مانند سیتومگالوویروس، هرپس، توکسوپلاسموز و سرخجه.
- ابتلای نوزاد به عفونت های همراه با کم شنوایی پس از تولد؛ مثل مننژیت باکتریایی.
- قرار گرفتن نوزاد در معرض داروهای اتوتوکسیک مانند آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزیدی، داروهای شیمی درمانی مانند سیس پلاتین، داروهای ادرارآور (دیورتیک ها).
- بدشکلی های صورت و جمجمه، به ویژه بدشکلی در ناحیه گوش و مجرای گوش. (بیشتر بخوانید: بد شکلی گوش نوزادان)
- شاخص های نوزادی (وزن کمتر از 1500 گرم در بدو تولد، زردی (افزایش بیلی روبین خون) در حدی که نیاز به تعویض خون باشد، اختلال مزمن عملکرد ریه که به تهویه مکانیکی نیاز داشته باشد).
- سندروم هایی که با افت شنوایی همراهند یا خطر بروز آن را افزایش می دهند (مانند سندروم آشر یا واردنبرگ).
- ضربه به سر، به ویژه اگر ضربه به حدی شدید باشد که سبب شکستگی استخوان گیجگاهی شود.
- اوتیت میانی راجعه یا مزمن همراه با ترشح حداقل به مدت 3 ماه.
- نگرانی والدین یا مراقبین در مورد شنوایی، گفتار، زبان و یا تاخیر رشدی کودک.
چرا شناسایی عوامل خطر ضروری است؟
یکی از مهم ترین عوارض کم شنوایی، تاخیر در رشد مهارت های ارتباطی و کلامی کودک است. نوزادان از بدو تولد و حتی قبل از آن یادگیری زبان را آغاز می کنند. به همین دلیل کشف و مداخله زودهنگام برای به حداقل رساندن عوارض کم شنوایی ضروری می باشد.
طبق قانون 6-3-1 برای این که کودک دوره حساس زبان آموزی (از بدو تولد تا یک سالگی) را از دست ندهد، باید کم شنوایی وی تا یک ماهگی شناسایی شود، تا 3 ماهگی به طور قطعی تایید شود و حداکثر تا شش ماهگی مداخله مناسب برای کودک اجرا شود.
در واقع اگر کودک نتواند از دوره ی حساس به نحو احسن استفاده کند، حتی اگر والدین بهترین برند و بالاترین قیمت سمعک را هم برای کودک فراهم کنند، باز هم کودک نسبت به همسالان خود در رشد مهارت های ارتباطی تاخیر خواهد داشت.
با توجه به این نکات، شناسایی علائم خطر می تواند به تشخیص هرچه زودتر کم شنوایی در اطفال کمک کند. تهیه انواع سمعک زیمنس که در مدل های مختلف وجود دارد، می تواند به کودک کم شنوا کند.
بیشتر بخوانید: اهمیت تربیت کم شنوایی کودک کم شنوا – شنوایی شناس چگونه می تواند به والدین یک کودک کم شنوا کمک کند؟
