سمعک CROS

شنوایی دوگوشی موهبتی است که تنها افراد مبتلا به کم شنوایی در یک گوش به اهمیت آن پی می‌برند. این گروه از افراد اگر چه اصوات محیط پیرامون را می‌شنوند اما در مواردی از جمله جهت‌یابی اصوات و وضوح گفتار دچار مشکلات عدیده‌ای هستند. علت این مشکلات آن است که شنوایی طبیعی در هر دو گوش به فرد امکان تجسم 360 درجه از منابع اصوات پیرامون می‌دهد. این توانایی به فرد کمک می‌کند تا به خوبی بتواند جایگاه منبع صوت را شناسایی و بر روی آن متمرکز شود. قابلیتی که با بروز کم شنوایی در یک گوش از بین رفته و سیستم عصبی فرد و در راس آن مغز را دچار ابهام می‌کند.

یکی از تکنولوژی‌های کاربردی که به تازگی برای این گروه از افت‌های شنوایی معرفی شده است، تکنولوژی سمعک‌های CROS است. در این مقاله قصد داریم تا به معرفی این گروه از سمعک‌ها بپردازیم.

سمعک CROS برای کدام گروه از افراد کاربرد دارد؟

تکنولوژی سمعک‌های CROS (Contralateral Routing of Signals) با هدف کمک به بیماران با مشکل شنوایی در یک گوش (کم شنوایی یک‌طرفه) طراحی شده است. سمعک‌های CROS به کاربر خود این امکان را می‌دهند تا اصواتی را که از سمت گوش ضعیف‌تر به فرد می‌رسد را به خوبی دریافت نماید. به علاوه استفاده از این سمعک‌ها سبب می‌شود تا این گروه از بیماران درک گفتار بهتری در محیط‌های پر سروصدا (نویزی) داشته باشند. به همین خاطر سمعک‌های CROS گزینه‌ای مناسب جهت استفاده از ظرفیت هر دو گوش در بیمارانی است که دچار کم‌ شنوایی یک طرفه هستند.

 کم شنوایی یک طرفه در چه مواردی اتفاق می‌افتد؟

در اکثر موارد کم شنوایی در هر دو گوش به طور همزمان اتفاق می‌افتد. اما مواردی نیز وجود دارد که بیمار به دلایل مختلف از جمله ابتلا به بیماری‌های عفونی مختلف (به ویژه اوریون)، سندروم منییر، مواجهه با اصوات بسیار بلند (صدای انفجار) و یا حتی ضربه به سر دچار کم شنوایی صرفا در یک گوش گردد. در این موارد به آن‌ها عبارت کم شنوایی یک طرفه (Unilateral Hearing Loss) اطلاق می‌شود. بر طبق آمار کشور ایالات متحده آمریکا، حدود 2/7 درصد از افراد مبتلا به کم شنوایی یک طرفه (UHL) هستند که از این میان حدود 2/5 درصد دارای کم شنوایی خفیف (Mild) بوده و 5/1 درصد از کم شنوایی‌های متوسط (Moderate) تا شدید (Severe to Profound) در یک گوش رنج می‌برند.

کم شنوایی یک طرفه چه تاثیری بر زندگی فرد خواهد داشت؟ آیا با یک گوش هم می‌توان به خوبی شنید؟

