تمپانومتری
تمپانومتری یک ارزیابی فیزیولوژیک و آبجکتیو از عملکرد انتقال مکانیکی صوت توسط ساختارهای گوش میانی به عنوان تابعی از تغییرات فشار هوا در مجرای گوش است. این آزمون با استفاده از دستگاه "ایمیتانس ادیومتری" (تمپانومتر) انجام می شود. این دستگاه فشارهای مختلف هوا را به گوش اعمال کرده و عملکرد گوش میانی را بررسی می کند. نمودار ثبت شده نیز "تمپانوگرام" نامیده می شود.
اجزای تمپانومتر
پروب تمپانومتر که درون مجرای گوش قرار می گیرد، مهم ترین جزء دستگاه است که سه تیوب (شلنگ) در آن قرار دارد:
- یک تیوب به بلندگو وصل است. بلندگو محرک صوتی که می تواند تون خالص یا محرک کلیک (محرک پهن باند) باشد را ارائه می کند.
- یک تیوب به پمپ هوا وصل است. پمپ فشار هوای درون مجرای گوش را کم و زیاد می کند و بدین ترتیب با تغییر میزان سختی پرده گوش و استخوانچه های گوش میانی، عملکرد انتقالی گوش میانی در فشارهای مختلف بررسی می شود.
- یک تیوب هم به میکروفون متصل است که فشار صوتی را درون مجرای گوش اندازه گیری می کند.
اهداف تمپانومتری
با استفاده از تمپانوگرام، می توان موارد زیر را مشخص کرد:
- فشار گوش میانی (قله ی تمپانوگرام)
- میزان گذرذهی ساختارهای گوش میانی (دامنه (ارتفاع) تمپانوگرام)
- حجم مجرای گوش و گوش میانی به طور مجزا
نحوه انجام تمپانومتری
برای انجام این آزمون، بیمار بر روی صندلی می نشیند. شنوایی شناس بعد از اتوسکوپی و انتخاب کاف مناسب، هدفون دستگاه را روی سر بیمار قرار داده و پروب را درون مجرای گوش او قرار می دهد. پس از کیپ شدن پروب در گوش، دستگاه محرک صوتی را ارائه کرده و تغییرات فشار گوش را بررسی می کند و نتیجه تست بر روی نمایشگر آن ثبت می شود. بیمار لازم نیست کار خاصی انجام دهد. او فقط باید آرام و بی حرکت بنشیند و سعی کند در حین اجرای آزمون آب دهانش را قورت ندهد.
تفسیر تمپانوگرام
تفسیر تمپانوگرام بر اساس چهار فاکتور انجام می شود که عبارتند از:
- شکل تمپانوگرام: نمودار تمپانوگرام دارای یک محور افقی و یک محور عمودی است. محور افقی، فشار و محور عمودی، حجم را نشان می دهد. پس از ترسیم تمپانوگرام، بر اساس محل قرارگیری قله و دامنه (ارتفاع)، تمپانوگرام نامگذاری می شود.
معروف ترین طبقه بندی تمپانوگرام به شرح ذیل است:
- نوع A: قله تمپانوگرام در فشار طبیعی قرار دارد. این دسته سه زیر مجموعه دارد که عبارتند از:
- An: هم فشار و هم دامنه تمپانوگرام طبیعی است.
- Ad: فشار طبیعی است؛ اما دامنه بیشتر از حد نرمال است. این مورد در حالتی که سختی گوش میانی به دلیل ضایعه ای مانند نئوتمپان (نازک شدن پرده گوش به دلیل پاره شدن و سپس ترمیم شدن) یا گسیختگی زنجیره استخوانی گوش میانی و ... کاهش یافته باشد، مشاهده می شود.
- As: فشار طبیعی است؛ اما دامنه کمتر از حد نرمال است. این مورد در حالتی که سختی گوش میانی به دلیل ضایعه ای مانند اتواسکلروزیس، تمپانواسکلروزیس، کلستئاتوما و ... افزایش یافته باشد، مشاهده می شود.
