تخلیه گوش چیست؟
شاید یکی از اتفاق‌های ناخوشایندی که تمامی افراد در طول زندگی خود تجربه کرده‌اند، خارج شدن ترشحات و یا جرم‌هایی از گوش‌هایشان باشد، به این رخ داد اصطلاحا تخلیه گوش گفته می‌شود.
توجه به تخلیه گوش بسیار مهم است زیراکه تخلیه گوش یکی از مهم‌ترین علائم بیماری‌های گوش است.
ترشح از گوش گاهی می‌تواند دردسرهای عجیب و جبران‌ناپذیری ایجاد کند به عنوان مثال ترشح از گوش در برخی موارد ناشی از عفونت گوش است و این عفونت می‌تواند در برخی موارد به مغز راه پیدا کند و مشکلات جبران‌ناپذیری را برای فرد ایجاد کند، بنابراین توجه به ترشح از گوش و مراجعه هرچه سریع‌تر به پزشک الزامی است.
آیا خروج جرم یا ترشح از گوش امری طبیعی است؟
علت خروج جرم و سایر ترشحات از گوش چیست؟
چطور می توان از ترشح گوش جلوگیری کرد؟
حتما این ها سوالاتی است که ذهن شما را به خود مشغول کرده است اما نگران نباشید ، ما اینجا هستیم تا به تمامی این سوالات پاسخ دهیم.
انواع تخلیه گوش چیست؟
به طور کلی آنچه از گوش به بیرون خارج می شود به دو دسته تقسیم می شود:
1-جرم گوش (موم)
2- ترشح از گوش(اتوره)
1- جرم گوش(موم) :
جرم گوش شایع ترین نوع تخلیه گوش است.
رنگ موم گوش می تواند زرد ، قهوه ای ، نارنجی باشد.
خارج شدن جرم گوش به علت خاصیت خود تمیز کنندگی مجرای گوش است . جرم گوش حالت غیر آبکی دارد ، در چنین حالتی ترشح گوش طبیعی تلقی می شود.
در مواردی ممکن است موم گوش حالت آبکی داشته باشد به عنوان مثال زمانی که فرد استحمام می کند یا شنا می کند ، در این حالت نیز ترشح گوش طبیعی تلقی می شود.
اما اگرجرم گوش حالت آبکی همراه با تب ، درد ، قرمزی و تورم ، کاهش شنوایی داشته باشد، غیر طبیعی تلقی می شود و باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه شود.
برخی افراد برای خروج جرم اضافی از گوش هایشان از شمع گوش استفاده می کنند که رفتاری کاملا غلط است.
روش اصولی و درست خروج جرم اضافی از گوش توسط متخصص گوش و حلق و بینی به طریق شستشوی گوش و ساکشن انجام می شود.
بیشتر بخوانید: شمع گوش چیست؟! چه مزایا و معایبی دارد؟! آیا برای بهبود شنوایی مفید است؟!
2- ترشح ازگوش (اتوره ):
ترشح از گوش یا اتوره به چهار نوع تقسیم می شود :
1- شفاف
2- خونی
3- سروز
4- چرکی : شایع ترین نوع ترشح از گوش اتوره ی چرکی است.
در ادامه مطلب به بررسی هریک از چهار مورد بالا خواهیم پرداخت اما قبل از آن به بررسی علل رخ دادن ترشح از گوش می پردازیم.
علت رخ دادن ترشح گوش (اتوره) چیست ؟
به طور کلی علل رایج ترشح گوش شامل موارد زیر است :
1- عفونت گوش میانی : در این باره در ادامه مطلب توضیح خواهیم داد.
2- ضربه : ضربه صوتی (اکوستیک تروما) – تغییر فشار هوا ( مثلا در ارتفاعات و یا هنگام صعود هواپیما و یا به هنگام بالا و یا پایین رفتن آسانسور)
ضربه فیزیکی( به جمجمه یا گوش)
3- ورود جسم خارجی به گوش : به عنوان مثال ورود گوش پاک کن به گوش باعث کاهش جرم طبیعی گوش می شود و از آنجایی که حضور جرم گوش برای جلوگیری از رشد باکتری و قارچ گوش ضروری است ، در صورتی که کاهش پیدا کند محیط مناسبی برای رشد باکتری و قارچ فراهم می شود و فرد مبتلا به عفونت گوش خارجی می شود و ممکن است ترشح چرک از گوش رخ بدهد.