بروز کم شنوایی یک طرفه شاید به اندازه کم شنوایی در هر دو گوش تاثیری مخرب بر درک گفتار و اصوات پیرامون نداشته باشد اما می‌تواند مشکلات متعددی برای بیمار ایجاد نماید. اختلال در جهت‌یابی اصوات، کاهش درک گفتار در محیط‌های شلوغ و بعضا وزوز گوش و احساس سرگیجه از جمله مواردی هستند که می‌تواند به دنبال کم شنوایی یک طرفه ایجاد گردد.
جهت یابی اصوات یکی از قابلیت‌های مهمی است که صرفا از طریق شنوایی دو گوشی فراهم می‌شود. در حقیقت سیستم شنوایی انسان با مقایسه مولفه‌های مختلف اصوات دریافت شده از هر گوش (راست و چپ) می‌تواند مکان تقریبی منبع صوت را تخمین بزند. زمانی که فرد در یک گوش دچار کم شنوایی می‌شود مغز عملا تنها اطلاعات ارسالی از یک گوش را به درستی دریافت می‌کند و به همین خاطر قادر نخواهد بود تا منبع صدا را به درستی ردیابی نماید. این نقیصه می‌تواند در موقعیت‌هایی همچون رانندگی شرایط بسیار دشواری را برای فرد به وجود بیاورد.
درک گفتار در محیط‌های پر سر و صدا یکی دیگر عملکردهای سیستم شنوایی است که وابسته به جهت‌یابی اصوات است. این قابلیت به فرد کمک می‌کند تا بتواند محل هر منبع صوتی یا گفتاری به خوبی شناسایی و تمرکز فرد را روی آن منبع متمرکز نماید. بدون جهت‌یابی دقیق منابع، شنوایی در محیط‌های شلوغ ممکن نیست.
وزوز گوش به عنوان یکی از عوارض رایج کم شنوایی از دیگر مواردی است که بیماران مبتلا به کم شنوایی یک‌طرفه غالبا از آن رنج می‌برند. چرا که وزوز گوش موجب آزردگی و کاهش تمرکز مضاعف در این گروه از بیماران می‌گردد.
همان‌طور که پیش از این گفته شد، عدم توازن میزان شنوایی در میان دو گوش در برخی از بیماران موجب احساس عدم تعادل و سرگیجه می‌شود. اگر چه خوشبختانه این نوع از احساس سرگیجه واقعی نبوده و خطری برای بیمار ندارد و صرفا به دلیل کم-شنوایی یک‌طرفه ایجاد می‌شود.

کم شنوایی یک‌طرفه در یادگیری کودکان چه تاثیری دارد؟

شیوع کم‌شنوایی یک‌طرفه در نوزادان حدود 1 در هر 1000 تولد است. این در حالی است که این آمار در سن مدرسه به 3 نفر در هر 100 کودک می‌رسد. علل متفاوتی برای بروز این نوع از کم شنوایی در کودکان وجود دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به سابقه ابتلا به بیماری‌های عفونی در این گروه سنی اشاره کرد. اگر چه کودک مبتلا به کم‌شنوایی یک‌طرفه می‌تواند اصوات را به خوبی از طریق گوش سالم خود بشنود اما شنوایی او کامل نیست. مشکلات شنوایی این کودکان زمانی ظاهر می‌شود که کودک نمی‌تواند در محیط‌های شلوغ (به طور مثال کلاس درس) کلمات و جملات را به خوبی از یکدیگر تفکیک نماید. این مشکل زمانی شدت می‌یابد که گوش سالم کودک در کنار دیوار قرار بگیرد! به همین دلیل وجود کم شنوایی یک طرفه در کودکان می‌تواند موجب اختلال در روند یادگیری زبان گفتاری و نوشتاری گردد.