- نوع B: در این حالت، تمپانوگرام اصلا قله ندارد؛ یعنی دامنه ی آن به قدری کاهش یافته است که نمودار مانند یا خط صاف می باشد. این نوع تمپانوگرام اغلب در افراد مبتلا به اوتیت میانی همراه با ترشح دیده می شود. همچنین در صورت پارگی پرده گوش، تمپانوگرام به صورت یک خط صاف بوده و حجم مجرای گوش بیشتر از حد طبیعی نشان داده می شود.
- نوع C: صرف نظر از دامنه، قله در فشارهای خیلی منفی قرار دارد. این نوع تمپانوگرام معمولا" در اختلالات شیپور استاش دیده می شود.
- فشار قله ای تمپانوگرام
- حجم مجرای گوش: به عنوان مثال در افراد دچار پرفوراسیون (پارگی) پرده گوش، حجم کانال گوش و گوش میانی باهم ترکیب شده و دستگاه حجم بزرگی را نشان می دهد. از طرفی در مواردی مانند وجود جرم فشرده در گوش، حجم کمتر از حد طبیعی نشان داده می شود.
- پهنای تمپانوگرام
نکات مهم در هنگام تمپانومتری
همواره باید قبل از انجام تمپانومتری، اتوسکوپی انجام شود. زیرا:
- در صورتی که جرم فشرده در مجرای گوش مشاهده شود، اطلاعات تمپانومتری مخدوش می شود. بنابراین لازم است ابتدا جرم توسط متخصص گوش و حلق و بینی خارج شود و بعد تمپانومتری انجام شود.
- در صورتی که پاتولوژی مانند استئوما یا التهاب مجرا مشاهده شود، باید در تفسیر آزمون شرایط خاص بیمار را در نظر بگیریم.
- در صورتی که پرده گوش پاره باشد، امکان انجام تمپانومتری وجود ندارد. البته در مورد سوراخ های کوچک پرده که با اتوسکوپی قابل مشاهده نیستند، می توان از تمپانوگرام برای اطمینان استفاده کرد. بدین صورت که اگر دستگاه حجم را بالاتر از محدوده طبیعی نشان دهد، می توان با اطمینان گفت که پرده گوش سوراخ است.
- برای انتخاب کاف مناسب برای گوش بیمار، اتوسکوپی لازم است.
همچنین همانطور که قبلا گفتیم، بیمار باید در حین انجام تست، آرام و بی حرکت باشد، صحبت نکند و سعی کند آب دهانش را قورت ندهد؛ چون با خمیازه کشیدن، حرف زدن و ... شیپور استاش باز شده و پرده گوش حرکت می کند. در نتیجه ثبت عملکرد گوش میانی توسط دستگاه با خطا مواجه می شود.
بهتر است نوزادان در هنگام انجام تست در حال شیر خوردن نباشند و خواب باشند تا حرکت نکنند.
تمپانومتری و قیمت سمعک برای گوش
همانطور که قبلا گفتیم، شنوایی شناس نتایج تمام ارزیابی های شنوایی را در کنار هم بررسی کرده و سمعک مناسب را برای بیمار انتخاب می کند. در صورتی که نتایج تمپانومتری ناهنجار باشد، فرد کم شنوایی انتقالی دارد و قبل از تجویز سمعک، باید درمان های لازم انجام شود و در صورتی که پس از درمان ضایعه، باز هم کم شنوایی باقی ماند، سمعک تجویز می شود. قیمت سمعک و تکنولوژی سمعک نیز بستگی به نوع اختلال و میزان آسیب شنوایی دارد. به عنوان مثال در صورت اختلال عملکرد شیپور استاش، فرد به طور مکرر دچار عفونت گوش می شود و اغلب پس از مدتی پرده گوش به دلیل عفونت پاره می شود. به منظور جلوگیری از عفونت گوش، پس از ترمیم پرده، یک تیوب پلاستیکی (Ventilation tube (VT)) در آن قرار می دهند تا تهویه گوش میانی به درستی انجام شود. افراد دارای VT بهتر است از سمعک پشت گوشی استفاده کنند تا ترشحات گوش به سمعک آسیب نرساند.
بیشتر بخوانید: در صورت تمایل برای مطالعه بیشتردر مورد بیماری های گوش، می توانید به این بخش مراجعه کنید.