آنچه باید در مورد کاشت ساقه مغز بدانیم

کاشت ساقه مغز برای اولین بار در سال ۱۹۷۹ در Los Angeles و توسط دکتر William House و William Hitselberger و پس از برداشتن نورومای اکوستیک (تومور روی عصب زوج هشتم مغزی) برای یک بیمار صورت گرفت. الکترود این پروتز در قسمت خارجی بطن چهارم مغز و روی هسته های حلزونی قرار می گیرد.

انواع پروتزهای کاشت ساقه مغز

پروتزهای کاشت ساقه مغز از لحاظ تعداد کانال:

• یک کاناله: فقط ۲۵ بیمار اولی که کاشت ساقه مغز شدند، از این نوع استفاده کردند. این پروتز با یک سمعک اصلاح شده و body – worn مورد استفاده قرار می گرفت.
• چند کاناله: این پروتزها در سال ۱۹۹۲ وارد بازار شده و برای اولین بار توسط دکتر Roland Laszig و دکتر Peter Sollmann کاشته شدند.

پروتزهای کاشت ساقه مغز، از لحاظ تعداد الکترود های موجود در آرایش:

• مدل USA: ۸ الکترود.
• مدل Europe: ۲۱ الکترود.

به طور کلی در حال حاضر چند مدل پروتز کاشت ساقه مغز وجود دارد؟

cochlear company: دارای آرایشی با ۲۱ الکترود ( 0.7 mm) که در یک حامل سیلیکونی (3 * 8.5 mm) قرار گرفته و به رسیور قابل کاشت وصل است.

MED-EL company: دارای آرایشی با ۱۲ الکترود (0.6 mm) که در یک حامل سیلیکونی با اندازه ی 5.5 * 3 * 0.6 mm قرار گرفته و به رسیور متصل می شود.

Digisonic sp ABI: شامل ۱۲ الکترود flat.

اجزاء:

این پروتز نیز همانند کاشت حلزون دارای یک قسمت کاشته شده و یک قسمت خارجی است.

• قسمت داخلی: شامل رسیور و الکترود
• قسمت خارجی: مشابه کاشت حلزون بوده و شامل میکروفون – پردازشگر گفتار و کویل انتقال دهنده پوستی.

کویل مغناطیسی توسط نیروی مغناطیسی (آهنربا) بر روی جمجمه نگه داشته شده و به پردازشگر متصل می شود.
قسمت خارجی اصوات را دریافت کرده و آن ها را به سیگنال الکتریکی تغییر می دهد و سپس به قسمت داخلی منتقل می کند.در نهایت الکترود مستقیما هسته های حلزونی را تحریک می کند.

اندیکاسیون ها:

1- بیماران ناشنوای پس زبانی:

یعنی افرادی که دوره زبان آموزی را به طور کامل طی کرده و مهارت های گفتاری را کسب کرده اند. سپس مبتلا به کاهش شنوایی شده اند.

این بیماران خود به سه گروه تقسیم می شوند:

• بیماران مبتلا به تومور (شوانومای وستیبولار دوطرفه).
• بیماران فاقد تومور (استخوانی شدن حلزون – شکستگی های مجرای شنوایی داخلی یا حلزونی – بیماران دارای کنترااندیکاسیون کاشت حلزون).
• کم شنوایی حلزونی شدید با پاتولوژی غیر قابل کنترل گوش میانی و ماستویید.

2- بیماران ناشنوای پیش زبانی:

یعنی بیمارانی که قبل از یادگیری زبان و گفتار مبتلا به کم شنوایی می شوند. مانند بیماران مبتلا به مالفورماسیون (بدشکلی) های گوش داخلی.
توجه داشته باشید که با توجه به این که قیمت سمعک کمتر از پروتزهای قابل کاشت است، اولویت اول بیمار و شنوایی شناس، سمعک می باشد. در صورتی که امکان استفاده از سمعک وجود نداشته باشد، پروتزها مطرح می شوند.
برای اطلاع در مورد سمعک زیمنس و ویژگیهای آنها به مقاله مربوطه آن مراجعه کنید.
هرچه پروتز در بخش های محیطی تر سیستم شنوایی باشد، کیفیت صدای دریافتی نیز طبیعی تر خواهد بود. بنابراین باید به ترتیب هرکدام از پروتز ها بررسی شوند و در صورت وجود منع استفاده، پروتز بعدی مورد بررسی قرار گیرد.