تفاوت سمعک CROS با BiCROS در چیست؟

سمعک‌های CROS در مواردی مورد استفاده قرار می‌گیرند که بیمار دچار افت شنوایی قابل توجه در یک گوش بوده و گوش مقابل در سلامت کامل باشد. در حالی که کاربرد سمعک‌های BiCROS در شرایطی است که بیمار علاوه بر افت شنوایی شدید در یک گوش، در گوش مقابل نیز دچار کم شنوایی باشد.
در سمعک‌های CROS صدای دریافت شده به واسطه میکروفون سمعک گوش آسیب دیده دریافت و از طریق تکنولوژی وایرلس برای سمعک گوش مقابل ارسال می‌شود تا فرد بتواند از تمامی اصوات محیط پیرامون بهره‌مند شود. در این نوع سمعک با توجه به سلامت یکی از گوش‌ها، صدای ارسالی از سمت گوش آسیب دیده نیازی به تقویت ندارد.
در سمعک‌های BiCROS صدای دریافتی از طریق میکروفون سمعک گوش آسیب دیده از طریق تکنولوژی وایرلس برای گوش مقابل ارسال می‌شود (مشابه سمعک‌های CROS) اما از آنجایی که گوش مقابل نیز دچار افت شنوایی است، سمعک صدای ارسالی را تقویت (بلند) کرده تا به واسطه این گوش به راحتی شنیده شود.
پس به عبارت بهتر تفاوت عمده سمعک CROS و BiCROS در سمعک موجود بر روی گوش بهتر است. چنانچه فرد در گوش بهتر افت شنوایی نداشته باشد، صدای ارسالی از گوش آسیب دیده صرفا توسط سمعک دوم دریافت و در اختیار گوش سالم قرار می‌گیرد. در حالی که در سمعک‌های BiCROS صدای ارسالی از سمت گوش آسیب دیده توسط سمعک گوش بهتر دریافت و تقویت شده و در نهایت در اختیار گوش بهتر قرار می‌گیرد.

سمعک‌های CROS چه امکاناتی دارند؟

سمعک‌های CROS از تمامی امکانات پردازشی سمعک‌های متداول از جمله کانال‌های پردازشی متعدد، هوش مصنوعی، مدارات کاهش دهنده نویز، میکروفون‌های جهت‌دار و غیره برخوردار هستند. به علاوه تکنولوژی وایرلس قدرتمند به کار رفته در این مدل از سمعک‌ها به آن‌ها توانایی پردازش بسیار بالایی به خصوص در محیط‌های شلوغ داده است.

کدام شرکت‌ها سمعک CROS تولید می‌کنند؟

بخش قابل توجهی از شرکت‌های تولید کننده وسایل کمک شنوایی دارای سمعک‌های با قابلیت CROS هستند. اما در این میان برخی از شرکت‌ها در این زمینه پیشرو هستند که به ترتیب می‌توان به کمپانی‌های فوناک، اتیکن و زیمنس اشاره کرد.
جدیدترین سمعک‌های CROS تولید شده توسط این شرکت‌ها عبارتند از:

• سمعک CROS B یا CROS II شرکت فوناک
• سمعک OTICON CROS و OTICON CROS PX شرکت اتیکن
• سمعک CROS PURE Charge & go X شرکت زیمنس

آیا سمعک CROS مدل داخل گوشی هم دارد؟

از آنجایی که حفظ زیبایی همواره از مهم‌ترین اولویت‌های شرکت‌های تولید کننده سمعک بوده است، سمعک‌های مجهز به تکنولوژی CROS صرفا به صورت پشت گوشی نبوده و به شکل داخل گوشی نیز تولید می‌شوند. نکته مهم در خصوص سمعک‌های CROS داخل گوشی سایز آن‌هاست. چرا که مدار وایرلس به کار رفته در آن‌ها مانع از آن می‌شود که اندازه مدار به کار رفته در آن‌ها از حد مشخصی کوچک‌تر شوند. به همین خاطر باید توجه داشت که سایز سمعک‌های CROS همواره ITC است و نمی‌توان آن را به شکل IIC و یا حتی CIC طراحی کرد.
برخی از به‌روزترین سمعک‌های داخل گوشی CROS:

• سمعک داخل گوشی CROS II شرکت فوناک سوییس
• سمعک داخل گوشی CROS SILK X شرکت سیگنیا (زیمنس) آلمان