از طرفی گوش پاک کن می تواند باعث خراش پوست و حتی پاره شدن پرده گوش شود بنابراین می تواند باعث ترشح خون از گوش شود.
4- التهاب پوست گوش (درماتیت ): التهاب پوست گوش می تواند در افرادی که به مشکلات پوستی دچار هستند ، رخ بدهد.
از ابتدایی ترین بیماری های پوستی که باعث التهاب پوست می شود می توان به اگزما اشاره کرد.
5- پارگی پرده گوش : گاهی حضور پوسته های سفید رنگ روی بالشت نشان دهنده ی پارگی پرده گوش است.
علل کمتر رایج تخلیه گوش :
1- سرطان
2- پسوریازیس
3- پولیپ
4- عفونت گوش خارجی (اوتیت خارجی) و ماستوئید (ماستوئیدیت)
اگر بخواهیم علل ترشح از گوش را به طور تخصصی بررسی کنیم می توان گفت: شایع ترین علت رخ دادن اتوره سروزی و چرکی ، عفونت گوش خارجی و میانی است. شایع ترین علت رخ دادن اُتوره خونی و شفاف ، آسیب به جمجمه و گوش است.
انواع ترشحات گوش:
1- مایع شفاف :
ترشح مایع شفاف در موارد متعددی می تواند رخ بدهد ، از جمله :
– بعد از استحمام و یا شنا
– پاره شدن پرده ( در برخی موارد )
– مشکلات پوستی از جمله اگزما
– عفونت گوش خارجی و میانی ( در برخی موارد )
این مایع شفاف در برخی موارد همان جرم گوش است که به همراه آب از گوش خارج شده است در این قبیل موارد ترشح گوش طبیعی تلقی می شود
اما در برخی موارد عفونتی است که در پشت پرده تجمع داشته است ، در این قبیل موارد ترشح گوش غیر طبیعی تلقی می شود.
به طور کلی این نکته را باید بدانید که ترشح مایع شفاف از گوش اگر بیش از 24 ساعت به طول بیانجامد ، غیر طبیعی تلقی می شود حتی اگر ناشی از جرم گوش باشد.
2- خون :
ترشح خون از گوش می تواند علل متفاوت و متعددی داشته باشد مثلا در اثر پاره شدن پرده گوش و یا در اثر آسیب و خراش مجرای گوش و یا در اثر ضربه به سر ممکن است رخ بدهد.
اگر خون ریزی از گوش در اثر ضربه به سر رخ بدهد ، مراجعه به پزشک باید فورا انجام شود.
علل پارگی پرده گوش :
– عفونت گوش : عفونت در پشت پرده گوش می تواند به پرده گوش فشار وارد کند و آن را پاره کند.
– صدای بسیار بلندی که در فاصله نزدیک به گوش شنیده شود: به عنوان مثال در کشور ما در شب چهارشنبه سوری صداهایی شبیه صدای انفجار دربرخی افراد منجر به پاره شدن پرده گوش می شود.
– فروکردن شئ به داخل اعماق گوش : به عنوان مثال فرو کردن گوش پاک کن به اعماق گوش می تواند منجر به پاره شدن پرده گوش شود.
– تجربه ی تغییر ناگهانی فشار هوا (باروتروما ) :مثلا به هنگام صعود هواپیما – کوه پیمایی – هنگام استفاده از آسانسور، ممکن است تغییر ناگهانی فشار هوا رخ بدهد و پرده آسیب ببیند.
- ضربه به گوش یا سر
– کلستئاتوم : رشد غیرطبیعی مخاط در داخل فضای گوش میانی را کلستاتوم می گویند .