کنترااندیکاسیون ها:

موارد منع استفاده از پروتز کاشت ساقه مغز عبارتند از:

• قابلیت دسترسی به حلزون در موارد استخوانی شدن و اتواسکلروزیس.
• وجود عصب حلزونی و قابلیت دسترسی به حلزون در مالفورماسیون های گوش داخلی.
• پاسخ مثبت تحریک پرومونتوری در موارد نوروفیبروماتوز.
• ناشنوایی های ناشی از پاتولوژی های مرکزی تر تسبت به هسته های حلزونی.
• شرایط بحرانی – شانس کم زندگی – تومورهای متعدد داخل جمجمه ای و نخاعی.
• انتظارات غیر واقع بینانه بیمار.
• ابنورمالیتی های آناتومیک مانند آنومالی های عروقی در اطراف ساقه مغز.
• پرتودرمانی.

نحوه انتخاب جهت کاشت پروتز:

در بیماران مبتلا به تومور، بر اساس وضعیت شنوایی – موقعیت – سایز و سرعت رشد تومورها – مدت زمان ناشنوایی و … و در بیماران فاقد تومور بر اساس مدت زمان ناشنوایی – سابقه استفاده از سمعک و آناتومی ساختارهای ساقه مغز تعیین می شود که پروتز در سمت راست کاشته شود یا چپ.
در بیماران مبتلا به مالفورماسیون ها نیز سمتی که رشد عصب وستیبولار یا فاسیال و گوش داخلی و ساقه مغز بیشتر باشد، برای کاشت پروتز اولویت دارد.

عوارض:

• ترشح CSF.
• جابجایی الکترودها (جایگذاری ناپایدار – تغییر شکل ساقه مغز بعد از برداشتن تومور – ضربه).
• اثرات جانبی غیر شنوایی ( ۴۱٪ – مرتبط با جایگاه الکترود).
• بروز عوارض جراحی در حفره ی کرانیال خلفی.
• عوارض عفونی.

مشاوره:

در وهله اول باید انتظارات بیمار نسبت به پروتز واقع بینانه باشد. در جلسه مشاوره باید به بیمار و همراهان او توضیح دهیم که این پروتز وضعیت شنوایی را به حد کاملا هنجار نمی رساند و تنها آن را بهبود می بخشد؛ به عبارت دیگر بیمار باید بپذیرد که ممکن است نتایج ادیولوژیک چندان رضایت بخش نباشد.
نکته دیگر این است که تنظیم دستگاه و follow – up شرایط بیمار بسیار مهم و در عین حال وقت گیر است. بنابراین هم بیمار و هم شنوایی شناس باید مسئولیت پذیری و همکاری لازم را داشته باشند تا حداکثر سودمندی پروتز حاصل شود. به زبان ساده انگیزه ی بیمار و تمایل وی به مشارکت فعالانه، در سودمندی پروتز بسیار مهم است.
همچنین در جلسه مشاوره به بیمار توضیح داده می شود که ممکن است به دلیل قرارگیری الکترودها در ساقه مغز و نزدیک مخچه و سایر ساختارهای حسی، پاسخ های غیر شنیداری مانند سوزش – خارش و گیجی هم ایجاد شوند.

برخی نکات مهم در مشاوره به افراد مبتلا به NF2 (نوروفیبروماتوزیس نوع 2) عبارتند از:

1. در بعضی از بیماران شنوایی اصلا بهبود نمی باید.
2. کاشت ساقه مغز کیفیت نرمال صدا را فراهم نمی کند.
3. ممکن است بازشناسی گفتار در مجموعه باز بهبود نیابد.
4. follow – up منظم برای بهینه سازی عمتکرد پردازشگر ضروری است.
5. دستیابی به حداکثر سودمندی زمان بر است.
6. گاهی ممکن است جراحی در دو مرحله انجام شود.