آیا سمعک‌های عینکی نوعی سمعک CROS محسوب می‌شوند؟

سمعک‌های عینکی به گروهی از سمعک‌ها اطلاق می‌شود که در طراحی آن‌ها، سمعک در بدنه یک عینک کار گذاشته شده است. این سمعک‌ها غالبا برای افراد با عفونت گوش مزمن در یک و یا هر دو گوش کاربرد فراوان دارند. یکی دیگر از کاربردهای مهم سمعک‌های عینکی امکان تبدیل آن‌ها به سمعک‌های CROS است. بدین ترتیب که یک میکروفون در سمت دسته عینک نزدیک به گوش ضعیف‌تر تعبیه شده و ارتباط آن با سمعک موجود در روی دسته عینک نزدیک به گوش مقابل برقرار می‌شود. استفاده از سمعک‌های عینکی CROS این امکان را به فرد می‌دهد تا آگاهی کامل نسبت به منابع صوتی سمت گوش ضعیف خود داشته باشد و از نظر جهت‌یابی اصوات به طور نسبی پیشرفت نماید. البته ذکر این نکته ضروری است که جهت‌یابی اصوات برای کاربران سمعک‌های CROS عینکی نسبت به سمعک‌های CROS پشت گوشی و داخل گوشی سخت‌تر است.

سمعک‌های CROS از نظر مصرف باتری چه تفاوتی با سایر سمعک‌ها دارند؟

فعالیت پیوسته خصلت وایرلس در سمعک‌های CROS موجب افزایش قابل ملاحظه مصرف باتری در این گروه از سمعک‌ها می‌شود. به همین خاطر معمولا از باتری شماره 312 و یا 13 برای سمعک‌های CROS مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این وجود اخیرا شرکت سیگنیا (زیمنس) موفق به ساخت مدل CROS SILK X شده است که از کوچک‌ترین باتری ممکن یعنی باتری شماره 10 استفاده می‌کند. به علاوه شرکت‌های تولیدکننده سمعک در تلاش هستند تا با تولید سمعک‌های CROS شارژی تا حد ممکن بر این مسئله غلبه نمایند. البته همچنان خصلت شارژی بودن سمعک‌ها مربوط به مدل‌های پشت گوشی بوده و سمعک‌های داخل گوشی شارژی هنوز محدودیت‌هایی برای تولید دارند.

آیا استفاده از سمعک CROS برای سلامتی مضر است؟

از آنجایی که تکنولوژی وایرلس مهم‌ترین سیستم پردازشی به کار رفته در سمعک‌های CROS است، ممکن است این سوال ایجاد شود که آیا مجاورت پیوسته با امواج این تکنولوژی برای سلامتی انسان مضر است یا خیر. در پاسخ این ابهام باید به این نکته اشاره کرد که تفاوت قابل توجهی میان قدرت و کیفیت تکنولوژی وایرلس موجود در این سمعک‌ها با سایر وسایل از جمله مودم اینترنت وجود داشته و ارتباط بی‌سیم سمعک‌ها دارای قدرت (بُرد) بسیار کمتر بوده و صرفا اطلاعات محدود مربوط به پردازش‌های اصوات را میان دو سمعک رد و بدل می‌کند. از این رو استفاده از سمعک‌های CROS مطابق با نتایج تحقیقات هیچ‌گونه خطری برای سلامتی انسان ندارد.

آیا استفاده از سمعک‌های CROS موجب اختلال عملکرد باتری قلب می‌شود؟

تاکنون هیچ منبع علمی استفاده از سمعک‌های CROS را برای سلامتی انسان مضر ندانسته است اما نباید فراموش کرد که فراهم شدن امکان ارتباط سمعک دو گوش از طرق امواج وایرلس می‌تواند در عملکرد وسایل حیاتی از جمله باتری قلب (مورد استفاده در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی و یا بی‌نظمی‌های ضربانی) اختلال ایجاد نماید. به همین خاطر باید از استفاده از سمعک‌های CROS در بیماران کاربر باتری قلبی ترجیحا اجتناب شود.