حتما بخوانید : کلستئاتوما چیست؟ انواع کلستئاتوما کدامند؟ علائم این بیماری چیست؟ عوارض این بیماری کدام است؟
– گوش درد : گوش درد ناشی از پارگی پرده گوش پس از مدتی به طور ناگهانی از میزان آن کاسته می شود.
– زنگ زدن گوش (وزوز)
– کم شنوایی
– ترشح گوش ( ترشح به صورت خون یا مایع شفاف یا مایع زرد مایل سفید )
درمان پارگی پرده گوش :
عموما پزشک در درمان پارگی پرده ، قطره ی گوش تجویز می کند ( به جهت از بین بردن عفونت یا جلوگیری از رخ دادن عفونت)
محلول هیالورونات سدیم 1٪ برای ترمیم پرده گوش تجویز می شود.
پرده گوش در بیشتر موارد به طور خود به خودی ترمیم پیدا می کند اما در برخی موارد ترمیم خود به خودی انجام نمی شود و نیاز به دخالت پزشک است . در چنین مواردی با انجام عمل جراحی تحت عنوان میرنگوپلاستی ترمیم پرده گوش انجام می شود.
3- سروز :
اوتیت سروز یکی از بیماری های گوش میانی است که مایع پشت پرده ی گوش جمع می شود و پزشک جهت تخلیه این مایع ، از لوله ی تهویه یا Ventilation tube استفاده می کند و در این حالت مایع از مجرای گوش به
بیرون تخلیه می شود.
در واقع این نوع تخلیه به صورت مصنوعی و توسط پزشک جهت درمان ایجاد می شود.
در تصویر پایین لوله تهویه را مشاهده می کنید که توسط پزشک بر روی پرده ی گوش قرار می گیرد.
4- چرک (مایع کدر) :
در صورتی که عفونت گوش خارجی (گوش شناگران) ویا عفونت گوش میانی رخ بدهد ، ممکن است ترشح مایع غیر شفاف و کدر یا به بیانی دیگر چرک از گوش رخ بدهد.
حتما برای شما این سوال ایجاد شده است که عفونت گوش خارجی و عفونت گوش میانی چیست و چگونه رخ می دهد. در اینجا قصد داریم به توضیح این دو بیماری بپردازیم.
در ابتدا به بررسی عفونت گوش میانی می پردازیم:
عفونت گوش میانی:
این بیماری زمانی رخ می دهد که ویروس و باکتری به گوش میانی راه پیدا کند.
این عفونت پشت پرده گوش رخ می دهد و ممکن است این عفونت ادامه یابد و در نهایت بتواند پرده ی گوش را پاره کند و چرک به بیرون ریخته شود.
البته احتمال پاره شدن پرده گوش در نتیجه ی عفونت گوش میانی حدودا 10 درصد است.
در تصویر پایین محل قرارگیری گوش میانی و استخوانچه های آن را می بینید:
علائم عفونت گوش میانی چیست؟
1-کم شنوایی
2- وزوز
3- سردرد
4- گوش درد
5- تب
6- تهوع
و…
علل عفونت گوش میانی چیست؟
1- سرما خوردگی
2- آنفولانرا
3- آلرژی و حساسیت
4- بزرگی لوزه سوم
5- اختلال عملکرد شیپور استاش
6- شکاف کام
7- تومور های حلق و بینی
8- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
9- بیماری هایی مثل سرخک ، مخملک ، سیاه سرفه ، اوریون
و…
چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت گوش میانی هستند؟ چرا؟
کودکان و نوزادان
به دو علت :
1-سیستم ایمنی در کودکان ضعیف تر از بزرگسالان است.
2-شیپور استاش که رابطی بین گوش و حلق است در کودکان زاویه ی افقی تری نسبت به بزرگسالان دارد و این امر تخلیه ی ترشحات پشت پرده گوش را به حلق کمتر می کند و در نتیجه فرد احتمال ابتلا بالاتری به عفونت های گوش میانی دارد.
البته این اتفاق بیشتر در نوزادان در اثر نحوه غلط شیر دادن رخ می دهد که این امر در بسیاری از موارد باعث مردود شدن نتایج آزمون های غربالگری می شود در حالی که کم شنوایی ایجاد شده موقت است.
تفاوت زاویه شیپور استاش بین کودکان و بزرگسالان را می توانید در تصویر پایین مشاهده کنید:
1) تغذیه نوزاد با شیر مادر : آنتی بادی های موجود در شیر مادر ، کودک را در برابر عفونت گوش و سایر بیماری ها مقاوم می کند . مدت زمان مناسب برای شیر دهی به کودک حدود 6 الی 12 ماه اول زندگی است.
2) زاویه قرارگیری سرنوزاد هنگام شیر خوردن باید حدود 40 درجه به سمت بالا باشد : در صورتی در حالت خوابیده کودک شیر بنوشد، شیر از حلق به گوش می رود و عفونت گوش میانی اتفاق می افتد.
3) کودک در معرض دود دست دوم قرار نگیرد : دود دست دوم به دودی گفته می شود که افراد غیرسیگاری با قرار گرفتن در معرض دود ناشی از مصرف تنباکوی دیگران ،آن را استنشاق می‌کنند.
دود دست دوم می تواند کودک را مستعد عفونت های گوش میانی کند.
4) جلوگیری از سرماخوردگی مجدد : سرما خوردگی های مکرر که با فواصل نزدیک بهم رخ می دهد، می تواند کودک را مستعد ابتلا به عفونت های گوش کند.
5) درمان بزرگی لوزه ی سوم : شیپور استاش در اثر التهاب و بزرگ شدن لوزه ی سوم ، انسداد پیدا می کند و در نتیجه ی این انسداد عفونت گوش میانی رخ می دهد.
بنابراین درمان بزرگی لوزه ی سوم باید مورد توجه قرار گیرد.
6) ازداروی اکیناسه (سرخارگل) استفاده کنید : این داروتقویت کننده ی سیستم ایمنی است و دارای خاصیت آنتی باکتریـال و آنتی ویـروس و ضد التهاب است و در بهبود سرماخوردگی مؤثـر است. بنابراین این دارو باعث بهبود عفونت های گوش می شود و یا از تکرار مجدد آن جلوگیری می کند.
در بزرگسالان شربت اکیناسه تجویز می شود اما در کودکان به صورت قرص یا قطره خوراکی تجویز می شود.
البته دقت داشته باشید که مصرف این دارو باید تحت نظر دکتر و مطابق با وزن کودک تجویز شود و از مصرف خودسرانه آن جدا خود داری فرمائید.
7) دوری از محیط های آلوده : به عنوان مثال برخی مهدکودک ها به علت رعایت نکردن نکات بهداشتی ، محیط های آلوده ای را فراهم کرده اند و به خاطر این شرایط کودکان مستعد سرماخوردگی می شوند و از یکدیگر واگیر می کنند و این شرایط منجر به سرماخوردگی های متعدد کودکان می شوند، در نتیجه احتمال ابتلا به عفونت های گوش در این کودکان بالاتر می رود.
8) واکسن آنفولانزا و پنوموکوک : از پزشک کودک خود مشورت بگیرید که آیا تزریق واکسن آنفولانزا و واکسن پنوموکوک برای کودک شما مناسب است یا خیر.
واکسن پنوموکوک احتمال عفونت گوش ناشی از پنوموکوک مقاوم به آنتی بیوتیک را کاهش می دهد.
اگر تمایل دارید در رابطه با عفونت گوش میانی بیشتر بدانید، روی عنوان آن کلیک کنید.
عفونت گوش خارجی:
رطوبت بیش از حد در کانال خارجی گوش محیط مناسبی برای رشد باکتری و قارچ فراهم می کند و در نتیجه فرد به عفونت گوش خارجی مبتلا می شود.
به طور کلی آسیب به پوست کانال گوش به هر طریقی (مثلا در اثر گوش پاک کن – اگزما ) می تواند محیط را برای رشد باکتری و قارچ مناسب کند و در نهایت فرد را به عفونت گوش خارجی دچار کند.