سیستم ROGER چیست و چگونه کار می‌کند؟

سیستم ROGER از تولیدات شرکت فوناک است که با هدف بهبود کیفیت صدا در محیط‌های نویزی برای بیماران با افت شنوایی یک‌طرفه طراحی شده است. در این سیستم علاوه بر سمعک، یک میکروفون 360 درجه به صورت مجزا طراحی شده است. این میکروفون پرتابل بوده و می‌توان آن را در محیط‌های مختلف (جلسات، سالن‌های سخنرانی، کلاس درس و یا مهمانی‌ها) استفاده کرد. در حقیقت این میکروفون با قرار گرفتن در نزدیکی منبع صوت (سخنران و یا گوینده) صدا با کیفیت بالاتری را دریافت و از طریق وایرلس برای سمعک بیمار ارسال می‌کند. به علاوه این میکروفون هوشمند قادر است تا با اندازه‌گیری پیوسته میزان نویز محیط و تمرکز بر روی اصوات گفتاری، بر میزان وضوح صدای دریافتی بیافزاید. به همین دلایل علی رغم سر و صدای زیاد محیط پیرامون، با کمک سیستم ROGER کاربر سمعک می‌تواند صدا با کیفیتی بسیار مطلوب را دریافت و به دنبال آن شنوایی مناسبی داشته باشد. این سیستم از تکنولوژی‌های پرکاربرد به ویژه برای کودکان کاربر سمعک بوده و بر طبق نتایج تحقیقات به عمل آمده تاثیر به سزایی در رشد زبان و گفتار کودکان و همچنین ارتقاء تحصیلی آن‌ها خواهد داشت.

حدود قیمتی سمعک CROS چقدر است؟

مسئله بسیار مهم در خصوص هزینه سمعک‌های CROS آن است که اساسا سمعک CROS نوعی سمعک دوگوشی است و نه تک گوشی. به عبارت بهتر سمعک‌های با تکنولوژی CROS همواره جفت هستند و به صورت دوگوشی می‌بایست استفاده شوند و امکان استفاده آن‌ها به صورت تک‌گوشی وجود ندارد. بنابراین بیماری که متقاضی استفاده از سمعک CROS است باید هزینه تامین دو عدد سمعک را مدنظر داشته باشد.
سمعک موجود بر روی گوش ضعیف‌تر، در حقیقت یک میکروفون است که به شکل سمعک طراحی شده است در حالی که سمعک گوش بهتر، یک سمعک کامل (شامل میکروفون، پردازنده صدا و بلندگو) است. بنابراین در عمل فرد یک سمعک و یک میکروفون وایرلس را بر روی گوش‌های خود قرار خواهد داد.

سمعک‌های دارای قابلیت CROS (سمعک گوش بهتر) در شرکت‌های مختلف و حدود قیمتی آن‌ها به شرح ذیل است:

• شرکت فوناک: رده‌های 50 (5 میلیون تومان)، 70 (8 میلیون تومان) و 90 (15 میلیون تومان)
• شرکت زیمنس خانواده NX و X در رده‌های تکنولوژی 3 (5/7 میلیون تومان)، 5 (9 میلیون تومان) و 7 (15 میلیون تومان)
• شرکت اتیکن SIYA 1 (5 میلیون تومان)، SIYA 2 (8 میلیون تومان)، OPN 1 (10 میلیون تومان)، OPN 2 (12 میلیون تومان) و OPN 3 (16 میلیون تومان)

هزینه میکروفون وایرلس (سمعک گوش ضعیف‌تر) در شرکت‌های مختلف متفاوت است. این هزینه در محصولات شرکت‌های فوناک و زیمنس حدود 4 الی 5 میلیون تومان و در محصولات شرکت اتیکن تا حدود 10 میلیون تومان است. علت تفاوت قابل توجه قیمت میکروفون وایرلس شرکت اتیکن با سایر شرکت‌ها، فناوری منحصر به فرد به کار رفته در سمعک‌های CROS تولیدی این شرکت است.
*** پس به یاد داشته باشید جمع هزینه تامین میکروفون وایرلس و هزینه تامین سمعک دارای قابلیت CROS در نهایت قیمت سمعک CROS را برای کاربر تعیین خواهد کرد.