به عنوان مثال، شناگرانی که مدت زمان زیادی را در آب بگذرانند ، ممکن است مجرای گوش شان مرطوب شود و در نتیجه دچار عفونت گوش خارجی شوند.
به همین دلیل به عفونت گوش خارجی ، گوش شناگران نیز اصطلاحا گفته
می شود.
این اتفاق اغلب در تابستان رخ می دهد در میان کودکان رایج تر است.
استفاده از گوش گیرشنا به حین شنا کردن در استخر از عفونت گوش خارجی ممانعت می کند.
گوش گیر ها انواع مختلفی دارند ، برخی از پیش ساخته هستند و برخی نیاز به قالب گیری توسط شنوایی شناس (ادیولوژیست) دارند. بنابراین جهت دریافت قالب و انجام قالب گیری به کلینیک شنوایی سنجی مراجعه فرمائید.
در تصویر پایین نمونه ای از تجویز قالب ضد آب در کلینیک ارزیابی شنوایی اقدسیه مشاهده می کنید:
علائم عفونت گوش خارجی چیست؟
– خارش
– پوسته پوسته شدن
– قرمزی
– مرطوب بودن مجرای گوش
– دردی که با حرکت دادن لاله گوش افزایش می‌یابد.
– معمولا با کم شنوایی همراه نیست.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت گوش خارجی هستند؟
کودکان
باتوجه به اینکه کودکان کانال های گوش باریک تری دارند ، آب داخل کانال به خوبی تخلیه نمی شود و در نتیجه احتمال ابتلا بالاتری به عفونت گوش خارجی دارند.
درمان عفونت گوش خارجی چگونه است ؟
عفونت گوش خارجی اغلب با قطره های آنتی بیوتیکی گوش درمان می شود.
برای کاهش تورم مجرای گوش در برخی موارد، قطره های استروئیدی گوش تجویز می شود.
در برخی موارد ممکن است آنتی بیوتیک خوراکی نیز تجویز بشود.
چه مدت به طول می انجامد تا عفونت گوش خارجی درمان شود ؟
حدود 7 الی 10 روز
چطور از عفونت گوش خارجی می توان جلوگیری کرد؟
– استفاده از گوش گیر در گوش هنگام شنا برای کمک به خروج آب و جلوگیری از عفونت کمک می کند.
– قسمت بیرونی گوش را پس از استحمام و یا شنا کردن با حوله و یا سشوار باد گرم خشک کنید.
– پرهیز از قرار دادن هرنوع جسم خارجی در گوش
اگر تمایل دارید در رابطه با عفونت گوش خارجی بیشتر بدانید روی عنوان آن کلیک کنید.
روش های خانگی درمان ترشح گوش:
در ویدیو زیر 5 روش درمان خانگی ترشح گوش را توضیح خواهیم داد.
آیا ترشح و خروج جرم از گوش امری طبیعی است ؟ و یا چه زمانی در صورت وجود ترشح از گوش باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر تخلیه از گوش به تنهایی و بدون علائم همراه ، بیش از 5 روز به طول بیانجامد ، مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی الزامی است.
اما در صورتی که تخلیه همراه با علائم دیگر بیش از 24 ساعت به طول بیانجامد ، مراجعه به پزشک الزامی است.
به طور خلاصه می توان گفت اگر علائم زیر را همراه با هر گونه ترشح (خون- چرک – مایع شفاف ) داشتید به پزشک مراجعه کنید:
1- زنگ زدن گوش (وزوز)
حتما بخوانید : سوت کشیدن گوش و درمان آن
2- احساس کم شنوایی
3- تب بالا و مداوم
4- تورم و التهاب و قرمزی پشت گوش
5- درد شدید (گوش درد و سر درد)
6- ضربه به سر
7- خارش
8- احساس فشار در گوش
9- سرگیجه
10- احساس سنگینی در یک طرف صورت
چه زمانی ترشح از گوش به عنوان یک اورژانس پزشکی محسوب می شود ؟
اگر ترشح ناشی از ضربه ( صوتی – فیزیکی – فشار ) یا عفونت گوش باشد ، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه شود.
اگر همراه با ترشح از گوش ، احساسی از درد در گوش یا سر داشتیم ، برای تسکین آن چه کارکنیم ؟
همانطور که در بالا اشاره کردیم باید به متخصص مراجعه کنید ، اما تا آن هنگام می توانید از کمپرس آب گرم و مسکن هایی نظیر ایبوپروفن و استامینوفن برای کاهش درد استفاده کنید.
درمان ترشح گوش توسط پزشک بسته به علت ایجاد کننده ی آن متفاوت است.
پزشک برای تشخیص دقیق علت و درمان آن در وهله اول بیمار را به کلینیک شنوایی سنجی جهت انجام یکسری تست های دقیق شنوایی ارجاع می دهد.
در کلینیک شنوایی سنجی معاینه ی اتوسکوپی و تست های تمپانومتری و رفلکس و ادیومتری و دیاپازونی و… انجام می شود.
پس از انجام این تست ها ، پزشک در ابتدا مایع موجود در کانال گوش را خارج می کند ( از طریق ساکشن و یا شستشوی گوش ) سپس درمان در درجه ی اول از طریق آنتی بیوتیک (به صورت خوراکی و یا قطره ی گوش) انجام می شود.
و در صورت وجود التهاب و قرمزی احتمالا نوعی ضد احتقان و آنتی هیستامین
تجویز می شود.
برای کنترل درد و تب نیز ممکن است استامینوفن تجویز می شود.
نکاتی که قبل و بعد از مراجعه به پزشک باید رعایت کنید :
– هرگز از گوش پاک کن یا هر جسم خارجی دیگری برای خشک کردن و یا خارج کردن ترشح از گوش هایتان استفاده نکنید.
– برای جلوگیری از خروج ترشح سعی نکنید از گاز و پنبه استفاده کنید و آن را به داخل مجرای گوش قرار ندهید.
– گوش خود را شستشو ندهید و یا از قطره ی گوش استفاده نکنید.
– از شمع گوش برای تخلیه جرم گوش استفاده نکنید.
– به نحوه ی خوابیدن خود توجه کنید : اگرفقط یک گوش درگیر است ، به سمت مقابل سر بر بالشت بگذارید و اگر دو گوش درگیر است به پشت بخوابید.
ضمنا سطح بالشت را از حد معمول بالاتر ببرید ، حتی گفته می شود به حالت نیمه نشسته به خواب بروید. ( این کار باعث می شود ترشحات و عفونت از گوش به سمت حلق برود و به شیوه ی صحیحی خارج شود.)
– آب کافی بنوشید و یا آدامس بجوید : در صورتی که ترشح ناشی از عفونت گوش میانی باشد ، جویدن و حرکات بلع منجر به باز شدن شیپور استاش (رابط بین گوش و حلق ) می شود در نتیجه تخلیه صحیح عفونت از گوش به حلق انجام می شود.
آیا پس از درمان ترشح گوش، کم شنوایی و وزوز گوش ماندگار می شوند ؟
خیر
اگر عامل ایجاد کننده ی ترشح گوش رفع شود ، عوارض آن نظیر کم شنوایی و وزوز و سر درد و … نیز برطرف خواهد شد.
اما در صورت تداوم ترشح و عدم درمان آن طی سالها ، ممکن است کم شنوایی و یا سایر عوارض ترشح گوش ماندگار شود و به همین جهت فرد کاندید دریافت سمعک خواهد شد.
اگر تمایل دارید از قیمت های به روز سمعک آگاه شوید، به صفحه قیمت سمعک مراجعه کنید
کلینیک شنوایی سنجی اقدسیه همراه با کادری مجرب ارائه‌کننده
جامع ترین خدمات شنوایی سنجی به شما عزیزان است
به کمک هم، کیفیت زندگی را تغییر می‌دهیم.
